Το Τop 5 του Δημήτρη Σωτάκη 
Να πώς θα γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι το 2019 
«”Το βιβλίο της ανησυχίας” του Φερνάντο Πεσσόα με προσγείωσε (ή μάλλον απογείωσε) σε μια νέα πραγματικότητα, σε μια πρωτόγνωρη συγγραφική διάσταση», θυμάται ο Δημήτρης Σωτάκης.
Πάνε χρόνια, όταν στο Μπράιτον της Μεγάλης Βρετανίας, πρωτοδιάβασα «Το βιβλίο της ανησυχίας» του Φερνάντο Πεσσόα. Είχα ήδη κάνει τις πρώτες λογοτεχνικές μου απόπειρες, ξεκινώντας να σχηματίζω ένα δικό μου λογοτεχνικό ύφος, ωστόσο ήμουν ακόμα στην αρχή. «Το βιβλίο της ανησυχίας» ήταν μια δυνατή γροθιά στο πρόσωπό μου. Ο Πεσσόα μού αποκάλυπτε έναν κόσμο πρωτόφαντο και μοναδικό, μια ζωή αφανέρωτη στα μάτια μου μέχρι εκείνη τη στιγμή, ένα κράμα βαθιάς υπαρξιακής ποίησης και πεζού λόγου, που αφόπλισε τις αισθήσεις μου.
Στην ουσία, τι είναι αυτό που μου χάρισε το εν λόγω βιβλίο; Την ελευθερία, μια δόση-μάλλον-μεγαλύτερης ελευθερίας, την οποία έχει ανάγκη ένας συγγραφέας για να χτίσει τους κόσμους του με συμπαγέστερα υλικά. Ο Πορτογάλος ποιητής δεν γράφει εδώ ένα βιβλίο, δεν απλώνει στο χαρτί ένα μάτσο φιλοσοφικές απόψεις για τον κόσμο, ούτε προτείνει απλώς μια κοσμοθεωρία, αντιθέτως στέκεται ως ένας παρατηρητής και περιγράφει τη ζωή, μέσα στην αόρατη μέθη της, την παραφορά και την ιδιοτυπία της, χωρίς συμπλέγματα και χωρίς να πασχίζει να αποδείξει το παραμικρό. Ξεδιπλώνει κάθε πτυχή του ανθρώπινου ψυχισμού, καλώντας τον αναγνώστη σε μια πρωτότυπη μυσταγωγία, μια μοναδική εμπειρία. Θυμάμαι ότι κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης του βιβλίου δοκίμασα, χωρίς υπερβολή, την αίσθηση μιας αποκάλυψης, λογοτεχνικής και προσωπικής.
«Έχω χρόνια πια να διαβάσω το βιβλίο. Ο Πεσσόα είναι χωρίς αμφιβολία ένας λογοτεχνικός πατέρας, όμως δεν θέλω να ακουμπήσω αυτό το πρώτο συναίσθημα και ό,τι σήμαινε τότε για μένα».
Το σπουδαιότερο όμως δεν ήταν η εποχή της ανάγνωσης, αλλά η συνέχεια. Ο τρόπος και η οπτική μου για τη λογοτεχνία συνολικά αλλοιώθηκε, είχε φύγει ένα μεγάλο βάρος, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι υφολογικά δέχθηκα κάποια επιρροή από τον συγγραφέα. Θα έλεγα ότι περισσότερο η επίδραση ήταν ψυχολογική, σχεδόν αδύνατον να περιγραφεί ρεαλιστικά.
Ποτέ στα γραπτά μου δεν φάνηκε το παραμικρό ίχνος ύφους από αυτή τη σημαντική ανάγνωση, όμως αν δεν είχε υπάρξει αυτό το βιβλίο δεν θα είχα κάνει εκείνο το βήμα προς έναν άλλον λογοτεχνικό εαυτό, που με προσγείωσε (ή μάλλον απογείωσε) σε μια νέα πραγματικότητα, σε μια πρωτόγνωρη συγγραφική διάσταση.
Έχω χρόνια να διαβάσω «Το βιβλίο της ανησυχίας». Υπάρχει στη βιβλιοθήκη μου, μα ποτέ δεν το αγγίζω, σχεδόν διστάζω τώρα. Δεν είναι ότι θα αλλάξω γνώμη ξαναδιαβάζοντάς το χρόνια μετά, ο Πεσσόα είναι χωρίς αμφιβολία ένας λογοτεχνικός πατέρας, όμως γνωρίζω ότι δεν θέλω να ακουμπήσω αυτό το πρώτο συναίσθημα και ό,τι σήμαινε τότε για μένα. Μέσα του κρύβεται μια πρώτη, περισσότερο αθώα εποχή, όταν είχα ανάγκη να βγω από ένα λαβύρινθο λέξεων και σκέψεων, να ορίσω τη δική μου διαδρομή, κάτω από ένα φως που θα μου έδειχνε το δρόμο στο μέλλον, ερχόμενο από την όχι και τόσο μακρινή Πορτογαλία.
//Το τελευταίο βιβλίου του Δημήτρη Σωτάκη, το μυθιστόρημα «Η ιστορία ενός σούπερ μάρκετ», κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος.
Διαβάστε ακόμα: Δημήτρης Σωτάκης και Θανάσης Χειμωνάς – Πώς κόλλησαν οι δυο τους
-
- Follow us:
Ακολουθήστε το Andro στο Facebook
