«Ο Μπόρχες έχει πει μια φράση που κατέληξε να είναι το μότο της ζωής μου: ‘’Και Άλγεβρα και Φωτιά’’. Δηλαδή, και λογική και συναίσθημα, και γνώση και έρωτας, και ρεαλισμός και έλλαμψη, και αρχιτεκτονική και λογοτεχνία –τα δύο τελευταία με συνόδευσαν ως ενασχολήσεις σε όλη την ενήλικη ζωή μου», γράφει ο Αλέξης Σταμάτης.

«Ο Μπόρχες έχει πει μια φράση που κατέληξε να είναι το motto της ζωής μου: ‘’Και Άλγεβρα και Φωτιά’’. Δηλαδή, και λογική και συναίσθημα, και γνώση και έρωτας, και ρεαλισμός και έλλαμψη, και αρχιτεκτονική και λογοτεχνία –τα δύο τελευταία με συνόδευσαν ως ενασχολήσεις σε όλη την ενήλικη ζωή μου», γράφει ο Αλέξης Σταμάτης.

Το βιβλίο που μου άλλαξε τη ζωή δεν είναι ακριβώς ένα. Είναι όμως του ιδίου συγγραφέα: τα διηγήματα του Χόρχε Λουίς Μπόρχες. Και ειδικότερα «Το Άλεφ».

Το Άλεφ είναι το άπειρο αυτό σημείο στο οποίο συνυπάρχουν όλα τα επιμέρους σημεία του σύμπαντος. Όπως γράφει ο ίδιος ο Μπόρχες: «…το μόνο μέρος πάνω στη γη όπου βρίσκονται όλα τα μέρη του κόσμου –ορατά από κάθε γωνία, καθένα στημένο καθαρά, χωρίς καμιά πιθανή σύγχυση ή συγχώνευση».

Μιλώντας για το διήγημά του επισημαίνει: «Ό,τι η αιωνιότητα είναι στο χρόνο, το Άλεφ είναι στο χώρο. Στην αιωνιότητα, ολόκληρος ο χρόνος –παρελθόν, παρόν και μέλλον– συνυπάρχει ταυτόχρονα. Στο Άλεφ, το σύνολο του χωρικού σύμπαντος περιέχεται σε μια μικροσκοπική ιριδίζουσα σφαίρα ούτε τρεις πόντους πλάτος». Ίσως είναι το πιο πυκνό αφήγημα που έχει γραφεί ποτέ, ένα υπερ-κείμενο που εμπεριέχει σχεδόν τα πάντα: πεζογραφία, ποίηση, δοκίμιο, επιστημονικό σύγγραμμα. Οι δυο-τρεις τελευταίες του σελίδες είναι εκθαμβωτικής, ανεπανάληπτης ομορφιάς.

«Το Άλεφ» ίσως είναι το πιο πυκνό αφήγημα που έχει γραφεί ποτέ, ένα υπερ-κείμενο που εμπεριέχει σχεδόν τα πάντα: πεζογραφία, ποίηση, δοκίμιο, επιστημονικό σύγγραμμα. Οι δυο-τρεις τελευταίες του σελίδες είναι εκθαμβωτικής, ανεπανάληπτης ομορφιάς.

Όταν ήρθα σε επαφή με τον κόσμο του Μπόρχες, τα πράγματα έπαψαν για μένα να είναι όπως πριν. Ο συγγραφέας μάλιστα έχει πει μια φράση που κατέληξε να είναι το motto της ζωής μου: «Και Άλγεβρα και Φωτιά». Δηλαδή, και λογική και συναίσθημα, και γνώση και έρωτας, και ρεαλισμός και έλλαμψη, και αρχιτεκτονική και λογοτεχνία (τα δύο τελευταία, καθόλου τυχαία, με συνόδευσαν ως ενασχολήσεις σε όλη την ενήλικη ζωή μου, και μάλιστα με τη σειρά που αναγράφονται).

alef-borhes

Το Άλεφ είναι το άπειρο αυτό σημείο στο οποίο συνυπάρχουν όλα τα επιμέρους σημεία του σύμπαντος.

Δεν είναι τυχαίο ότι ο Μπόρχες εισπράττει τον κόσμο ως έναν τεράστιο λαβύρινθο. Οι ιστορίες του αναπτύσσονται κυκλικά, ενώ την ίδια στιγμή εκτείνονται σε έναν χρόνο που δεν έχει όρια. Ο συγγραφέας αντιμετωπίζει την πραγματικότητα ως απάτη, το ρεαλισμό ως αγγελόκρουσμα, την ταυτότητα ως πολλαπλό είδωλο, τη μνήμη ως οικουμενικό οικοδόμημα.

Ο τυφλός γέρος από το Μπουένος Άιρες, που μέσα από το σύθαμπο είδε τον κόσμο ίσως καλύτερα από τον καθένα μας, μου άνοιξε τα μάτια. Με βοήθησε να καταλάβω πως σε αυτή την «αντιδικία με την πραγματικότητα», την οποία εισέπραττα από πολύ μικρός, δεν είμαι μόνος στον κόσμο.

//Ο Αλέξης Σταμάτης είναι πεζογράφος και θεατρικός συγγραφέας. Γράφει κριτική ξένης λογοτεχνίας στην εφημερίδα «τα Νέα» και διδάσκει δημιουργική γραφή στο Κολλέγιο Αθηνών  και στο Μουσείο Ηρακλειδών. Το τελευταίο του βιβλίο «Mελίσσια» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

 

Διαβάστε ακόμα – ειδικά οι λάτρεις του Μπόρχες: «Το ευτυχές μας χρέος είναι να φανταζόμαστε ότι υπάρχει ένας λαβύρινθος και ένας μίτος».

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top