Ολυμπιακοί Αγώνες 1896: Οι ιστορικές φωτογραφίες του Άλμπερτ Μάγιερ ζωντανεύουν

Αμερικανοί αθλητές του πανεπιστημίου του Princeton φωτογραφίζονται μπροστά στην κρύπτη του Σταδίου.

Με αφορμή τους φετινούς Ολυμπιακούς Αγώνες και τα 120 χρόνια από τους πρώτους Αγώνες της σύγχρονης εποχής, τρεις δραστήριοι φορείς με σημαντική παρουσία σε διαφορετικούς τομείς της χώρας, ενώνουν τις δυνάμεις τους και παρουσιάζουν ένα πρωτοποριακό πολιτιστικό έργο.

Η έκθεση μας ταξιδεύει ψηφιακά στους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες, στην Αθήνα του 1896, ζωντανεύοντας με ήχο και κίνηση τις ιστορικές φωτογραφίες του επίσημου φωτογράφου των Αγώνων, Άλμπερτ Μάγιερ. Στο σπάνιο αυτό φωτογραφικό υλικό του ομώνυμου λευκώματος, το οποίο φυλάσσεται στα Ιστορικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη, βασίστηκε η εικαστικός Εύα Νάθενα, για να αναβιώσει τις ιστορικές αυτές στιγμές.

Η αναβίωση των Αγώνων το 1896 στην κοιτίδα τους συνέδεσε το κλασικό παρελθόν με την ιδέα του σύγχρονου αθλητισμού και οι νέοι Ολυμπιακοί Αγώνες  αποτέλεσαν το εφαλτήριο για τη διοργάνωση διεθνών συναντήσεων. Το γεγονός της αναβίωσης των γνωστότερων Αγώνων της αρχαιότητας απέκτησε παγκόσμια προβολή και αίγλη, γοητεύοντας ανθρώπους του πνεύματος, της τέχνης και της οικονομίας της Ευρώπης. Η  συμμετοχή τους στις επιτροπές της διοργάνωσης και η φυσική τους παρουσία στην Αθήνα ενίσχυσε το κύρος των Αγώνων σε παγκόσμιο επίπεδο και έντυσε την αναβίωση με την αίγλη όσων πρωταγωνιστούσαν στη διεθνή σκηνή.

Ο Παναγιώτης Παρασκευόπουλος σε θέση βολής του δίσκου.

Μετά από πολλούς αιώνες, οι Αγώνες ξεκίνησαν την νέα τους αρχή στην πόλη της Αθήνας “και έτσι το νέο ελληνικό κράτος είχε να επιδείξει μια άμεση σχέση με την αρχαιότητα πέρα από τα λαμπρά ερείπια αρχαίων ναών και πόλεων”, όπως σημειώνει ο Υπεύθυνος Ιστορικών Αρχείων Μουσείου Μπενάκη, Τάσος Σακελλαρόπουλος .

Στο πλευρό των Αγώνων βρέθηκε και η νέα τέχνη της εποχής: η φωτογραφία. Ξεχωριστός εκπρόσωπος των διάσημων φωτογράφων που κάλυψαν τους Αγώνες είναι ο Γερμανός Άλμπερτ Μάγιερ (Δρέσδη 1857- 1924), ο οποίος ήδη από το 1895 είχε αναλάβει τη θέση του επίσημου φωτογράφου της γερμανικής αθλητικής αποστολής που θα ταξίδευε στην Αθήνα. Το φωτογραφικό λεύκωμα, το οποίο αποτέλεσε την αφετηρία της έκθεσης, αναγγέλθηκε από τον Τύπο της εποχής πριν από τη δημιουργία του, αφού η ελληνική εφημερίδα της Τεργέστης Ημέρα, αλλά και η αθηναϊκή Ακρόπολις, το παρουσίασε ως τη δημιουργία που θα αποτελούσε το ενθύμιο των Αγώνων για τις βασιλικές Αυλές τις εποχής και για τα μέλη της  Επιτροπής των Ολυμπιακών Αγώνων.

Η έκθεση θα παρουσιαστεί στο χώρο «Τέχνη & Περιβάλλον», επίπεδο αναχωρήσεων του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών, από στις 16 Μαΐου έως και τις 16 Σεπτεμβρίου, ενώ παράλληλα θα βρίσκεται και στη Μεσσηνία, στον ειδικά διαμορφωμένο εκθεσιακό χώρο, στην Costa Navarino (αίθουσα Symbol) από τις 27 Απριλίου έως και τις 30 Νοεμβρίου 2016.

Στις είκοσι πέντε λιτές φωτογραφίες που περιλαμβάνει το λεύκωμα, στο οποίο βασίστηκαν οι εικαστικοί, αποτυπώνεται το χρονικό των Αγώνων. Ξεκινώντας, όπως σημειώνει ο Υπεύθυνος Ιστορικών Αρχείων Μουσείου Μπενάκη, Τάσος Σακελλαρόπουλος, από τη Διεθνή Επιτροπή και τον Έλληνα δωρητή και εθνικό ευεργέτη Γεώργιο Αβέρωφ που φρόντισε και με δική του δαπάνη αναστηλώθηκε το αρχαίο Στάδιο της πόλης, χρησιμοποιώντας πάλι πεντελικό μάρμαρο, όπως στην αρχαιότητα.

Στην συνέχεια, οι φωτογραφίες αποτυπώνουν τόσο την τελετουργία όσο και την αθλητική προσπάθεια, εξηγεί ο Σακελλαρόπουλος. Τη φιλαρμονική ορχήστρα διαδέχονται οι δρομείς, οι δισκοβόλοι, οι σφαιροβόλοι, αλλά και οι αθλητές της ενόργανης γυμναστικής που προβάλλουν την αστική παράδοση των χωρών της δυτικής Ευρώπης σε ασκήσεις ακροβατικής τελειότητας. Οι εικόνες με τους κρίκους, τον ίππο και το μονόζυγο οδηγούν στο ελληνικό έμβλημα των Αγώνων, στον δρομέα νερουλά Σπύρο Λούη, ο οποίος ποζάρει στον Μάγιερ, φορώντας την χιονάτη φουστανέλα του μετά τη νίκη του στο αγώνισμα του Μαραθωνίου Δρόμου.

Αγώνες ξιφασκίας στο Ζάππειο.

Το φωτογραφικό αρχείο του Μάγιερ έχει καταστραφεί ήδη από το 1945, όταν οι βομβαρδισμοί του πολέμου ισοπέδωσαν την πόλη της Δρέσδης. Το γεγονός αυτό καθιστά τα λίγα τεκμήρια της δουλειάς του Γερμανού φωτογράφου σπάνια και ανεκτίμητα.

Τα λιγοστά αντίτυπα του δερματόδετου Λευκώματος διανεμήθηκαν «τιμής ένεκεν» και στα μέλη της Επιτροπής των Αγώνων, μεταξύ αυτών και στον Γεώργιο Στρέιτ, τραπεζίτη και υπουργό των ελληνικών κυβερνήσεων της εποχής. Ο εγγονός του Μαρίνος Γερουλάνος, πρόεδρος της Διοικητικής Επιτροπής του Μουσείο Μπενάκη επί σειρά ετών, δώρισε το αντίτυπο στα Ιστορικά Αρχεία του Μουσείου.

Το Μουσείο Μπενάκη διέθεσε το φωτογραφικό λεύκωμα των πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων, παρέχοντας πρόσβαση στο υλικό των Ιστορικών του Αρχείων και θέτοντας τις βάσεις για τη δημιουργία από την εικαστικό Εύα Νάθενα ενός νέου έργου, εμπνευσμένου από τις φωτογραφίες του Άλμπερτ Μάγιερ. Ο νέος διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη, Olivier Descotes δήλωσε: «Η αναβίωση της φωτογραφικής εμπειρίας μέσα από μια μοντέρνα video-art πρωτότυπη προσέγγιση συνιστά ένα στοίχημα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε μια εποχή που χρειαζόμαστε περισσότερο παρά ποτέ να θυμηθούμε τα ολυμπιακά ιδεώδη».

Αντίστοιχα, ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών αποτελεί κάτι περισσότερο από ένα κέντρο διακίνησης επιβατών και εμπορευμάτων. Είναι σημείο συνάντησης ανθρώπων, λαών και πολιτισμών, η πρώτη και τελευταία εντύπωση της Ελλάδας και του πολιτισμού της για εκατομμύρια επιβάτες ετησίως. Μέχρι σήμερα το αεροδρόμιο έχει φιλοξενήσει περισσότερες από 70 πολιτιστικές εκθέσεις και εικαστικά δρώμενα, ενώ κάθε χρόνο περίπου 250.000 άτομα επισκέπτονται τις μόνιμες εκθέσεις στο χώρο των Αναχωρήσεων.

Αναρήχηση «επί κάλω». Σύμφωνα με τον κανονισμό του αγωνίσματος η αναρρίχηση γίνεται μόνο με την έλξη των χεριών, ενώ τα πόδια μένουν τεντωμένα και ακίνητα. Το μήκος του «κάλω» είναι 14 μέτρα και η διατομή 3-4 εκ.

Παράλληλα, για την Costa Navarino, η τέχνη έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο από την αρχή της λειτουργίας της. Πρωτότυπα, αλλά και σπάνια έργα, παράλληλα με τα έργα γνωστών σύγχρονων εικαστικών από όλον τον κόσμο, καθώς και νέων καλλιτεχνών, φιλοξενούνται σε σταθερή βάση στους χώρους της Costa Navarino, καταδεικνύοντας τη σημασία που έχει η τέχνη, και ιδιαίτερα ο μεσσηνιακός πολιτισμός, σε αυτόν τον προορισμό.

Την καλλιτεχνική επιμέλεια της έκθεσης έχει η εικαστικός Εύα Νάθενα, σε συνεργασία με τον video artist Άγγελο Παπαδόπουλο και τον μουσικό Γιώργο Πούλιο, όλοι με σημαντική παρουσία στο χώρο των εφαρμοσμένων τεχνών, της φωτογραφίας και του κινηματογράφου. Οι τρεις δημιουργοί, καθώς και οι δύο νέοι συνεργάτες τους, ως visual effects artists, oι Νίκος Κούρος και Αντώνης Πετρούλιας που ήρθαν να προστεθούν στην ομάδα, προσδίδουν μια εντελώς νέα πνοή στο συγκεκριμένο υλικό, δημιουργώντας συγκινητικούς διαύλους επικοινωνίας με τη σύγχρονη εποχή.

Διαβάστε ακόμα: Η μυθιστορηματική ζωή του “ευπατρίδη Τρελαντώνη” Μπενάκη 

TAGS :
μουσείο μπενάκη μπενάκης

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook