Αρσέν Λουπέν για πάντα: τιμωρός, αναρχικός και δανδής

O  μυθιστορηματικός Aρσέν Λουπέν έκανε «καριέρα» στη λογοτεχνία και στον κινηματογράφο, ενώ η τελευταία εκδοχή του στο σήμερα έρχεται από το Netflix με πρωταγωνιστή τον Omar Sy.

Από την πρώτη στιγμή που εμφανίστηκε στο περιοδικό Je sais tout τo 1905, ο Αρσέν Λουπέν έγινε διάσημος. Κληρονόμος των ηρώων του Δουμά, έμεινε για πάντα επίκαιρος. Και πολύ γρήγορα «ο τζέντλεμαν-λωποδύτης» που επινόησε ο Μωρίς Λεμπλάν γοήτεψε τα πλήθη απ’ τη Γαλλία ώς την Ιαπωνία.

Η εικόνα που έχουμε σήμερα του δανδή με το ημίψηλο, τα λευκά γάντια, την κάπα και το μονόκλ σκιαγραφεί έναν ήρωα κάπως παλιοκαιρίτικο. Όμως, δεν αντιστοιχεί επαρκώς στον κλέφτη που έπλασε ο Λεμπλάν. Ο Λουπέν είναι επιπλέον εύστροφος, καλλιεργημένος και γαλαντόμος. Διαπραγματεύεται με τον Κάιζερ, ξαναβρίσκει τους χαμένους θησαυρούς των βασιλέων της Γαλλίας. Τον διακρίνει το χιούμορ του, η επιδεξιότητά του, η περιέργειά του, η αγάπη του για την πρόοδο, η φυσική του κατάσταση. Έχει το χάρισμα της πανταχού παρουσίας και την εκπληκτική ικανότητα να μασκαρεύεται. Όταν εμφανίστηκε, φάνταζε απολύτως μοντέρνος.

Η υπογραφή «τζέντλεμαν-λωποδύτης» βάζει τη σφραγίδα της από το πρώτο κιόλας επεισόδιο της σάγκα. Αναγράφεται σ’ ένα μπιλιετάκι που ο Arsène Lupin αφήνει σ’ έναν ταλαίπωρο βαρόνο, ενημερώνοντάς τον πως, αν δεν τον έκλεψε, ήταν γιατί όλα του τα έπιπλα είναι πλαστά. Λοιπόν, οι δύο αυτές λέξεις έχουν μόλις κάνει την είσοδό τους στο λεξικό Larousse. Επιπλέον, τότε, η Αγγλία ήταν πολύ της μόδας, και οι αστυνομικές ιστορίες γνώριζαν πιένες. Ο Λεμπλάν επινοεί τη διατύπωση κατ’ αναλογίαν του «gentleman farmer».

Εντάξει, γιατί όμως θέλει για ήρωά του έναν «κακό» απατεώνα κι όχι έναν «καλό» ντετέκτιβ; Εκείνη την εποχή, οι διαρρήξεις ήταν καινούργιο φρούτο στο κοινωνικό γίγνεσθαι και όλοι μιλούσαν γι’ αυτό. Μιλάμε για την Μπελ Επόκ, το θρίαμβο της αστικής τάξης, τη χρήση επιταγών και για πλουσιόσπιτα φίσκα σε αντικείμενα αξίας. Και ο Αρσέν Λουπέν ήταν ο Ρομπέν των Δασών της Belle Epoque και των Années Folles, που γελοιοποιούσε πάντα τη γαλλική αστυνομία και τον επιθεωρητή Γκανιμάρ, ακόμα και τον Σέρλοκ Χολμς αυτοπροσώπως. Ένας ιππότης-τιμωρός που ποτέ δεν διαπράττει φόνους, που φροντίζει χήρες κι ορφανά.

O Moρίς Λεμπλάν και το μυθιστόρημά του που γέννησε τη μορφή του Αρσέν Λουπέν.

Ο λογοτεχνικός Αρσέν Λουπέν έχει τις καταβολές του στον Ντ’ Αρτανιάν, τον Μοντεχρίστο, τον Ροκαμβόλ. Γεννήθηκε γύρω στο 1874. Είναι γιος της Henriette d’Andrésy, συντόμως χήρα του Théophraste Lupin, τον οποίο ο Maurice Leblanc θέλει καθηγητή γυμναστικής αγωγής, πυγμαχίας, ξιφασκίας και υπεξαίρεσης. Ο Αρσέν διαπράττει την πρώτη του κλοπή στην τρυφερή ηλικία των 7 ετών. Γνωρίζει πολλούς έρωτες, ενίοτε ατυχείς, και είναι πατέρας ενός υιού.

Δεν του αρκεί να είναι ένας κομψευόμενος. Αρέσκεται να εκμεταλλεύεται τις ανέσεις και τις απολαύσεις της υλικής προόδου. Στις περιπέτειές του γίνεται αναφορά στον τηλέγραφο χωρίς καλώδιο, ποια μέρη διαθέτουν ηλεκτρικό, WC, κεντρική θέρμανση, τρεχούμενο νερό. Τραβάει φωτογραφίες με το τελευταίο μοντέλο της Kodak και δίνει ραντεβού στο Ritz που μόλις έχει ανοίξει τις πόρτες του. Κι είναι δάσκαλος του εξωτικού ακόμα ζίου-ζίτσου.

Η ιδιοφυΐα του δημοσιογράφου Μωρίς Λεμπλάν είναι ότι παρουσιάζει τις περιπέτειες του τέκνου του ως εξομολογήσεις που του έχει κάνει. Και ήδη στο πρώτο επεισόδιο, χρησιμοποιεί ένα τέχνασμα ανέκδοτο ίσαμε τότε: ο ένοχος είναι ο αφηγητής. Τη λαμπρή αυτή ιδέα θα την υιοθετήσει αργότερα η Άγκαθα Κρίστι στη Δολοφονία του Ρότζερ Ακρόιντ.

Ο Αρσέν Λουπέν όπως τον «είδε» ο σκηνοθέτης Jean-Paul Salomé με πρωταγωνιστή τον Romain Duris.

Όμως, ο Αρσέν Λουπέν υπήρξε πραγματικά; Φαίνεται πως ο Λεμπλάν εμπνεύστηκε τον ήρωά του από τον Alexandre Marius Jacob (1879-1954), περιώνυμο διαρρήκτη θησαυροφυλακίων, στρατευμένο αναρχικό, νταή και τζέντλεμαν που χρηματοδοτούσε με το 10% από τα λάφυρά του τις ελευθεριάζουσες φυλλάδες των αρχών του 20ου αι. και αγωνιζόταν για την ανακατανομή του πλούτου. Όταν συνελήφθη το 1905, ομολόγησε 158 διακεκριμένες κλοπές. Ήταν 23 ετών. Εξέτισε 20ετή κάθειρξη στη Γουιάνα, προσπάθησε να αποδράσει 17 φορές, δεν άλλαξε ποτέ τις ιδέες του. Όταν κατάλαβε ότι πλησίαζε το τέλος, αυτοκτόνησε ησύχως.

Δεύτερη ερώτηση: Ποιος ήταν ο δημιουργός του Αρσέν Λουπέν; Ο Μωρίς Λεμπλάν γεννήθηκε το 1864 στη Ρουέν και πέθανε μετά από 77 χρόνια στο Περπινιάν. Πολυγραφότατος, αναγορεύτηκε σε «Γάλλο Κόναν Ντόιλ» και τιμήθηκε με το παράσημο της Λεγεώνας της Τιμής. Στα νιάτα του, ήταν παθιασμένος με τα σπορ, την περιπέτεια και τα ταξίδια. Μετά τον Α’ Παγκόσμιο, έγινε ένας πατριώτης που ζούσε μια ήσυχη ζωή. Ακολούθησε τη διαδρομή πολλών άλλων συγγραφέων της εποχής του (Μαλαρμέ, Μπαρές): από θυμωμένος αναρχικός σε καθωσπρέπει αστό…

Έζησε στη σκιά του δημιουργήματός του κι αυτό του κακοφαινόταν, γιατί οι συγγραφικές του φιλοδοξίες ήταν πολύ μεγαλύτερες. Έτρεφε μεγάλο θαυμασμό για τον Φλομπέρ και τον Μοπασάν, αλλά περιφρονούσε τον Ιούλιο Βερν και τον Εζέν Συ. Μόνο προς το τέλος της ζωής του κατάφερε να νιώσει μια κάποια υπερηφάνεια και να δεχτεί ότι ο ήρωάς του ίσως και κάτι ν’ άξιζε! Πάντως, λάτρευε τον ποδόγυρο και φέρεται να έπασχε από νευρασθένεια, ασθένεια πολύ της μόδας εκείνη την εποχή.

Τάχιστα, ο Αρσέν Λουπέν περνάει στη σφαίρα του μύθου, σε σημείο ο δημιουργός του να πει ότι νιώθει «φυλακισμένος». Πρωταγωνιστεί σε 17 μυθιστορήματα και 39 νουβέλες. Μπορούμε να αντιληφθούμε την τεράστια δημοφιλία του από τις διασκευές και τις εκδόσεις που ακολούθησαν. Το 1908, ανεβαίνει το πρώτο από τα πέντε συνολικά θεατρικά έργα. Περνάει στο σανίδι σε καμπαρέ, μιούζικ-χολ, οπερέτες. Γίνεται manga. Στα ελληνικά, οι περιπέτειές του κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Άγρα και Ερατώ.

Και ακολουθεί σπουδαία καριέρα στον κινηματογράφο: με μια πρώτη μεταφορά το 1908 και μετά, το 1932, με έναν Αρσέν Λουπέν ομιλούντα. Μεταξύ του πλήθους των ταινιών που του αφιερώθηκαν –πέρα από τις μεταγενέστερες τηλεοπτικές σειρές- η πιο παράξενη ίσως είναι το Rupimono του Kenji Mizoguchi (1923), βασισμένο στην περιπέτεια 813, όπου ο Λεμπλάν επιχειρεί να σκοτώσει τον ήρωά του.

O Georges Descrières ως Αρσέν Λουπέν.

Από τον Georges Descrières στο Netflix

Μεταξύ 1971-1974 υπήρξε μια όμορφη μεταφορά του Αρσέν Λουπέν με έναν σπινθηριστό Georges Descrières στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Ακόμα και το θεματικό τραγούδι γνωρίζει μεγάλη επιτυχία, ερμηνευμένο από το κακό παιδί του μιούζικ-χολ, τον Jacques Dutronc. Αλλά σήμερα, οι νεότεροι τό ‘χουν ξεχάσει.

Η νέα σειρά των 10 επεισοδίων στο Netflix Λουπέν: Στη σκιά του Αρσέν, μ’ έναν Omar Sy στο ρόλο ενός θαυμαστή του ήρωά μας, εμπνέεται με τρόπο πολύ ελεύθερο και μοντέρνο από αυτό το μυθολογικό πρόσωπο των αρχών του 20ου αι. Σκίζει κυριολεκτικά, επωφελούμενη της δημοφιλίας του πρωταγωνιστή και της δύναμης της ψηφιακής πλατφόρμας. Κι όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά και στην Ισπανία, τη Βραζιλία, ακόμα και τις ΗΠΑ.

Ο Omar Sy ως σύγχρονος Αρσέν Λουπέν για τις ανάγκες του Netflix (Netflix.com).

Ο Γαλλο-σενεγαλέζος Ομάρ Σι είναι ένας Λουπέν επανεπινοημένος. Είναι το σημερινό κλεφτρόνι των HLM που το έχουν συνεπάρει οι ιστορίες του Λεμπλάν. Εκδικείται με τον τρόπο του. Μια ταξική πάλη που διεξάγεται με φινέτσα. Σκέτη απόλαυση. Ο Λουπέν συναντά τον Τζέιμς Μποντ. Ακόμα και η πυραμίδα του Λούβρου εκρήγνυται.

Δεν είναι παράξενο που η πιτσιρικαρία, η οποία μεγάλωσε με τους υπερήρωες της Marvel ή τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών, παθιάζεται μαζί της. Κάθε φορά που μια κοινωνία βρίσκεται αντιμέτωπη με μια ζοφερή κατάσταση, έχει ανάγκη την περιπέτεια, την απόδραση, το παραμύθι, αλλά και μια ηθική. Κι ο ήρωας αυτός κατακτά μια ελευθερία την οποία θεωρούμε πως σήμερα έχουμε στερηθεί.

Διαβάστε ακόμα: Halston – η ζωή του σχεδιαστή μόδας που «κάηκε» νωρίς, έρχεται στο Netflix.

TAGS :
netflix Αρσέν Λουπέν βιβλίο

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook