Tο φευγιό προς το πουθενά μιας ελευθερίας ανείπωτης θα καταλήξει σε μια πεισμωμένη βουτιά στο κενό για τις δύο ηρωίδες.

Δύο τυπικές γυναίκες της αμερικανικής κοινωνίας: η Θέλμα και η Λουίζ. Η πρώτη είναι μια ήσυχη νοικοκυρά που έχει παντρευτεί έναν αυταρχικό σύζυγο. Η δεύτερη είναι σερβιτόρα, ελεύθερη και δυναμική, καίτοι κουβαλάει ένα τραυματικό μυστικό από το παρελθόν της.

Μια μέρα, όμως, αποφασίζουν να κάνουν τη δική τους επανάσταση και να αποδράσουν από τη μιζέρια της καθημερινότητάς του. Κάπως έτσι γεννήθηκε το 1991, πριν από 30 ακριβώς χρόνια, η ταινία του Ρίντλεϊ Σκότ «Θέλμα & Λουίζ» με πρωταγωνίστριες την Σούζαν Σάραντον (Λουίζ) και Τζίνα Ντέιβις (Θέλμα).

Οταν πρωτοκυκλοφόρησε η ταινία σηκώθηκε πολλή σκόνη τριγύρω. Πυροδότησε μια σειρά συζητήσεων που έφτασαν να προκαλέσουν και κύματα δημόσιας διαμάχης.

Τούτο το φευγιό προς το πουθενά μιας ελευθερίας ανείπωτης θα καταλήξει σε μια πεισμωμένη βουτιά στο κενό για τις δύο ηρωίδες. Σαν ηχηρό μήνυμα ότι η ελευθερία που αποζητούσαν μπορεί να πληρωθεί μόνο με την πλήρη «εξαφάνισή» τους.

Οι δύο ημέρες της απόδρασής τους (χρόνος μέσα στον οποίο κινείται και η ταινία) μοιάζει με συμπυκνωμένο δράμα. Στις δύο γυναίκες συμβαίνουν πολλά. Απόπειρα βιασμού σε ένα μπαρ, εν ψυχρώ δολοφονία του επίδοξου βιαστή (της Θέλμα), περιστασιακοί έρωτες, μια ληστεία, μια ανατίναξη φροτηγού, μια ευθεία απειλή κατά αστυνομικού και, τελικά, μια βουτιά στους γκρεμούς του Γκραν Κάνυον με την αστυνομία να βρίσκεται στο κατόπι των δύο γυναικών.

Η Θέλμα και η Λουίζ κάνουν ένα ταξίδι δύο ημερών προς την ελευθερία (Φωτογραφία: MGM/Everett/Rex).

Οταν πρωτοκυκλοφόρησε η ταινία σηκώθηκε πολλή σκόνη τριγύρω. Πυροδότησε μια σειρά συζητήσεων που έφτασαν να προκαλέσουν και κύματα δημόσιας διαμάχης. Εκείνη την περίοδο η Σάραντον και η Ντέιβις φωτογραφήθηκαν για το περιοδικό Time που επέλεξε να βάλει τίτλο «Why Thelma & Louise Strikes A Nerve».

Αρκετοί κριτικοί βρήκαν την ταινία αναίτια βίαιη σε μια προσπάθεια οι δύο ηρωίδες, υπό το μανδύα του φεμινισμού, να πράξουν ωσάν οργισμένοι άντρες.

Αλήθεια ποιο νεύρο της αμερικανικής κοινωνίας είχαν ερεθίσει; Αρκετοί κριτικοί βρήκαν την ταινία αναίτια βίαιη σε μια προσπάθεια οι δύο ηρωίδες, υπό το μανδύα του φεμινισμού, να πράξουν ωσάν οργισμένοι άντρες. Είναι όλοι άντρες τόσο απαίσιοι και δίβουλοι όσο εμφανίζονται στην ταινία;

Μήπως είχαμε να κάνουμε με μια φεμινιστική παραβολή; Μια avant la lettre εικόνα του ανδροκρατούμενου κόσμου, έτσι όπως αποτυπώθηκε με σκληρό τρόπο στην εποχή του #MeToo; Το 2002, η Σάραντον μιλώντας στο ντοκιμαντέρ «The Last Journey» που είχε ως θέμα την ταινία, εξήγησε τον θόρυβο που προκάλεσε η ταινία λέγοντας πως: «Οι ταινίες, στην καλύτερη περίπτωση, θα πρέπει να αμφισβητήσουν την οπτική μας».

Η αλήθεια είναι ότι η σεναριογράφος της ταινίας, Κάλι Κούρι, παίζει ανοιχτά με τις στερεοτυπικές διαθέσεις του κοινού που είδε την ταινία. Δεν προσπαθεί να στρογγυλέψει τις γωνίες των δύο γυναικών. Να ήταν, άραγε, η πρόθεσή της να τους προσδώσει τη δυναμική δύο αναδυόμενων προτύπων γυναικείας επανάστασης απέναντι στον παραδοσιακό ανδρικό αυταρχισμό;

Το Θέλμα & Λουίζ παραμένει ακόμη στις μέρες μας μια εξαίρεση σε έναν καθιερωμένο κανόνα (Φωτογραφία:  Allstar/MGM/Sportsphoto).

Η Θέλμα και η Λουίζ είναι αθυρόστομες, έχουν όπλα και τα χρησιμοποιούν, είναι περιπετειώδεις, δεν τους ταιριάζει ο ρόλος του θύματος, τα παίζουν όλα για όλα. Ποιο είναι, τελικά, το κίνητρο; Η αυτοπραγμάτωση; Η αναζήτηση της αυταξίας τους; Αναζητούν μια κάθαρση;

Δεν είναι πολύ γνωστό, αλλά υπήρχε και μια εναλλακτική προοπτική για τη συγκεκριμένη ταινία που ξεκινούσε με άλλο cast. Συγκεκριμένα, σε εκείνη την εκδοχή θα έπαιζαν η Μισέλ Φάιφερ, η Τζόντι Φόστερ και ο Μπίλι Μπάλντουιν στη θέση του Μπραντ Πιτ. Αργότερα δεν ευδοκίμησε ούτε η Μέριλ Στριπ και η Γκόλντι Χόουν.

Οσο για την περιβόητη τελευταία σκηνή, συζητήθηκε επί μακρόν να μην καταλήξουν οι δύο γυναίκες στο απονενοημένο διάβημα, αλλά την τελευταία στιγμή η Λουίζ να τραβήξει τη Θέλμα από το αυτοκίνητο που ετοιμάζεται να βουτήξει στο κενό.

Η Σάραντον είπε κάποια στιγμή σε μια συνέντευξη το προφανές: «Δεν βλέπεις πολύ συχνά παράνομες γυναίκες σε ταινίες».

Ωστόσο, η επιμονή της Σάραντον ήταν αυτή που μέτρησε περισσότερο: ζήτησε να μην αλλάξει το τέλος όπως είχε αρχικά γραφτεί. Όπερ και εγένετο. Ήταν ένα στοίχημα τόσο για την ίδια όσο και για την Ντέιβις. Η Σάραντον είπε κάποια στιγμή σε μια συνέντευξη το προφανές: «Δεν βλέπεις πολύ συχνά παράνομες γυναίκες σε ταινίες».

Αυτή η ταινία έδειξε το δρόμο, σχεδόν τον άνοιξε. Κανονικά θα έπρεπε να υπάρξουν στα κατοπινά χρόνια πολλές ταινίες που θα έβλεπαν, πλέον, με διαφορετικό μάτι τη γυναικεία ψυχοσύνθεση. Εν συνόλω, δεν συνέβη. Το Θέλμα & Λουίζ παραμένει ακόμη στις μέρες μας μια εξαίρεση σε έναν καθιερωμένο κανόνα. Διόλου τυχαίο ότι η Ντέιβις τα τελευταία χρόνια έχει αποδυθεί σε έναν αγώνα να μιλήσει ανοιχτά για την ισότητα των φύλων στη μεγάλη οθόνη.

Το καπάκι της σιωπής έχει σηκωθεί για τα καλά. Τα τραύματα έχουν αναδυθεί και εκεί έξω υπάρχουν γυναίκες που αισθάνονται έτοιμες να μιλήσουν ανοιχτά.

Είναι αδύνατο να μην δει κανείς τη γραμμή που ενώνει, έστω και με απόσταση 30 ετών, την ταινία με το κίνημα #MeToo. Η όσμωση είναι ευδιάκριτη σε σειρές όπως το Promising Young Woman έως το I May Destroy You, αλλά και σε βιβλία όπως το Μισώ τους Άντρες της Πολίν Αρμάνζ.

Η Θέλμα και η Λουίζ είναι αθυρόστομες, έχουν όπλα και τα χρησιμοποιούν, είναι περιπετειώδεις, δεν τους ταιριάζει ο ρόλος του θύματος, τα παίζουν όλα για όλα (Φωτογραφία: Allstar).

Ολοι ασχολούνται, πλέον, με τις συνέπειες μιας σεξουαλικής επίθεσης. Το καπάκι της σιωπής έχει σηκωθεί για τα καλά. Τα τραύματα έχουν αναδυθεί και εκεί έξω υπάρχουν γυναίκες που αισθάνονται έτοιμες να μιλήσουν ανοιχτά. Προφανώς, δεν χρειάζεται να χρησιμοποιήσουν όπλο, όπως κάνει η Λουίζ εναντίον του επίδοξου βιαστή της Θέλμα. Άλλωστε και η Λουίζ για να φτάσει να πατήσει τη σκανδάλη κάτι άλλο, ένα απωθημένο τραύμα από το παρελθόν της, πυροδότησε αυτό τον θυμό που κατέληξε σε δολοφονία.

Υπάρχει μια κωδική φράση που λέει κάποια στιγμή η Λουίζ στη Θέλμα: «Δεν ζούμε σε αυτόν τον κόσμο, Θέλμα». Ενδέχεται να υπάρχουν ακόμη γυναίκες που δεν βολεύονται σ’ αυτόν τον κόσμο. Το ότι έχουν περάσει 30 χρόνια από την ταινία δεν σημαίνει πως -απαραίτητα- έχει επέλθει και πρόοδος στις σχέσεις ανδρών και γυναικών.

Τα περιστατικά βίας (σωματικής και ψυχολογικής) που βγαίνουν ολοένα και περισσότερο στην επιφάνεια – και στη χώρα μας, δείχνουν πως, όχι, δεν ζούμε όλοι στον ίδιο κόσμο.

Η ταινία Θέλμα & Λουίζ υπήρξε ο προάγγελος μιας μεγάλης συζήτησης γύρω τη θέση της γυναίκας σε έναν κόσμο που φτιάχτηκε από άντρες για άντρες. Για την ιστορία, η ταινία έγινε αμέσως μεγάλη καλλιτεχνική και εισπρακτική επιτυχία, καταφέρνοντας να είναι μία από τις μεγαλύτερες σε εισπράξεις ταινίες του 1991 και έλαβε 6 υποψηφιότητες για Όσκαρ κερδίζοντας εκείνο του Πρωτότυπου Σεναρίου.

Και οι δύο πρωταγωνίστριες ήταν υποψήφιες στην κατηγορία Α’ Γυναικείου Ρόλου αλλά έχασαν από την Τζόντι Φόστερ για το ρόλο της στην ταινία Η Σιωπή των Αμνών. Το 2016 η ταινία χαρακτηρίστηκε από την Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου ως «πολιτιστικά, αισθητικά και ιστορικά σημαντική» και επιλέχθηκε να ενταχθεί στο Εθνικό Μητρώο Κινηματογράφου των Ηνωμένων Πολιτειών.

 

Διαβάστε ακόμα: Ντέιβιντ Καραντάιν – καλτ, Kung Fu μάστερ και ιδαλγός του Μαζόχ.

 

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top