Συναυλία για το βελούδινο «διαζύγιο» της Τσεχοσλοβακίας

Η συναυλία δόθηκε στα εγκαίνια της φωτογραφικής έκθεσης Τσεχο/Σλοβακικές Στιγμές (φωτογραφία: bratiavaguitar4tet.wordpress.com).

Ένα εκλεκτό ακροατήριο από τον χώρο της διπλωματίας,  της τοπικής αυτοδιοίκησης και της μουσικής (ένα σαφές επιχείρημα υπέρ της άποψης ότι η μουσική είναι μια διεθνής γλώσσα) στριμώχτηκε – κυριολεκτικά, αλλά χωρίς παράπονο – το βράδυ της Παρασκευής 21 Απριλίου 2023 για να απολαύσει το τη συναυλία του Κουαρτέτου Κιθάρας της Μπρατισλάβα στο κεντρικό αίθριο της Δημοτικής Πινακοθήκης Πειραιά.

Η συναυλία δόθηκε στα εγκαίνια της φωτογραφικής έκθεσης Τσεχο/Σλοβακικές Στιγμές και συνδιοργανώθηκε από την Πρεσβεία της Σλοβακίας και την Πρεσβεία της Τσεχίας/Τσεχικό Κέντρο Αθήνας με αφορμή την 30η επέτειο από τον ειρηνικό χωρισμό των δύο – πλέον – χωρών.

Ποια ήταν όμως η Τσεχοσλοβακία και γιατί χωρίστηκε στα δύο; Τα δύο κράτη Σλοβακία και Τσεχία είναι καινούργια, εκφράζουν όμως δύο λαούς με μακριά ιστορία και ισχυρή ταυτότητα, οι οποίοι έζησαν το μεγαλύτερο μέρος της νεότερης ιστορίας τους στο πλαίσιο της πολυεθνικής αυτοκρατορίας των Αψβούργων. Η επικράτηση της αρχής των εθνοτήτων μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οδήγησε στη διάλυση των ηπειρωτικών αυτοκρατοριών και τη δημιουργία εθνικών κρατών.

Καθώς όμως η Ευρώπη παρέμενε μία ήπειρος πολέμων, οι νικητές σύμμαχοι έκριναν καλύτερο να συνενώσουν σε μεγαλύτερα και πιο βιώσιμα οικονομικά και αμυντικά κράτη τους μικρούς λαούς, που φαινόταν ότι θα μπορούσαν να συμβιώσουν  αρμονικά. Έτσι γεννήθηκαν κράτη όπως η Γιουγκοσλαβία (δηλαδή η Νότια Σλαυική χώρα) και η Τσεχοσλοβακία, που ένωσε τους Τσέχους και τους Σλοβάκους.

Η βραδιά άνοιξε με μουσική από την κατεξοχήν χώρα της κιθάρας, δηλαδή την Ισπανία με μία μεταγραφή επιλογών από τον μπαλέτο Μάγος Έρωτας του Μανουέλ δε Φάλια (φωτογραφία: bratiavaguitar4tet.wordpress.com).

Οι δυο λαοί βίωσαν σε πολιτική ένωση τις περιπέτειες του μεσοπολέμου, του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου (όταν χωρίστηκαν από τους Ναζί αλλά εκπροσωπήθηκαν από κοινή εξόριστη κυβέρνηση στους συμμάχους) και της μεταπολεμικής κομμουνιστικής διακυβέρνησης, μέχρις ότου μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής κυριαρχίας και την Βελούδινη Επανάσταση του 1989 επήλθε και το Βελούδινο Διαζύγιο, με ισχύ την 31 Δεκεμβρίου 1992. Ήταν μία ειρηνική διάζευξη των δύο δημοκρατιών, για την οποία πάντως πρέπει να σημειωθεί ότι η απόφαση λήφθηκε από τα κοινοβούλια και δεν τέθηκε ποτέ σε δημοψήφισμα.

Η φωτογραφική έκθεση του Τσέχικου Πρακτορείου Ειδήσεων Τσεχο/Σλοβακικές Στιγμές / Czech/Slovak Moments περιλαμβάνει μια επιλογή από 130 ιστορικές φωτογραφίες που αποτυπώνουν σημαντικές, αλλά και λιγότερο γνωστές στιγμές από την κοινή ιστορία, καθώς και τις αμοιβαίες σχέσεις των Τσέχων και Σλοβάκων τα τελευταία 30 χρόνια. Οι φωτογραφίες πλαισιώνονται από επεξηγηματικά κείμενα στα ελληνικά και αγγλικά και παρουσιάζουν τόσο ιστορικό όσο και φωτογραφικό ενδιαφέρον, και κατατοπίζουν τον επισκέπτη τόσο για την ιστορία όσο και την καθημερινότητα των δύο άλλοτε ενωμένων χωρών.

Σε αντίθεση με άλλες περιπτώσεις, όπως η πρώην Γιουγκοσλαβία και στις ημέρες μας η πρώην Σοβιετική Ένωση, οι σχέσεις των δύο νέων κρατών παρέμειναν φιλικές και σήμερα συμμετέχουν αμφότερες στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ένα τέτοιο παράδειγμα καλής γειτνίασης και κεντροευρωπαϊκής συνεργασίας είναι ακριβώς το Κουαρτέτο Κιθάρας της Μπρατισλάβα. Με όνομα την πρωτεύουσα της Σλαβακίας, το Bratislava Guitar Quartet (BGQ) αποτελείται από τους Miloš Slobodník (Σλοβακία), Γιώργο Νούση / Yorgos Nousis (Ελλάδα), Radka Krajčová (Τσεχία) και Martin Krajčo (Σλοβακία).

Μιλώντας βέβαια για κιθάρα, η βραδιά άνοιξε με μουσική από την κατεξοχήν χώρα του οργάνου, δηλαδή την Ισπανία με μία μεταγραφή επιλογών από τον μπαλέτο Μάγος Έρωτας του Μανουέλ δε Φάλια, έργο γραμμένο αρχικά για αρχήστρα. Η ισπανική μουσική έχει όμως αυτό το μαγικό, ότι σχεδόν οτιδήποτε γράφεται σε αυτή τη χώρα για οποιοδήποτε όργανο, ακούγεται πάρα πολύ καλά όταν μεταγράφεται για κιθάρα – ή μήπως αυτό είναι κάτι που ισχύει για οποιαδήποτε μουσική; Σε κάθε περίπτωση, αν οι έξι χορδές μιας κιθάρας μπορούν να υποκαταστήσουν ολόκληρη ορχήστρα (για να δανειστώ μια καθιερωμένη πλέον έκφραση) καταλαβαίνετε ότι 24 χορδές είναι πραγματική φαντασμαγορία.

Το υπόλοιπο πρόγραμμα ήταν αφιερωμένο στη νεώτερη μουσική από τις χώρες προέλευσης των οργανωτών και των συμμετεχόντων: Ελλάδα, Τσεχία, Σλοβακία. Οι μουσικές επιλογές ανήκαν όλες σε διαφορετικές εκφράσεις των πιο προσιτών ακουστικά ρευμάτων της σύγχρονης δημιουργίας.

Ελληνική έμπνευση έχει η πλατωνική Εμμέλεια / Emmeleia του Vladimír Godár (*1956), ένα στοχαστικό κομμάτι σε αργό ρυθμό. Το Artsong  του Jozef Kolkovič (*1956) είναι πρακτικά ένα ποπ τραγούδι επεξεργασμένο σε κλασική φόρμα – κάτι μεταξύ Μπιτλς και Μπαχ. Χορευτικό χαρακτήρα έχει ασφαλώς η Rumba του Štěpán Rak (*1945) ενώ η Aria του Μilan Tesař (1938 – 2019) είναι μια βασικά λυρική μελωδία με μια πιο ποπ αρμονία. Η Όμορφη Πόλη του Μίκη Θεοδωράκη (1925 – 2021) δε χρειάζεται συστάσεις, παίχτηκε σε μεταγραφή του Γιώργου Νούση (*1978), ο οποίος υπέγραψε και τη Μπαϊντούσκα / Baiduska, παραδοσιακό χορό της Θράκης.

Η ερμηνεία του Κουαρτέτου Κιθάρας της Μπρατισλάβα ήταν εξαιρετικά δεμένη με ιδιαίτερη μουσικότητα (φωτογραφία: bratiavaguitar4tet.wordpress.com).

Ήταν μια ωραία κιθαριστική περιήγηση στην πιο ανάλαφρη και μελωδική λόγια μουσική δημιουργία των δύο χωρών, από συνθέτες που ξεκίνησαν τη ζωή και τη σταδιοδρομία τους ως πολίτες μιας κοινής Τσεχοσλοβακίας. Η ερμηνεία του Κουαρτέτου Κιθάρας της Μπρατισλάβα ήταν εξαιρετικά δεμένη με ιδιαίτερη μουσικότητα και γοητευτικά ηχοχρώματα, ενώ ο χώρος αποδείχθηκε ιδανικός για την ανάδειξη του ευαίσθητου κιθαριστικού ήχου. Ήταν μια μουσικά… βελούδινη βραδιά.

Όσοι μείνουν στην Αθήνα για το τριήμερο μπορούν μέχρι και την Κυριακή 30 Απριλίου να επισκεφτούν την έκθεση  Τσεχο/Σλοβακικές Στιγμές  στο νεοκλασικό μέγαρο της Δημοτικής Πινακοθήκης Πειραιά με ελεύθερη είσοδο.

Διαβάστε ακόμα: Όταν ο σπουδαίος τενόρος Γιούλιαν Πρεγκαρντιέν τραγούδησε την ελληνική ελευθερία.

TAGS :
κλασική μουσική

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook