Απευθείας σήμερα στις δώδεκα το μεσημέρι ώρα Ελλάδος και σε επανάληψη το απόγευμα θα μεταδοθεί διαδικτυακά η καθιερωμένη «Ευρωπαϊκή Συναυλία» της Φιλαρμονικής Ορχήστρας του Βερολίνου, που φέτος θα πραγματοποιηθεί στην «Κεχριμπαρένια Αίθουσα» στη Λιέπαγια της Λετονίας. Για το πρώτο «Europakonzert» με ζωντανό ακροατήριο μετά τον κορωνοϊό, ο αρχικός προγραμματισμός ήταν να δοθεί στην Εθνική Ακαδημαϊκή Όπερα της Οδησσού, αλλά οι συνθήκες επέβαλαν τη μεταφορά στην παραθαλάσσια πόλη της Βαλτικής, επιλογή επίσης συμβολική προκειμένου να «παρουσιαστεί μουσική που δίνει φωνή στην ιδέα της αυτοδιάθεσης και της ανεξαρτησίας».
Από την καθιέρωσή της το 1991, η ετήσια «Ευρωπαϊκή Συναυλία» της Φιλαρμονικής Ορχήστρας του Βερολίνου αποτελεί μία από τις κορυφαίες εκδηλώσεις συμφωνικής μουσικής παγκοσμίως. Δίνεται αφενός σε ανάμνηση της ημέρας ίδρυσης της Φιλαρμονικής Ορχήστρας του Βερολίνου την 1η Μαΐου 1892, αφετέρου για να εορταστεί η Ημέρα της Ευρώπης που ακολουθεί μια εβδομάδα αργότερα. Κάθε χρόνο επιλέγεται ένας διαφορετικός χώρος με ιδιαίτερη πολιτιστική και ιστορική σημασία, από όπου η συναυλία μεταδίδεται ζωντανά. Το 2015 είχε δοθεί στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών σε διεύθυνση Simon Rattle με σολίστ τον Λεωνίδα Καβάκο. Φέτος θα συμμετέχει η κορυφαία Λετονή μεσόφωνος Ελίνα Γκαράντσα και θα διευθύνει ο επικεφαλής αρχιμουσικός της ορχήστρας Κύριλλ Πετρένκο, ο οποίος κατάγεται από τη Ρωσία αλλά και από την Ουκρανία.
Το πρόγραμμα της συναυλίας αντανακλά όσο ποτέ ως τώρα τη δραματική επικαιρότητα. Η Musica dolorosa, κυριολεκτικά «πονεμένη μουσική», του κορυφαίου Λετονού μινιμαλιστή συνθέτη Pēteris Vasks (γεν. 1946) γράφτηκε ως ένα είδος ορχηστρικού ρέκβιεμ στη μνήμη της αδελφής του, έχει όμως απώτερη δημιουργική αφετηρία την ενσυναίσθηση του δημιουργού για τον πόνο του κόσμου. Στοχαστικό χαρακτήρα έχει η Ελεγεία για έγχορδα του Ουκρανού συνθέτη Βαλεντίν Συλβέστροφ (γεν. 1937), ο οποίος πρόσφατα φυγαδεύτηκε από τη γενέτειρά του Κίεβο προς τη Δύση.
Ευφρόσυνα όσο και διεθνιστικά είναι τα Λαϊκά τραγούδια – Folk Songs που συνέθεσε ο Ιταλός συνθέτης Luciano Berio (1925-2003) για την Αμερικανοαρμένια σύζυγό του Cathy Berberian. Γραμμένα σε οκτώ διαφορετικές γλώσσες αντικατοπτρίζουν την πολυπολιτισμική κοινωνία στην οποία ανήκαν οι δυο τους και απαιτούν μια σχεδόν χαμαιλεόντεια προσαρμοστικότητα για να τραγουδηθούν. Η Elīna Garanča είναι μία από τις κορυφαίες τους ερμηνεύτριες σήμερα.
Ηρωικό και θριαμβικό τόνο έχουν τα δύο επόμενα κομμάτια. Η ορχηστρική ραψωδία Taras Bulba του Τσεχοσλοβάκου Leoš Janáček (1854-1928) εμπνέεται από το ομώνυμο λογοτεχνικό έργο του Ρώσου Νικολάι Γκόγκολ, το οποίο περιγράφει τους αγώνες του φανταστικού αλλά βασισμένου σε ιστορικά γεγονότα αδάμαστου Κοζάκου ήρωα ενάντια στην ξενική κατάκτηση της Ουκρανίας – ένα διήγημα που αρχικά γράφηκε με σαφές φιλορωσικό πρόσημο, αλλά στη συνέχεια αυτονομήθηκε σε πανανθρώπινο σύμβολο ηρωισμού και ανεξαρτησίας.
Τέλος, το συμφωνικό ποίημα Finlandia, έργο 26, του Jean Sibelius (1865-1957), γραμμένο την εποχή που η Φιλλανδία διεκδικούσε την ανεξαρτησία της από τη Ρωσία, είναι ένα ξεκάθαρο δείγμα μουσικού εθνικισμού, αλλά ταυτόχρονα και ένα εξαιρετικά δημοφιλές έργο διεθνώς, που εξυμνεί τα ιδανικά της ελευθερίας και της αυτοδιάθεσης.
Τα λινκ για τη δωρεάν παρακολούθηση θα βρείτε εδώ.