Ο Αλέξανδρος Τιτκώβ είχε κερδίσει το 1ο φεστιβάλ standup comedy το 2011 κάνοντας αστεία για τον ρατσισμό, την ομοφοβία, την οικογενειοκρατία, και την Μόνα Λίζα, πρόκειται λοιπόν για έναν λάτρη του κλασικού.
Για την επόμενη δεκαετία είχε ενεργή ακτιβιστική δράση, η οποία είναι υπεύθυνη για την πιο παράξενη τιμωρία που έχω ακούσει – την απαγόρευση της εισόδου του στα Εξάρχεια – έκανε live σε κάθε δυνατή σκηνή, πλατεία, μπαρ, φεστιβάλ, ή καφενείο της Αθήνας, διατηρούσε ένα κανάλι στο YouTube το οποίο ενημερώνει με άτακτη περιοδικότητα και τώρα, παρουσιάζει για δεύτερη χρονιά την πρώτη του σόλο παράσταση στο θέατρο Άβατον, με τον εμπνευσμένο τίτλο «SOLO TITKOV». Ακολουθεί μια συζήτηση για τον δημόσιο χώρο, τη μπαναλιτέ του ίντερνετ, και τους μοναχικούς στρέιτ άντρες.
– Τώρα σε ποιες πλατείες επιτρέπεται να κυκλοφορείς;
Ο νόμος μου επιτρέπει παντού, αλλά τα έργα μετρό στις πλατείες τις κάνουν πιο δυσπρόσιτες. Όχι όμως για τους δικυκλιστές αστυνόμους. Βέβαια αυτοί σκάνε πλατεία για να βγάλουν μεροκάματο. Εγώ το κρατάω αληθινό. Πάω πλατεία επειδή δεν έχω καν μεροκάματο. Εντωμεταξύ, μετακομίσαμε κοντά στην πλατεία Πρωτομαγιάς λόγω των DIY πάρτι και συναυλιών. Τώρα το κράτος τα κυνηγάει αυτά. Σε λίγο όμως ο σπιτονοικοκύρης θα μας αυξήσει το νοίκι επειδή φτιάχνεται μετρό. Αντί να μας το μειώσει που χάνουμε τα τσάμπα πάρτι!
– Εσύ γιατί νομίζεις ότι ο δημόσιος χώρος περιορίζεται και περιφρουρείται; Μήπως πρέπει κι εμείς να αφήσουμε λίγο τα τραπεζοκαθίσματα να ανασάνουν;
Δεν έχω θέμα με τον επεκτατισμό των επιχειρήσεων στις πλατείες. Αλλά να μην ξεχνάνε οι μαγαζάτορες ότι στις ίδιες πλατείες έβγαινε και καθόταν ο κόσμος μέχρι πριν λίγο καιρό. Άρα στην ουσία μας κλέψανε την ιδέα και μας έκαναν και πελάτες από πάνω. Θέλουμε το μερίδιό μας στα μαγαζιά. Όχι μαφιόζικα, απλά μείωση όλου του μενού στο μισό ή έστω αύξηση όλων των μισθών στο διπλάσιο.
– Σου είναι εύκολο να κάνεις σταντάπ και για τους άλλους ή θα προτιμούσες να λες αστεία μόνο για σένα και την παρέα σου;
Κάθε τόσο, νιώθω ότι κι οι δύο πλευρές, κοινό και κωμικοί, κάνουμε αμοιβαία βήματα για να βρεθούμε κάπου στην μέση τελικά. Κάθε φέτος και καλύτερα. Κοιτάω να παραμένω «περίεργος» ή «για λίγο κόσμο» χωρίς φόβο, γιατί ξέρω ότι σε λίγους μήνες η εποχή θα με ξεπεράσει έτσι κι αλλιώς. Το 2011 που ξεκίνησα να γράφω και να παίζω, αστεία για το cringe ή το μετα-χιούμορ ήταν πολύ άγνωστες έννοιες. Και τσουπ λίγα χρόνια μετά, ο μισός πληθυσμός της χώρας βλέπει The Office και Rick and Morty. Οι άνθρωποι γελάμε όταν ένα αστείο σερβίρεται σωστά, ακόμα κι αν δεν μας αφορά το θέμα άμεσα. Το ζήτημα είναι να καταφέρεις να το κάνεις γρήγορα και όμορφα. Δεν έχω διαφορετικά αστεία για την παρέα κι άλλα για την σκηνή, απλώς για την παρέα μου δεν χρειάζεται να ψάχνω τρόπους να γίνω πιο κατανοητός.
– Είπες πέρσι στην παράσταση ότι η σάτιρα σου απευθύνεται αρκετά σε μοναχικούς στρέιτ άντρες, γιατί σε αφορούν οι incels;
Φοβάμαι μήπως οι συνεχείς ματαιώσεις οδηγήσουν τους φίλους μου στην απομόνωση και καταλήξουν να καταναλώνουν μισάνθρωπα βιντεάκια όλη μέρα. Γιατί μετά δεν θα μπορούν να ερωτευτούν. Όπως ανησυχούμε μη γίνει ακροδεξιά η γιαγιά επειδή όλη μέρα βλέπει τηλεόραση. Τώρα πλέον στο ίντερνετ κυριαρχούν εξίσου σάπιες ιδέες με αυτές που άκουγες στα παραδοσιακά μέσα. Ακόμα κι αν έχεις αρκετό μυαλό για να κριτικάρεις το τι μας πετάγεται στις οθόνες, το ότι ζούμε μέσα σε αυτή την κουλτούρα σίγουρα επηρεάζει τους τρόπους μας. Μόνη λύση να κάνουμε λίγη παρέα μακριά από αυτά και να φτιάξουμε δικές μας αφηγήσεις, κι όχι αυτές που λέει ο ΣΚΑΪ στην TV ή το Rosa και ο Πήτερσον στο ίντερνετ. Δυστυχώς δεν υπάρχει αρκετός δημόσιος χώρος για να βρεθούμε από κοντά και να συζητήσουμε.
– Ποια θέματα είναι τα πιο δύσκολα για το κοινό; Πότε βλέπεις να αισθάνονται άβολα, να ντρέπονται;
Δύσκολα είναι αυτά που γίνονται επίκαιρα κάθε τόσο, άσχετα που εμείς μπορεί να λέμε το ίδιο κείμενο για χρόνια. Είναι πιο εύκολο να κάνεις αστειάκια για την αστυνομική βία όταν δεν έχουν φάει κάποιον άνθρωπο την περασμένη βδομάδα. Εκτός των μεγάλων πόλεων, παρατηρείται μια απροθυμία του κοινού να δείξει ότι είναι μυημένο σε κάτι πιο πιπεράτο. Όταν είσαι ειδικά πιο ύπαιθρο, σε κλειστή κοινότητα, και ειπωθεί σε παράσταση π.χ. αστείο για το BDSM δεν κρύβεις απλά το γέλιο σου. Κρύβεις και το ότι κατάλαβες τι εννοούσαν οι κωμικοί, ώστε να μην σου βγει το όνομα ότι ασχολείσαι με BDSM. Τουλάχιστον αυτό μου είπαν σε ένα χωριό και το κρατάω σα δικαιολογία για όταν δεν παίρνω γέλια!
– Πρέπει να διαλέξεις μόνο ένα για την υπόλοιπη ζωή σου: Λάιβ σε γειτονιές ή παρουσία στο ίντερνετ;
Το πρώτο βέβαια. Το να κολλήσω αφίσες για παράσταση μου φαίνεται λιγότερο κουραστικό από το να κάνω ποστάκια και στόρι. Μου είναι πιο εύκολο να είμαι σε μια σκηνή από το να κάνω μοντάζ. Θέλω ζωντανά γέλια κι όχι καρδούλες. Και κυρίως θέλω αφορμές να βγαίνω από το σπίτι αντί να κλείνομαι.
– Συμβαίνει ορισμένοι κωμικοί να αποκτούν κοινό, από διάφορα βίντεο που κυκλοφορούν στα social, εσένα σε φτιάχνει το virality;
Στατιστικά και μόνο, αν έχεις παρουσία πολλά χρόνια στα ίντερνετς, κάποια στιγμή θα σου γίνει και κάτι βάιραλ. Καλό κάνει, αλλά δεν έχω βρει πώς μεταφράζεται άμεσα η πρόσκαιρη φήμη σε κοινό που θα σε παρακολουθεί σταθερά ή σε κοινό που σηκώνεται από το σπίτι του να σε δει ζωντανά κάπου. Βλέπεις καλλιτέχνες που είναι σα meme στις καρδιές μας, με χιλιάδες ακόλουθους, που δεν καταφέρνουν να στήσουν μια συναυλία ή παράσταση με τον κόσμο τους. Προσπαθώ ό,τι κάνω ιντερνετικά να μην συμβιβάζεται σώνει και ντε με κανόνες του αλγορίθμου και με το τι μας επιτρέπουν οι εταιρίες να κάνουμε πλάκα. Έτσι δίνεται μια καλύτερη ιδέα για το τι να περιμένεις και στο σταντ-απ μετά. Έτσι αισθάνομαι ότι δεν συντελώ τόσο στο τυποποιημένο σάπιο κόντεντ που σπρώχνεται από Meta και TikTok, αν και το καταναλώνω! Βοήθεια!
– Εισηγήθηκες την κουλτούρα του cringe ήδη από καιρούς NightpowerGR, τι χορδή χτυπάει το cringe και γιατί έχει τόση επιτυχία διαδικτυακά; Επίσης, πότε θα ξανακάνεις μια βραδιά ποίησης;
Το cringe ξεκίνησε σαν μια ένοχη απόλαυση, μετά έγινε ηθικός κώδικας, και στο τέλος εμπόρευμα. Κάθε φορά που κάποιος στο ίντερνετ είναι ανοιχτά ευάλωτος, είναι cringe. Λες κι είναι χρέος μας να πειθαρχούμε κάθε τυχαίο άνθρωπο στην αισθητική μας, η οποία είναι πάντα ανώτερη αφού ειρωνεύεται, και πάντα σωστή αφού…δεν είναι cringe. Αν και μιλάμε για μια κουλτούρα βαθύτατα κομπλεξική, γεννήθηκε σε ένα λιγότερο gentrified διαδίκτυο, με περισσότερη ελευθερία, όταν ακόμα δεν ήταν γεμάτο διαφημίσεις και εμπορεύματα. Ήταν η αντίστοιχη αλητεία των nerds πριν εμπορευματοποιηθεί κι αυτό τελείως. Φυσικά, το cringe κατέληξε εργαλείο της alt-right, ώστε να κράζει τις woke φιλελέφτ φοιτήτριες. Έτσι ξανακάνανε κουλ την ακροδεξιά πολιτική στα νεαρά, απογοητευμένα αγόρια. «Όχι, φίλε μου, δεν φταίει η οικονομία – αυτές οι κριτζόλες έχουν χαλάσει την κοινωνία μας!» Πάντως βραδιά ποίησης δε θα ξανακάνω, ξεπεράστε το! Ή μάλλον πρέπει εγώ να το ξεπεράσω! Να κάνω επιτέλους κάτι καλύτερο ώστε να ξεχάσετε τα παλιά. Όπως το «Πρωϊνό μαγείρεμα σε μαγκάλι», λέμε τώρα, απλά πετάω ιδέες. Κι έτσι να λέτε «αχ πότε θα ξαναπάρει μπροστά το μαγκάλι του Τιτκώβ να δούμε και καμιά αστεία βιντεάρα πάλι ε».
– Η σάτιρα σου αλληλοτροφοδοτείται από την οργανωμένη πολιτική σου δράση. Να περιμένουμε να αναλάβεις βραδινό talk show;
Αυτό γίνεται γιατί δεν έχω κάποια «επαναστατική θεωρία» όταν είμαι σπίτι μόνος μου και βρίζω το σύστημα στο Twitter. Δεν ξέρω τι πρέπει να γίνει. Αυτά βρίσκονται μόνο όταν είσαι κάπου συλλογικά, και τα συζητάτε, και παράγετε το δικό σας λόγο και βάζετε στόχους. Δυστυχώς, όσο μαζεύεται ο πλούτος σε λιγότερα χέρια, τα media θα επιτρέπουν όλο και λιγότερο μια άλλη άποψη. Έστω κι αν είναι απλά ο λίγος χώρος που δίνεται πλέον στην «αντιπολίτευση». Πάνε οι εποχές που οι δεξιοί παρουσιαστές προσκαλούσανε Πανούση και Ραφαηλίδη για να κράξουν κι έτσι να ανέβει η τηλεθέαση. Οπότε ας μου τάξουνε δέκα νέα πάρκα στην Αθήνα και θα το σκεφτώ…
– Στο ίντερνετ νιώθεις ασφάλεια;
Μεταξύ μας, ούτε στο ίντερνετ νιώθω την απόλυτη ασφάλεια για δικό μου talk show. Εδώ δεν νομίζω καν να μπορέσει να ανέβει ολόκληρο το σταντ-απ μου. Ποτέ δεν ξέρεις τι βλακεία θα γίνει και θα σου κατεβάσουν κάτι. Μεταξύ μας αυτό, ε. Δεν ξέρω άμα το γράφεις. Αλλά άμα το γράφεις και το βλέπει κόσμος, τώρα είναι μεταξύ όλων μας αυτή μου η εξομολόγηση. Μη το πείτε παραέξω.
//«Solo Titkov», Θέατρο Άβατον, Ευπατριδών 3, κάθε Τετάρτη στις 21:00, εισιτήρια 10 ευρώ.
Διαβάστε ακόμα: Saul Justin Newman. «Δεν υπάρχουν Blue Zones όπου οι άνθρωποι ζουν περισσότερο. Είναι απάτη!»