Γιατί το συνέδριο του Future Library λέγεται Unconference, σαν να λέμε «μη συνέδριο», είχα ρωτήσει τον Δημήτρη Πρωτοψάλτου στη συνέντευξή μας για το Andro. «Νομίζω ότι ταιριάζει γενικότερα στο κλίμα της Ελλάδας να κάνουμε πράγματα μη συμβατικά», είχε απαντήσει. «Τα συμβατικά είναι λίγο συντηρητικά. Τα έχουμε δοκιμάσει και δεν έχουν πετύχει. Επομένως, ακόμα και στο συνέδριο πρέπει να βρούμε έναν τρόπο διαφορετικό να μεταδίδουμε τη γνώση». Αυτή ακριβώς είναι η επιδίωξη και των Media Labs που δημιουργήθηκαν –με αποκλειστική χρηματοδότηση από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος– σε εννέα δημόσιες/δημοτικές βιβλιοθήκες της χώρας (σε Δράμα, Κοζάνη, Τρίκαλα, Λιβαδειά, Ναύπακτο, Κόρινθο, Ηλιούπολη, Κερατσίνι-Δραπετσώνα και Χανιά) και εγκαινιάστηκαν με ένα Μαραθώνιο Δημιουργικότητας στις 6 & 7 Δεκεμβρίου 2013.
«Περισσότεροι από 5.500 επισκέπτες συμμετείχαν στο διήμερο δραστηριοτήτων που διοργανώθηκαν στους χώρους αυτούς, οι οποίοι είναι πολύ διαφορετικοί από το τυπικό», επισήμανε ο Πρωτοψάλτου, ανοίγοντας τις εργασίες του Unconference 2013 στο κτήριο του Μουσείου Μπενάκη στην Πειραιώς, ενώπιον 450 περίπου συμμετεχόντων από 26 χώρες του κόσμου. Στην οθόνη πίσω του προβάλλονταν φωτογραφίες με ουρές από νέα παιδιά που περίμεναν να μπουν στις ανακαινισμένες βιβλιοθήκες, ωστόσο ο ίδιος δεν θέλησε να θριαμβολογήσει. «Τα νούμερα δεν είναι το μοναδικό ζητούμενο», είπε. «Είναι πολύ νωρίς ακόμα για να πούμε ότι το πείραμα πέτυχε». Γιατί, σε αντίθεση με ό,τι μας έχει συνηθίσει μέχρι σήμερα η ελληνική πολιτεία, το δίκτυο Future Library –που περιλαμβάνει μέχρι στιγμής 117 βιβλιοθήκες ανά την Ελλάδα– δεν θέλει να γιορτάζει με φανφάρες την ολοκλήρωση μιας παρέμβασης. Όχι, πριν διαπιστώσει ότι αξιοποιείται από την κοινωνία σε βάθος χρόνου, ότι προσφέρει στο κοινό υπηρεσίες με συνέπεια και διάρκεια.
Στη σκηνή του Unconference 2013, στις 9 και 10 Δεκεμβρίου, ανέβηκαν συνολικά 55 ομιλητές, οι οποίοι μίλησαν και για θεωρία αλλά και για εφαρμοσμένη πράξη. Δεν μπορούσε να μην εντυπωσιαστεί κανείς βλέποντας τι σημαίνει «βιβλιοθήκη» σε ορισμένες χώρες του εξωτερικού, από το πώς συμβατικοί χώροι του παρελθόντος γεμίζουν με κόσμο χάρη σε νέες δραστηριότητες, μέχρι το πώς υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις του σήμερα και του αύριο αναδεικνύονται σε σημείο αναφοράς στην κοινωνία στην οποία απευθύνονται.
Για την Ελλάδα, η διαπίστωση ότι βρισκόμαστε πολύ πίσω ήταν αναπόφευκτη, ωστόσο το κυρίαρχο συναίσθημα δεν ήταν η απογοήτευση αλλά η αισιοδοξία. Αισιοδοξία γιατί, ακόμα και σε πεπαλαιωμένες υποδομές, υπάρχουν βιβλιοθηκονόμοι που βρίσκουν τρόπους να κινήσουν το ενδιαφέρον του κοινού και να ζωντανέψουν τις βιβλιοθήκες τους με απλές και σχεδόν ανέξοδες δράσεις. Αισιοδοξία γιατί, άπαξ και αποφασίσαμε να κινηθούμε, μπορούμε να μετατρέψουμε την αργοπορία σε πλεονέκτημα μαθαίνοντας από τις επιτυχίες και τα λάθη άλλων χωρών. Αισιοδοξία, γιατί βρίσκεται υπό κατασκευή η νέα Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, η οποία θα «προικοδοτηθεί» με ό,τι χτίζει σήμερα το Future Library. Άλλωστε, όπως αναφέρθηκε στη σκηνή του Unconference, δεν μιλάμε απλώς για το Future Library –μιλάμε για το Future Greece.