10 νέα βιβλία που αξίζει να διαβάσετε στις γιορτές

Kρατήστε λίγη από την ησυχία των εορτών για διάβασμα.

Ποτέ δεν θα πειστώ ότι οι λίστες, που, κάθε χρόνο τέτοιες μέρες εμφανίζονται σαν τα μανιτάρια στο υγρό δάσος, παίζουν σημαίνοντα ρόλο στις αναγνωστικές επιθυμίες των ανθρώπων που τις διαβάζουν (αν τις διαβάζουν). Ενδέχεται κάποιοι να τις λαμβάνουν τοις μετρητοίς. Σίγουρα οι συγγραφείς που αναφέρονται σ’ αυτές (οι Έλληνες, φυσικά) χαίρονται που βλέπουν τα πονήματά τους να βρίσκονται μέσα στις προτάσεις των δημοσιογράφων (λίγη χαρά, ωστόσο, που ξεφτίζει γρήγορα), ενώ και οι εκδοτικοί οίκοι κάνουν το κομμάτι τους.

Τούτων δοθέντων, και με την ελπίδα πως αυτά τα δέκα βιβλία που προτείνω θα πιάσουν τόπο, η δική μου λίστα δεν περιλαμβάνει τα καλύτερα της χρονιάς. Η σειρά εμφάνισής τους δεν προσδιορίζει κάποια αξιολογική κρίση και επιπλέον δεν υπαγορεύεται από κάποια ανάγκη να χωρέσω τα πάντα. Άλλωστε, μιλάμε μόλις για δέκα βιβλία, τα οποία, όμως, κατά τη γνώμη μου αξίζουν πραγματικά να τους αφιερώσετε χρόνο.

Το βιβλίο του Μάλκολμ Λόουρι κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Κάτω από το ηφαίστειο, Μάλκολμ Λόουρι, μτφρ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Μεταίχμιο

Ένα μυθιστόρημα-όστρακο που κρύβει μέσα του ένα μαργαριτάρι. Θα σας αντισταθεί πολλές φορές (εξαίσιο δείγμα του μοντερνισμού, όπως είναι), όμως μη δειλιάσετε. Μην τα παρατήσετε, αφεθείτε στη μεθυσμένη μαγεία των λέξεων που φτιάχνουν εικόνες σχεδόν εκτοπλασματικές. Γιατί μάς ενδιαφέρει ο μέθυσος Πρόξενος του Λόουρι; Γιατί να θέλουμε να εισχωρήσουμε στα βάθη του Τζέφρι Φέρμιν;

Γιατί μέσα στη δαντική κοιλάδα του Μεξικού που έχει απομείνει μονάχος, παραιτημένος, ολότελα αλκοολικός, με τη γυναίκα του να τον έχει παρατήσει και μετά να επιστρέφει κοντά του, με τις μαύρες ιαχές του Β’ Παγκόσμιου Πόλεμου να έρχονται πλησίστιες, ο Πρόξενος κουβαλάει όλο το δράμα και το άχθος του ανθρώπου του 20ου αιώνα. Το μυθιστόρημα κυκλοφόρησε στα ελληνικά με νέα μετάφραση, έπειτα από δεκαετίες που είχε παροπλιστεί.

Το βιβλίο του Κόρμακ ΜακΚάρθι κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Gutenberg.

Ο δρόμος, Κόρμακ ΜακΚάρθι, μτφρ. Γιώργος Κυριαζής, εκδ. Gutenberg

Άκρατος νιχιλισμός; Η συνήθης ένσταση που διατυπώνουν οι αναγνώστες που δεν έλκονται από τη γραφή του Κόρμακ ΜακΚάρθι. Ένας πατέρα και ο γιος του περιδιαβάζουν μια ολότελα κατεστραμμένη Αμερική. Δεν έχει μείνει τίποτα όρθιο. Η κοινωνία των ανθρώπων βρίσκεται σε μάχη με τον εαυτό της. Όσοι έχουν απομείνει ζωντανοί είναι χωρισμένοι σε άτακτες ομάδες που η μια κονταροχτυπιέται με την άλλη.

Υπάρχει ελπίδα; Σε μια κλασική δυστοπία σαν αυτή, όχι. Μόνο το παιδί αξίζει να μείνει εν ζωή, καθώς είναι ο μόνος θύλακας ελπίδας για ένα μέλλον άδηλο. Ποιος νιχιλσμός, λοιπόν; Πολλές από τις σκηνές του βιβλίου θα μπορούσαν να τις έχουν ζήσει ένας πατέρας και ο γιος του στη Γάζα ή στην Ουκρανία. Η μυθοπλασία του ΜακΚάρθι, φευ, είναι πιο σημερινή από ποτέ. Τώρα που ο άνθρωπος για άλλη μια φορά δείχνει πως είναι το πιο σκοτεινό ζώο επί της γης. Άλλη μια επανέκδοση που τη χαρήκαμε τα μάλα.

Το βιβλίο του Λουί Φερντινάντ Σελίν κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Εστία.

Θάνατος επί πιστώσει, Λουί Φερντινάντ Σελίν μτφρ. Άγγελος Αγγελίδης, Μαρία Αγγελίδου, εκδ. Εστία

Ο φασίστας Σελίν; Ο αντισιμίτης Σελίν; Ο συγγραφέας που είχε τον ανθρωποδιώκτη μέσα του; Ναι, αυτός. Διότι το τι έκανε ως πολίτης και γιατρός ο Σελίν, ελάχιστη σχέση έχει με τη συγγραφική του αξία. Αν το Ταξίδι στην άκρη της νύχτας είναι το magnus opus του, ο Θάνατος επί πιστώσει είναι ο προάγγελός του. Πριν ο στρατιώτης Φερντινάν Μπαρνταμού, που είδε τη φρίκη του Μεγάλου Πολέμου με τα έκπληκτα μάτια του, ήταν ένα παιδί που μεγάλωσε σε έναν νεκρόλακκο (sic). Η σήψη της κοινωνίας είναι τόσο αναπόφευκτη που θα οδηγήσει κάποια στιγμή στον πόλεμο.

Ένα επικό μυθιστόρημα δύσκολης μαθητείας, με τον έφηβο Φερντινάν να ξοδεύεται, να σκορπιέται και να μαζεύει τις δυνάμεις του για να αντέξει όλο αυτό το ανθρωπομάνι που στέκει μπροστά του σαν κομμένα στάχια. Ο Σελίν είναι ο συγγραφέας των αποσιωπητικών. Διότι ακόμη και η γλώσσα είναι κατακερματισμένη. Η γραμματική και το συντακτικό υπονομεύονται από την ίδια τη ζωή και την ασθμαίνουσα ανάγκη του ήρωα να ζήσει κόντρα σε όλους και σε όλα.

Το βιβλίο του Κερτ Βόνεγκατ κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη.

Ο Θεός να σας έχει καλά, κύριε Ροουζγουότερ, Κερτ Βόνεγκατ, μτφρ. Αλέξης Καλοφωλιάς, εκδ. Πατάκη

Ο Βόνεγκατ είναι μια κατηγορία μόνος του στα αμερικανικά γράμματα. Ρηξιλέλευθος, παιγνιώδης, ενίοτε σαρκαστικός. Σε τούτο το μυθιστόρημα καυστηριάζει την πλέρια ανάγκη του ανθρώπου να υφαρπάξει τα πάντα, να τα δυναστεύσει, να υποκριθεί πως είναι κάποιος άλλος από αυτός που είναι. Είμαστε οι ανόητοι αυτού του πλανήτη, αν δεν το έχετε καταλάβει. Αυτό δείχνει να μας λέει ο Βόνεγκατ, αλλά σιγά μην τον ακούσουμε.

Ο Έλιοτ Ροουζγουότερ, βετεράνος του Β/ Παγκοσμίου πολέμου, αλκοολικός και εθελοντής πυροσβέστης, χάρη σε μια κληρονομιά βρίσκεται πρόεδρος του Ιδρύματος Ροουζγουότερ, ενός ιδρύματος με αμύθητη περιουσία, που αποκτήθηκε με μάλλον σκοτεινό τρόπο. Μόνο που ο Έλιοτ δεν πιστεύει πως όλο αυτό έχει κάποια σημασία. Όταν θα συναντήσει τον συγγραφέα επιστημονικής φαντασίας Κίλγκορ Τράουτ (αγαπημένος ήρωας του Βόνεγκατ που εμφανίζεται σε πολλά βιβλία του και είναι κάτι σαν alter ego του),  θα επιχειρήσει ένα ευγενές πείραμα με την ανθρώπινη φύση. Που καταλήγουμε; Σε σάτιρα που σπάει κόκαλα.

Το βιβλίο του Ρόμπερτ Μούζιλ κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αντίποδες.

Τρεις γυναίκες, Ρόμπερτ Μούζιλ, μτφρ. Μαρίνα Αγαθαγγελίδου, εκδ. Αντίποδες 

Γκρίτζα, Πορτογαλίδα, Τόνγκα. Τρεις γυναίκες που μας προσφέρουν τα θραυσματικά πορτρέτα τους. Τρεις γυναίκες που έρχονται αντιμέτωπες με άντρες που θα τους προκαλέσουν ανείπωτες προσωπικές τραγωδίες. Τι σου είναι οι ανθρώπινες σχέσεις, μάς λέει ο Μούζικ κάμποσα χρόνια από το σήμερα. Αλλά, μήπως έχουν αλλάξει στην ουσία τους οι ανθρώπινες σχέσεις; Ιδιαιτέρως αυτές που εμπλέκουν άντρες και γυναίκες.

Ο άγονος αγώνας του έρωτα, το αμφίσημο της ανθρώπινης κατάστασης, το θαύμα και η χαμένη μαγεία του. Ο Μούζιλ παίζει με τις αντιφάσεις και τις αμφισημίες. Πρόκειται αναμφίβολα για ένα εξαίρετο δείγμα του ευρωπαϊκού μοντερνισμού. Μπορεί οι κοινωνικές συνθήκες που ορίζουν τον κόσμο αυτών των γυναικών να έχει αλλάξει στις μέρες μας, αλλά ο πυρήνας των σχέσεών μας δεν έχει μετακινηθεί και τόσο πολύ. Είμαστε ένα ρολόι σταματημένο. Το βιβλίο είναι ένα νέο κοίταγμα, καθώς έχει υπάρξει και σε άλλη έκδοση πριν από χρόνια.

Το βιβλίο της Όλγκα Τοκάρτσουκ κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Εμπούσιον, Όλγκα Τοκάρτσουκ, μτφρ. Αναστασία Χατζηγιαννίδη, εκδ. Καστανιώτης 

Ο Τόμας Μαν έχει αφήσει σπουδαία παρακαταθήκη και συγγραφείς σαν την Όλγκα Τοκάρτσουκ, από τις σπουδαιότερες φωνές παγκοσμίως αυτή τη στιγμή, που σηκώνει το… γάντι και αναμετράται με τον τρόπο της με το Μαγικό βουνό φτιάχνοντας ένα μυθιστόρημα που κινείται μέσα στην ιαματική αχλή της Κάτω Σιλεσίας, εκεί που βρίσκεται το σανατόριο Γκέρμπερσντορφ (εν έτει 1913). Ο κεντρικός ήρωας είναι ο νεαρός φοιτητής Βόινιτς που όμως είναι φυματικός και ο πατέρας του τον στέλνει εκεί άρον άρον για να γιατρευτεί.

Τι μέρος, όμως, το Γκέρμπερσντορφ. Με ολότελα παράξενους ασθενείς, με ιστορίες που κρύβονται μέσα στα πυκνά του δάση, με θρύλους που σου σηκώνουν την τρίχα και με μια επικίνδυνη ραθυμία που μοιάζει με την ηρεμία πριν από τη μεγάλη καταιγίδα. Το μυθιστόρημα ρίχνει φιλοσοφικές ριπές από τη μια και σκηνές θρίλερ από την άλλη. Στο ενδιάμεσο οι θεραπευόμενοι μιλούν για τα πάντα, καυστηριάζουν έντονα τις γυναίκες, ψιλολογούν φιλοσοφώντας έως που στο τέλος θα γίνει το μεγάλο ξεκαθάρισμα από κάποιες σκοτεινές δυνάμεις. Ένα βιβλίο-γιορτή της λογοτεχνίας.

Το βιβλίο του Αχιλλέα Κυριακίδη κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη.

To κερί του Καρτέσιου, Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδ. Πατάκη 

Πόση ποίηση χωρίς στην πεζογραφία; Πώς μπορείς να διηγηθείς μια ολόκληρη ιστορία ενός ανθρώπου, πολλών ανθρώπων, μέσα σε λίγες λέξεις; Γιατί να πρέπει να γράψει κανείς σελίδες επί σελίδων όταν μπορεί να πει τα πάντα σε μερικές αράδες; Καλά, τα έλεγε ο Μπόρχες, καλά τα λέει και ο Αχιλλέας Κυριακίδης που με αυτή τη συλλογή διηγημάτων του καταφέρνει να συνενώσει την ποιητική του στόφα (κι ας την αρνείται ο ίδιος), με τη μουσική, τη μεταφυσική και την άρτια λογοτεχνική καταγραφή.

Ιστορίες-μινιατούρες, μικρές παρτιτούρες, λυτρωτικά σκευάσματα γεμάτα από λέξεις καλοσυγκερασμένες. Σαν να συνομιλεί ο Μπαχ με τον Κορτάσαρ και ο Κάφκα με τον Πάχελμπελ. Από τα βιβλία που τελειώνοντας έχεις την αίσθηση μιας αέναης συνομιλίας μαζί τους. Γιατί το τέλος ξαναρχίζει, όπως λέει και ο Κυριακίδης στην ύστατη ιστορία του. Οντολογικό; Πιο πολύ δε γίνεται. Ίσως το ωραιότερο βιβλίο έλληνα συγγραφέα που εκδόθηκε μέσα στο 2024.

Το βιβλίο του Γιώργου Σκαμπαρδώνη κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη.

Φάλτσα κεφαλής, Γιώργος Σκαμπαρδώνης, εκδ. Πατάκη 

Τα διηγήματα του Γιώργου Σκαμπαρδώνη είναι σχεδόν πάντα ένα ωραίο αίνιγμα. Ο ρεαλισμός χάνει συχνά το έδαφος κάτω από τα πόδια του λόγω της μαγείας μιας στιγμής που μετατρέπει τους ήρωες και τα πάθη τους σε κάτι άλλο από αυτό που περιμένεις. Στη νέα του συλλογή η Μακεδονία, ο ελληνικός βορράς, είναι ο τόπος, αλλά είναι αυτός που γνωρίζουμε από την επίσημη γεωγραφία; Η απάντηση είναι «όχι».

Τα κρυφίως εννοούμενα δεν χρειάζεται να παραλείπονται, αλλά να υποσημειώνονται. Ο Σκαμπαρδώνης βρίσκεται σε σπουδαία φόρμα σ’ αυτή τη συλλογή. Κόσμοι αναφύονται μέσα στον κόσμο μας, εικόνες που έχουν ένα ποιητικό αποτύπωμα και όλα αυτά γραμμένα με μια γλώσσα που ρέει, που ίπταται, που δεν επιθυμεί να κάτσει σαν ξερό χώμα στο έδαφος. Οι εικόνες που φτιάχνει ο συγγραφέας με ταξιδεύουν μέσα στο χρόνο και τον τόπο.

Το βιβλίο της Αταλάντης Ευριπίδου κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις.

Εκείνοι που δεν έφυγαν, Αταλάντη Ευριπίδου, εκδ. Πόλις 

Καινούργια φωνή στην ελληνική λογοτεχνία, αλλά τα επτά διηγήματα που μας παραδίδει στο πρώτο της βιβλίο πόρρω απέχουν από το να χαρακτηριστούν πρωτόλεια. Κουβαλάει μια πρωτόφαντη εμπειρία η Ευριπίδου που δε δείχνει την κούραση της γνώσης, αλλά τη φρεσκάδα της πρώτης ματιάς. Ένα από τα καλά γνωρίσματα αυτής της συλλογής είναι η ικανότητα της Ευριπίδου να λέει ιστορίες. Είναι μια κλασική storyteller.

Μόνο που οι ιστορίες της δεν είναι μονοδιάστατες, κρύβουν πράγματα, αποκαλύπτουν λίγα, σε κάνουν να φαντάζεσαι περισσότερα. Η σαγήνη της αφήγησης σε συνεπαίρνει ο μαγικός και αλλότριος κόσμος μέσα στους οποίους κινούνται οι ήρωες εκ πρώτης όψεως μοιάζουν ανοίκειοι, κι όμως στην ουσία τους είναι πέρα για πέρα κοινοί μ’ εμάς, εντελώς ανθρώπινοι. Χαιρετίζουμε με χαρά μια νέα συγγραφέα που μπήκε με το δεξί.

Το βιβλίο του Βαγγέλη Μπέκα κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Γένεσις, Βαγγέλης Μπέκας, εκδ. Ψυχογιός

Ας φανταστούμε ένα ελληνικό νησί στο οποίο η τουριστική ανάπτυξη έχει φτάσει στο μη περαιτέρω. Γνώρμη εικόνα; Εντελώς. Στο μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μπέκα ένα τέτοιο νησί γίνεται η αιτία να πλιατσικολογήσουν λογής μαφιόζοι, προύχοντες, ακόμη και επίσημες Αρχές του κράτους. Άντε τώρα να ψάχνει δικαιοσύνη σε όλα αυτά; Πώς να περιμένεις να αποδοθεί δικαιοσύνη μέσα σ’ αυτό το πλέγμα αλληλοκαλυπτόμενων συμφερόντων; Η προσπάθεια ενός οραματιστή αστυνομικού να ζητήσει βοήθεια από την Τεχνητή Νοημοσύνη δείχνει να είναι η μόνη ελπίδα.

Ένα σημερινό μυθιστόρημα που αγγίζει πολλές από τις χρόνιες παθογένειες του ελληνικού κράτους που επιτρέπει να αναπτύσσονται παράνομες δοσολοψίες κάτω από τη μύτη του, με τους ελεγκτικούς μηχανισμούς να δείχνει (ή να θέλουν να δείχνουν) αδύναμοι. Από την άλλη, η έλευση της ΑΙ, μπορεί σε κάποιους να είναι το νέο δαιμόνιο του 21ου αιώνα, εντούτοις υπό συνθήκες μπορεί να εκπληρώσει τους αγαθούς στόχους μιας κανονικής πολιτείας, όταν αυτή αδυνατεί να τους προτράξει.

Διαβάστε ακόμα: Σάμιουελ Μπέκετ. «Γράψτε για το χάος του σύγχρονου κόσμου».

TAGS :
βιβλία

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook