Πώς φτιάχτηκε η όπερα των Παρισίων: το άγνωστο «θρίλερ»

H φαντασμαγορική όπερα της Βαστίλης (Φωτογραφία: scenographytoday.com).

Ο εορτασμός των 200 ετών από την Γαλλική Επανάσταση έγινε με τα εγκαίνια της νέας όπερας του Παρισιού, της Opera Bastille, από τον πρόεδρο Μιτεράν. Τα γεγονότα που προηγήθηκαν της 13 Ιουλίου του 1989 δεν ήταν γνωστά, παρότι είναι αξιομνημόνευτα, και έρχονται στο φως από το νέο ντοκιμαντέρ «Building Bastille».

Η ιστορία ξετυλίγεται γύρω από τον αρχιτέκτονα που ανέλαβε τον σχεδιασμό και την κατασκευή της νέας όπερας, τον bigger-than-life oυρουγουανό αρχιτέκτονα Κάρλος Οττ, ο οποίος θυμάται γλαφυρά πώς έγινε μπαλάκι ανάμεσα στον Μιτεράν και τον Σιράκ.

Όλα ξεκίνησαν όταν μετά την εκλογή του Μιτεράν, ο Ζακ Λανγκ που ορίστηκε υπουργός Πολιτισμού υπέδειξε στον πρόεδρο την ανάγκη κατασκευής μιας νέας όπερας, καθώς υπήρχε μεγάλο ενδιαφέρον από τους παριζιάνους και η όπερα Garnier κρινόταν ανεπαρκής ως προς τη χωρητικότητα της.

Για την ανάληψη του έργου ανακοινώθηκε ένας ανώνυμος, άρα αμερόληπτος διαγωνισμός στον οποίο συμμετείχαν πάνω από 700 αρχιτέκτονες. Ο Κάρλος Οττ ήταν ως τότε ένας άσημος αρχιτέκτονας που εργαζόταν σε μια εταιρεία στον Καναδά. Όταν έμαθε για τον διαγωνισμό, σκέφτηκε ότι επρόκειτο για μια πρόκληση που άξιζε τον κόπο. Δούλευε τις νύχτες στο υπόγειο του σπιτιού του για να παρουσιάσει την καλύτερη δυνατή εκδοχή μιας νέας όπερας για την πόλη του φωτός.

Μετά από μια εξαντλητική διαδικασία, η επιτροπή των 21 κριτών κατέληξε στις έξι επικρατέστερες επιλογές, από τις οποίες θα διάλεγε τη νικητήρια ο πρόεδρος Μιτεράν. Εκείνη την περίοδο, δήμαρχος του Παρισιού ήταν ο Ζακ Σιράκ, ο οποίος βρέθηκε στο χώρο και εξέφρασε την προτίμηση του στο έργο του Οττ. Όταν το έμαθε ο Μιτεράν, δε θέλησε να ταυτιστεί με τον Σιράκ, παρότι κι εκείνος την έβρισκε ως την καλύτερη επιλογή. Έτσι, επέλεξε τρία από τα έξι και ανακοίνωσε μια νέα διαδικασία απόφασης για τον επόμενο μήνα.

O ουρουγουανός αρχιτέκτονας, Κάρλος Οττ (Φωτογραφία: tatlerasia.com).

Όταν ανοίχθηκαν οι φάκελοι, κανείς δεν περίμενε να ακουστεί το όνομα του Κάρλος Οττ. Πολλοί από τους κριτές είχαν αναγνωρίσει στα σχέδια του τον διάσημο αρχιτέκτονα της εποχής, τον Ρίτσαρντ Μάγιερ και επικρατούσε ενθουσιασμός ανάμεσα τους, ωστόσο όλοι εξεπλάγησαν, προεξάρχοντος του Ζακ Λανγκ, ο οποίος δεν κατάφερε να κρύψει την έκπληξη του ακόμα και μπροστά στις κάμερες.

Ο Κάρλος Οττ που βρέθηκε προ εκπλήξεως, καθώς είχε πάει μόνος του στη Γαλλία. Προκειμένου να πάρει μέρος στην επόμενη φάση του διαγωνισμού χρειαζόταν συνεργάτες. Όπως είπε ο ίδιος, κατάφερε να σχηματίσει μια ομάδα, αφού πρώτα έκανε «την πιο έξυπνη κίνηση της ζωής του» καθώς ανακοίνωσε στην εθνική τηλεόραση το ξενοδοχείο που έμενε, το οποίο σύντομα πλημμύρισε από φοιτητές αρχιτεκτονικής, σχεδιαστές και άλλους.

Πράγματι, ο ουρουγουανός αρχιτέκτονας πήρε αυτό που άξιζε από την αρχή και κέρδισε τον διαγωνισμό. Δεν ήταν όμως το τέλος των προβλημάτων του. Πρώτα απ’ όλα, ο ίδιος εξομολογείται την λιγοστή παρουσία του προς τις κόρες του. Όντας αναγκασμένος να μετακομίσει μόνιμα στη Γαλλία για την εκπόνηση του έργου, έβλεπε τις κόρες του αραιά και πάντα ανάμεσα σε συναντήσεις και σχέδια.

Ύστερα, η ζωή του έγινε ακόμα πιο δύσκολη. Όταν ορίστηκε πρωθυπουργός ο Ζακ Σιράκ, τον προσκάλεσε στο γραφείο για να τον ενημερώσει σχετικά με την αναστολή των εργασιών. Παρότι ήταν θαυμαστής του έργου του Οττ, η πολιτική του ατζέντα τον ανάγκαζε να μην επιτρέψει την ολοκλήρωση της νέας όπερας. Ταυτόχρονα, τα μέσα ενημέρωσης ήταν καχύποπτα σχετικά με την δυνατότητα περάτωσης του έργου.

Όντας σε πλήρη αναστάτωση και μπροστά στον κίνδυνο να πάει χαμένο το σημαντικότερο έργο της ζωής του, ο Οττ πήγε αμέσως σε έναν τηλεφωνικό θάλαμο και σχημάτισε τον αριθμό του γραφείου του Μιτεράν, ο οποίος παρέμενε πρόεδρος της Γαλλίας. Σύντομα, βρισκόταν απέναντι του και εξηγούσε το πρόβλημα, ελπίζοντας ότι θα του έδινε λύση.

Μέχρι να φτιαχτεί πέρασε από χίλια κύματα (Φωτογραφία: headout.com).

«Monsieur l’ Architecte, ο πρόεδρος προεδρεύει και ο πρωθυπουργός κυβερνά» του λέει ο Μιτεράν, νίπτοντας επί της ουσίας τας χείρας του. Μόνο για να συμπληρώσει: «Αλλά πρέπει να θυμάστε την υπόσχεση που μου δώσατε ότι η όπερα θα είναι έτοιμη στις 14 Ιουλίου».

Τότε ο Κάρλος Οττ σκέφτηκε ένα τέχνασμα. Έβαλε τους μηχανικούς να χτίσουν ψηλότερα από το στάδιο στο οποίο βρίσκονταν οι εργασίες, ώστε να δοθεί η εντύπωση ότι το έργο ήταν πλέον σε προχωρημένη φάση. Επίσης, πίεσε τον νέο υπουργό Πολιτισμού και του εξήγησε ότι ήταν δημοσιονομική τρέλα να σταματήσουν τώρα τις εργασίες, καθώς θα χάνονταν τεράστια ποσά κρατικού χρήματος.

Τελικά, τα εγκαίνια έγιναν κανονικά στις 13 Ιουλίου 1989, ακριβώς όπως είχε υποσχεθεί στον πρόεδρο Μιτεράν. Όλοι οι ηγέτες παρευρέθηκαν στη βραδιά των εγκαινίων, όπου έλαβε χώρα μια εορταστική συναυλία, σε σκηνοθεσία του Robert Wilson υπό τον τίτλο la Nuit avant le jour, διευθύνθηκε από τον Georges Prêtre και συμμετείχαν τραγουδιστές όπως η Teresa Berganza και ο Plácido Domingo.

Ο Φρανσουά Μιτεράν (αριστερά) και ο Ζακ Σιράκ (δεξιά) έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην ανέγερση της Όπερας.

Η νέα όπερα Bastille διέθετε τεράστιο χώρο εργαστηρίων (ενδυματολογικών, σκηνικών, προβών, κ.α.) στην πίσω πλευρά σε αντίθεση με την προηγούμενη όπερα που αυτά γίνονταν σε άλλο κτίριο. «Καθαρή τρέλα» σχολιάζει ένας από τους αρχιτέκτονες του έργου, «ήταν σαν να πηγαίνεις σε ένα εστιατόριο, όπου είχε την κουζίνα 3 χιλιόμετρα μακριά!».

Το νέο κτίριο έδωσε ιδιαίτερη πνοή στο χώρο της όπερας, δημιούργησε ένα ρεύμα που ξέφυγε ακόμη κι από τα παρισινά όρια και επιβεβαίωσε την άποψη ότι η όπερα (μπορεί να) είναι για τις μάζες.

Διαβάστε ακόμα: Αψίδα του Θριάμβου. Ενα άλμπουμ για το μεγαλειώδες «ντύσιμό» της.

TAGS :
Βαστίλη όπερα παρίσι

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook