Η Γαία, ο Έρως, το Χάος. Οι κοσμολογικές θεωρίες – Big Bang, Big Freeze, Big Rip. Οι διακηρύξεις πίστεως των τριών μονοθεϊστικών θρησκειών -ιουδαϊσμός, ισλαμισμός, χριστιανισμός- που αναφέρονται «Εις έναν Θεό». Ο χορός, ο λόγος, ο ήχος. Ο Γαλαξίας.
Η νέα δημιουργία του Αντώνη Φωνιαδάκη, του νέου Διευθυντή Μπαλέτου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής πειραματίζεται με την έννοια της απαρχής, της δημιουργίας «εκ του μηδενός», αλλά και της ώσμωσης που πραγματοποιείται όταν στοιχεία πρωτόγνωρα μεταξύ τους έρθουν σε επαφή.
Πώς ξεκίνησε; Πώς θα τελειώσει; Πώς εξηγείται; Ερωτήματα που προκύπτουν στο Γαλαξία και «βασανίζουν» την ανθρωπότητα από καταβολής κόσμου. Πόσο σας απασχολεί η έννοια της αρχής;
Όταν δέχτηκα την πρόταση από το Εθνικό Θέατρο σε συνεργασία με την Εθνική Λυρική Σκηνή γι’ αυτήν τη νέα και ομολογουμένως πολύ ενδιαφέρουσα σύμπραξη, μελέτησα τα δεδομένα, είδα ότι υπάρχουν δύο συντεταγμένες που συναντιούνται και ασυναίσθητα οδηγήθηκα στην ιδέα της αρχής. Της αρχής, αλλά και του φόβου που γεννιέται σε ένα νέο ξεκίνημα. Πάνω σε αυτήν την ιδέα άρχισα να επεξεργάζομαι την έννοια της γέννησης, της φθοράς, του θανάτου. Εάν κοιτάξουμε το βράδυ τον έναστρο ουρανό, θα συνειδητοποιήσουμε ότι προσπαθούμε, ακόμη, να αποκωδικοποιήσουμε, αυτό το θαύμα που λέγεται Γαλαξίας.
Αλήθεια, εσείς πόσο φοβάστε το άγνωστο, το απόκοσμο, το μετά;
Ζω πολύ έντονα το παρόν, χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν στρέφω το βλέμμα μου στο μέλλον. Ωστόσο, δεν επικεντρώνομαι σε αυτό. Δεν είναι αυτοσκοπός μου να εξερευνήσω το μετά. Ίσα-ίσα πιστεύω πως οι καταστάσεις μάς συμβαίνουν όπως εμείς οι ίδιοι τις έχουμε προετοιμάσει.
Επιστημονικές θεωρίες, απόψεις μεγάλων διανοητών και θρησκευτικές διακηρύξεις. Τι από όλα αυτά εφάπτεται καλύτερα στη δική σας ιδεολογία περί δημιουργίας και ως εκ τούτου καθρεφτίζεται στο καλλιτεχνικό σας έργο;
Σίγουρα δεν προσεγγίζω κάτι από επιστημονική σκοπιά, καθότι δεν είμαι ειδικός σε τέτοια θέματα. Υπάρχει, σαφώς, μία μεγαλύτερη τάση προς τη θρησκευτική προσέγγιση. Όμως, προσωπικά με ενδιαφέρει το φιλοσοφικό και καθαρά ανθρώπινο κομμάτι. Ο Γαλαξίας είναι ένα πέρασμα από την αποδόμηση και την αποκωδικοποίηση, στη δημιουργία νέων ζυμώσεων που πυροδοτούν το συναίσθημα. Είναι η προσπάθεια να κατανοήσουμε την αρχή των πάντων, μέσα από τον άνθρωπο. Γιατί όλα ξεκινούν και καταλήγουν σ’ εκείνον. Γιατί είναι τόσο μικρός μέσα στο αχανές σύμπαν, αλλά ταυτοχρόνως τόσο τεράστιος και σημαντικός.
Το έργο σας αποτελείται από τέσσερα διακριτά μέρη που προσεγγίζουν την έννοια της δημιουργίας από διαφορετική σκοπιά. Δείχνετε να μη σας απασχολεί η συνοχή και η ισορροπία.
Η αποσπασματικότητα είναι κάτι που με γοητεύει στη δουλειά μου. Δεν τη φοβάμαι γιατί, απλούστατα, μου δίνει ελευθερία. Δεν σκέφτομαι ορθόδοξα, πειραματίζομαι και αυτός ο πειραματισμός μού δίνει τη δυνατότητα να υπερασπιστώ οτιδήποτε μπορεί να συμβεί. Συνήθως κατανοούμε και κρίνουμε τους κανόνες. Οτιδήποτε καινούργιο πάει να δημιουργηθεί είναι πολύ πιο ανοιχτό στην ανάγνωσή του και αυτό είναι κάτι που με συγκινεί. Γι’ αυτό δεν προσπαθώ να κρατάω ισορροπίες. Ελκύομαι από την έννοια του χάους, γιατί με ένα μαγικό τρόπο αποκτά συνοχή και ρυθμό.
Ισχύει το ίδιο και στις μουσικές σας επιλογές;
Στο συγκεκριμένο έργο επέλεξα τρεις εντελώς διαφορετικούς συνθέτες μεταξύ τους που, όμως, εντέλει «ντύνουν» το Γαλαξία με κοινό τρόπο. Η μουσική του Γκιέργκι Λίγκετι είναι μία μουσική που έχει κάτι απόκοσμο, νιώθεις πως συνοδεύει πλάσματα του ουρανού και επέλεξα να ντύσει το πρώτο μέρος, αυτό του εργαστηρίου της δημιουργίας του κόσμου, ως soundtrack. Ήχοι που πλαισιώσουν το μη-χώρο, το σκοτεινό και άκρως σαγηνευτικό κενό. Από την άλλη, η μουσική του Ιάννη Ξενάκη δίνει ρυθμό, φέρνει στο νου ήχους από φυλές της Αφρικής, αλλά στην ουσία δίνει την αίσθηση μικρών εκρήξεων δημιουργίας, των πρώτων παλμών της γέννησης. Τέλος, ο Ζιλιέν Ταρρίντ συνοδεύει ηχητικά τα λόγια των ηθοποιών και δημιουργεί τη μελωδία του τέταρτου μέρους της παράστασης, του πιο ανθρωποκεντρικού.
Επιδιώκετε μέσα από τις παραστάσεις σας να κάνετε κοινωνικό σχόλιο;
Είμαι ένας άνθρωπος που ζω στη φαντασία μου, δεν είμαι οπαδός του ρεαλισμού. Η τάση μου είναι να δραπετεύω. Να βλέπω την ομορφιά, το παράδοξο και το λυρισμό σε ένα τοπίο που ούτως ή άλλως φλέγεται. Το να κάνω σχόλιο σε ό,τι συμβαίνει, δεν ξέρω κατά πόσο θα βοηθήσει. Ο κόσμος έχει ανάγκη να δει με διαφορετική ματιά τα πράγματα, να ξεχάσει για λίγο το πρόβλημα, να πάρει ερεθίσματα και ίσως έτσι να αλλάξει εντέλει τον κόσμο και την καθημερινότητά του.
Δηλώνετε οπαδός του φανταστικού, λοιπόν.
Πιστεύω πως μέσα μας συνυπάρχουν δύο παράλληλα σύμπαντα. Το πρακτικό, αυτό που μας κάνει να εξερευνούμε, και το σύμπαν των προβληματισμών, που ψάχνει, αφουγκράζεται και προσπαθεί να δώσει λύσεις. Δεν ακυρώνω το πρακτικό. Εννοείται πως ως καλλιτέχνης αποσκοπώ σε ένα φανταστικό, ονειρικό, συναισθηματικό τοπίο, αλλά πρωτίστως παρατηρώ και κατανοώ τον κόσμο, γιατί μόνο μέσα από αυτόν μπορώ να αρθρώσω και να συντάξω κάτι νέο.
Είστε πολίτης του κόσμου. Τι έχει προσδώσει στο καλλιτεχνικό σας λεξιλόγιο η κάθε χώρα στην οποία ζήσατε και εργαστήκατε.
Οι πόλεις και οι χώρες δεν έχουν επηρεάσει την καλλιτεχνική μου ταυτότητα. Αφορούν μόνο στους περισπασμούς εν ώρα εργασίας. Η δουλειά μου έχει να κάνει καθαρά με εμένα και πώς είμαι ως άνθρωπος, με το πώς αντιλαμβάνομαι την πραγματικότητα και την έρευνα που κάνω σχετικά με ένα θέμα.
Πάντα επιστρέφετε στην Ελλάδα. Γιατί;
Mου αρέσει η χώρα μου. Όταν μπορώ να συνδυάζω οικογένεια, φίλους και δράση είναι ευλογία. Αλλά δεν επιστρέφω για πάντα. Για μένα δεν υπάρχει καμία σύμβαση επ’ άπειρον, δεν υφίσταται η λογική της βάσης σε μία συγκεκριμένη χώρα. Η ζωή διαμορφώνεται αναλόγως με τις συνθήκες που πλάθονται τριγύρω. Σαφώς τη δεδομένη χρονική στιγμή βρίσκομαι στην Ελλάδα, διότι έχω αναλάβει ένα διευθυντικό πόστο, έχω ξεκινήσει μία μεγάλη συνεργασία, η οποία εύχομαι να ευοδωθεί και δεν το αντιμετωπίζω όλο αυτό ελαφρά τη καρδία. Όμως, σε καμία περίπτωση δεν υπάρχει το βάρος και η δραματικότητα του «επέστρεψα» ή του «φεύγω». Είναι όλα ρευστά. Μέρος ενός ρευστού Γαλαξία.
Γαλαξίας
του Αντώνη Φωνιαδάκη
Συμπαραγωγή Εθνική Λυρική Σκηνή – Εθνικό Θέατρο
Πού: Θέατρο ΡΕΞ – Σκηνή “Μαρίκα Κοτοπούλη”
Πότε: 3, 4, 5, 6, 10, 11, 12, 13, 17, 18, 19, 20, 24, 25, 26, 27 Νοεμβρίου 2016
Μουσική: Γκιέργκι Λίγκετι, Ιάννης Ξενάκης, Ζιλιέν Ταρρίντ
Σύλληψη – Χορογραφία – Σκηνοθεσία: Αντώνης Φωνιαδάκης – APOTOSOMA
Σκηνογραφία – Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης
Κοστούμια: Αντώνης Φωνιαδάκης
Συνεργάτις δραματουργός: Έρι Κύργια
Συμμετέχουν
Οι ηθοποιοί του Εθνικού Θεάτρου: Κωνσταντίνος Γεωργαλής, Λεωνή Ξεροβάσιλα.
Οι χορευτές του Μπαλέτου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής: Μάγδα Κούκου – Φέρρα, Στέλιος Κατωπόδης, Μάικλ Ντούλαν, Θανάσης Σολωμός.
Οι χορευτές σύγχρονου χορού: Γιάννης Λάβνερ, Πιερ Μαζεντί, Ιωάννα Παρασκευοπούλου, Μάρω Σταυρινού.
Προπώληση ΕΛΣ: Ταμεία Θεάτρου Ολύμπια / Τρίτη – Κυριακή από τις 09.00 έως τις 21.00 & Δευτέρα από τις 09.00 έως τις 16.00 / Τηλ. Κέντρο 2103662100 / Ομαδικές πωλήσεις 2103711342 / Ηλεκτρονική προπώληση: www.nationalopera.gr
Δείτε ακόμα: Έλληνες ηθοποιοί κάτω των 30 που αξίζει να γνωρίσεις