Αλμπέρ Καμύ: «Ενστικτωδώς, ακολούθησα ανέκαθεν ένα αόρατο άστρο»

«Η μόνη προσπάθεια της ζωής μου, γιατί τα υπόλοιπα μου δόθηκαν και μάλιστα απλόχερα (εκτός από τα πλούτη που δεν μ’ ενδιαφέρουν): να ζήσω τη ζωή ενός φυσιολογικού ανθρώπου». (Albert Camus BY roobikon on DeviantArt).

«Ό,τι δεν με σκοτώνει με κάνει πιο δυνατό». Ναι, αλλά… Πόσο δύσκολο είναι να αναλογίζεσαι την ευτυχία… Το συντριπτικό βάρος όλων αυτών. Το καλύτερο είναι να σιωπήσεις για πάντα και να στραφείς προς τα υπόλοιπα.

*

Είναι πολύ δύσκολο να υπερασπιστείς τις χώρες που στεγάζουν το κάλλος – τόσο πολύ θα θέλαμε να τις προστατέψουμε. Έτσι, οι λαοί-καλλιτέχνες θα έπρεπε να είναι τα ενδεδειγμένα θύματα των αχάριστων λαών – αν η αγάπη της ελευθερίας δεν υπερτερούσε της αγάπης για την ομορφιά στις καρδιές των ανθρώπων. Πρόκειται για ενστικτώδη σύνεση – εφόσον η ελευθερία πηγάζει από την ομορφιά.

*

Η επιτυχία μπορεί να κάνει καλύτερο τον νεαρό άντρα, όπως η ευτυχία τον ώριμο άντρα. Εφόσον αναγνωρίστηκε η προσπάθειά του, μπορεί να προσθέσει τη χαλάρωση και την εγκατάλειψη, βασιλικές αρετές.

*

Χρειάστηκα δέκα χρόνια για να κατακτήσω αυτό που μου φαίνεται ότι δεν έχει τιμή: μια καρδιά χωρίς πίκρα. Και όπως συμβαίνει συχνά, αφού ξεπέρασα την πίκρα, την έκλεισα σε ένα ή δυο βιβλία. Έτσι, θα με κρίνουν παντοτινά για τούτη την πίκρα που δεν σημαίνει πια τίποτα για μένα. Αυτό όμως είναι δίκαιο. Είναι το τίμημα που πρέπει να πληρώσω.

*

Στα τριάντα μου, σχεδόν από τη μια μέρα στην άλλη, γνώρισα τη φήμη. Δεν το μετανιώνω. Θα μπορούσα, αργότερα, να έχω άσχημα όνειρα. Τώρα ξέρω τι είναι. Κάτι το ευτελές.

*

Μπορούμε να κάνουμε το καθετί στοχεύοντας στο καλύτερο, όλα να τα καταλάβουμε και ύστερα όλα να τα ελέγξουμε. Αλλά ποτέ δεν θα μπορέσουμε να βρούμε ή να δημιουργήσουμε αυτήν τη δύναμη της αγάπης που μας αφαιρέθηκε για πάντα.

«Όταν έχουμε δει μια μοναδική φορά τη λάμψη της ευτυχίας στο πρόσωπο μιας ύπαρξης που αγαπάμε, ξέρουμε ότι δεν υπάρχει άλλος προορισμός για τον άνθρωπο από το να προκαλεί αυτό το φως στα πρόσωπα που τον περιτριγυρίζουν». (Jean Mannheim, «Happiness…»).

Κανένας, όσο εγώ, δεν ήταν τόσο σίγουρος ότι κατάκτησε τον κόσμο ακολουθώντας τους σωστούς δρόμους. Και τώρα… Ποιο ήταν λοιπόν το σφάλμα, τι ήταν εκείνο που ξαφνικά εξασθένισε και καθόρισε τα υπόλοιπα…

*

Η τύχη που είχα στη ζωή μου είναι ότι δεν συνάντησα, αγάπησα (και απογοήτευσα) παρά μόνο εξαιρετικά πλάσματα. Συνάντησα την αρετή, την αξιοπρέπεια, τη φυσικότητα, τη μεγαλοφροσύνη, στους άλλους. Θαυμαστό θέαμα – και οδυνηρό.

*

Η απόλαυση της ζωής διασκορπίζει, καταστέλλει την αυτοσυγκέντρωση, σταματά κάθε ορμή προς το μεγαλείο. Αλλά χωρίς την απόλαυση της ζωής… Όχι, δεν υπάρχει λύση. Εκτός κι αν από έναν μεγάλο έρωτα κάνεις να φυτρώσει μια ρίζα και βρεις εκεί την πηγή της ζωής, δίχως να τιμωρηθείς για διασκορπισμό.

*

Αρχίζουμε να δημιουργούμε μες στη μοναξιά και θεωρούμε ότι είναι δύσκολο. Αλλά ύστερα γράφουμε και δημιουργούμε με συντροφιά. Ξέρουμε τότε πως όλα αυτά είναι παράλογα και πως η ευτυχία ήταν στην αρχή.

*

Στην αρχή δεν αγαπάμε κανέναν. Ύστερα αγαπάμε όλους τους ανθρώπους γενικά. Στη συνέχεια αγαπάμε μόνο μερικούς, μετά μόνο έναν και τέλος τον έναν και μοναδικό.

«Αν έπρεπε να πεθάνω αγνοημένος από τον κόσμο, στα βάθη μιας κρύας φυλακής, η θάλασσα, την τελευταία στιγμή, θα πλημμύριζε το κελί μου, θα ερχόταν να με σηκώσει ψηλά και θα με βοηθούσε να πεθάνω χωρίς μίσος». (Αριστερά: Fabrizio Cassetta, «Albert Camus». Δεξιά: Henri Edmond Cross, «The Golden Isles», 1891-1892).

*

Έχω δύο ή τρία πάθη που μπορούν να θεωρηθούν ένοχα, που εγώ ο ίδιος τα χαρακτηρίζω ένοχα και που προσπαθώ να γιατρευτώ από αυτά χάρη στη θέλησή μου. Πότε πότε, τα καταφέρνω.

*

Όταν έχουμε δει μια μοναδική φορά τη λάμψη της ευτυχίας στο πρόσωπο μιας ύπαρξης που αγαπάμε, ξέρουμε ότι δεν υπάρχει άλλος προορισμός για τον άνθρωπο από το να προκαλεί αυτό το φως στα πρόσωπα που τον περιτριγυρίζουν… και σπαράζουμε σαν σκεφτόμαστε τη δυστυχία και το σκοτάδι που ρίχνουμε, μόνο και μόνο γιατί ζούμε, στις καρδιές που συναντάμε.

*

Στον βαθμό που ο άνθρωπος δεν έχει κατανικήσει την ηδονή, δεν έχει κατανικήσει τίποτα. Και δεν την κατανικά σχεδόν ποτέ.

*

Η μόνη προσπάθεια της ζωής μου, γιατί τα υπόλοιπα μου δόθηκαν και μάλιστα απλόχερα (εκτός από τα πλούτη που δεν μ’ ενδιαφέρουν): να ζήσω τη ζωή ενός φυσιολογικού ανθρώπου. Δεν ήθελα να είμαι ένας άνθρωπος των αβύσσων. Αυτή η υπέρμετρη προσπάθεια δεν χρησίμευσε σε τίποτα. Σιγά σιγά, αντί να επιτύχω όλο και περισσότερο στο έργο μου, βλέπω την άβυσσο να πλησιάζει.

«Εδώ ανακαλύπτουμε μια συνείδηση που δρα, έναν άνθρωπο με όλες τις ευαισθησίες του, συνεπαρμένο από την ομορφιά», διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο του βιβλίου.

*

Τελικά, δεν είδα ποτέ μέσα μου πολύ καθαρά. Αλλά, ενστικτωδώς, ακολούθησα ανέκαθεν ένα αόρατο άστρο… Υπάρχει μέσα μου μια αναρχία, μια απαίσια αταξία. Το να δημιουργώ, μου στοιχίζει χίλιους θανάτους, γιατί πρόκειται για τάξη, και ολόκληρο το είναι μου αρνείται την τάξη. Αλλά χωρίς αυτήν, θα πέθαινα διασκορπισμένος.

*

Εκεί όπου η αγάπη είναι πολυτέλεια, πώς είναι δυνατόν η ελευθερία να μην είναι πολυτέλεια; Ένας λόγος παραπάνω, πράγματι, για να μην υποχωρούμε μπροστά σ’ αυτούς που μεταβάλλουν σε διπλή δυστυχία την αγάπη και την ελευθερία.

*

(Να μπορώ να πω: ήταν δύσκολο. Δεν το πέτυχα με την πρώτη και αγωνίστηκα εξαντλητικά. Αλλά, τελικά, θριάμβευσα. Κι αυτή η σκληρή κούραση καθιστά την επιτυχία πιο ξεκάθαρη, πιο ταπεινή, μα και πιο αποφασιστική).

*

Έρχεται πάντα μια στιγμή που οι άνθρωποι παύουν να αγωνίζονται και να αλληλοσπαράζονται, δέχονται τελικά να αγαπιούνται γι’ αυτό που είναι. Αυτή είναι η βασιλεία των ουρανών.

*

Αν έπρεπε να πεθάνω αγνοημένος από τον κόσμο, στα βάθη μιας κρύας φυλακής, η θάλασσα, την τελευταία στιγμή, θα πλημμύριζε το κελί μου, θα ερχόταν να με σηκώσει ψηλά και θα με βοηθούσε να πεθάνω χωρίς μίσος.

// Από το βιβλίο του Αλμπέρ Καμύ «Σημειωματάρια. Βιβλίο Δεύτερο (Ιανουάριος 1942 – Μάρτιος 1951)». Μετάφραση: Νίκη Καρακίτσου–Dougé, Μαρία Κασαμπαλόγλου–Roblin. Εκδόσεις Πατάκη, Ιούλιος 2020. Από τις ίδιες εκδόσεις κυκλοφορεί και το βιβλίο του Αλμπέρ Καμύ «Σημειωματάρια. Βιβλίο πρώτο (1935-1942)».

Διαβάστε ακόμα: Αλμπέρ Καμύ – Η ομιλία του στην Στοκχόλμη.

TAGS :
Αλμπέρ Καμύ λογοτεχνία

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook