Η Marilyn Monroe ποζάροντας στον φακό του John Florea το 1956.

Πάντα το ίδιο συναίσθημα όταν κυκλοφορούν σε συγκεντρωτική έκδοση τα ποιήματα ενός ποιητή που αγαπώ και του οποίου, εννοείται, έχω ήδη όλα τα βιβλία στα ράφια της βιβλιοθήκης μου: από τη μία η απόλαυση να κρατάς στα χέρια σου συγκεντρωμένο σε έναν τόμο το σύνολο του έργου του, να μπορείς εύκολα να το διατρέξεις ολόκληρο και να το παίρνεις μαζί σου όπου θες και από την άλλη ο δύσκολος αποχωρισμός από τα παλαιά σου αντίτυπα και η χαμένη αυτοτέλεια της κάθε ξεχωριστής συλλογής. Γιατί, φυσικά, ούτε λόγος να τα κρατήσεις όλα στο σπίτι – μπορεί η Βιβλιοθήκη, όπως λέει ο Μπόρχες, να είναι άπειρη σαν το σύμπαν, ο αριθμός των ραφιών της δικής μου όμως είναι, αλίμονο, πεπερασμένος. Όπως και να ‘χει, δεν μπορεί να βρεθεί καλύτερη αφορμή για να ξαναδιαβάσουμε το έργο ενός συγγραφέα από την επανέκδοσή του σε έναν τόμο.

Ο Τίτος Πατρίκιος. (Φωτογραφία: Εκδόσεις Κίχλη)

Φέτος ήταν η σειρά του Τίτου Πατρίκιου, του οποίου τα ποιήματα κυκλοφόρησαν σε δύο ογκώδεις και συγχρόνως κομψούς τόμους από τις εκδόσεις Κίχλη: Ποιήματα Α΄, 1943-1959 και Ποιήματα Β΄, 1959-2017. Το έργο του Πατρίκιου αναπτύσσεται, μεταβάλλεται και διαμορφώνεται παράλληλα με την πολιτική του εμπειρία, παράλληλα με την ιστορία. Ξεκινάει από τα σκληρά ηρωικά χρόνια της εθνικής αντίστασης και του Εμφυλίου, περνάει στην ήττα της Αριστεράς, στην απομόνωση των διαφόρων τόπων της εξορίας, στις διώξεις και τον φόβο για τον χαφιέ, για να φτάσει, πολύ γρήγορα, στην επίγνωση του ανέφικτου και του μάταιου της επανάστασης: Μ’ έκπληξη ανακαλύπτω στα κατάβαθά μου / ακόμα να θρηνώ που χάθηκε η επανάσταση / όσο κι αν ξέρω πως αργά ή γρήγορα / θα ‘χα κι εγώ την τύχη εκείνων / που οι νικηφόρες επαναστάσεις τους συντρίβουν. Και, κυρίως, στην ευγνωμοσύνη για το κάθε αύριο που ξημερώνει και ας μην είναι το Αύριο που κάποτε ονειρεύτηκε: Δεν χρειάζομαι πια πολλές ελπίδες / για ένα καλύτερο αύριο. / Άλλωστε το αύριο / είναι από μόνο του καλύτερο / είναι το κέρδος / μιας ακόμα ημέρας.

Η ποίηση του Τίτου Πατρίκιου, ωστόσο, δεν αποτελεί μόνο έναν ψύχραιμο υπομνηματισμό της πολιτικής διαδρομής του ίδιου και της γενιάς του. Είναι πολλά περισσότερα. Μιλάει για τη λειτουργία της ίδιας της ποίησης και για τον ρόλο του ποιητή, για τις πόλεις, τον ξενιτεμό και το ταξίδι. Μιλάει για την ομορφιά και τον έρωτα. Όταν πριν από μερικά χρόνια κυκλοφόρησε μία ανθολογία των ερωτικών του ποιημάτων, αποκαλύφθηκε πόσο σημαντικό τμήμα του έργου του είναι αφιερωμένο σε αυτόν: Η ομορφιά των γυναικών που άλλαξαν τη ζωή μας / βαθύτερα κι από εκατό επαναστάσεις / δεν χάνεται, δεν σβήνει με τα χρόνια / όσο κι αν φθείρονται οι φυσιογνωμίες / όσο κι αν αλλοιώνονται τα σώματα. / Μένει στις επιθυμίες που κάποτε προκάλεσαν / στα λόγια που έφτασαν έστω αργά / στην εξερεύνηση δίχως ασφάλεια της σάρκας / στα δράματα που δεν έγιναν δημόσια / στα καθρεφτίσματα χωρισμών, στις ολικές ταυτίσεις. / Η ομορφιά των γυναικών που αλλάζουν τη ζωή / μένει στα ποιήματα που γράφτηκαν γι’ αυτές / ρόδα αειθαλή αναδίδοντας το ίδιο άρωμα τους / ρόδα αειθαλή, όπως αιώνες τώρα λένε οι ποιητές.

Η ποίηση του Τίτου Πατρίκιου μιλάει για τη λειτουργία της ίδιας της ποίησης και για τον ρόλο του ποιητή, για τις πόλεις, τον ξενιτεμό και το ταξίδι. Μιλάει για την ομορφιά και τον έρωτα.

Ο έρωτας, μεταξύ άλλων, είναι το θέμα και του πρώτου βιβλίου της Λίνας Ρόκου, ενός σχετικά σύντομου μυθιστορήματος που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος με τον τίτλο Το τέλος της πείνας. Το βιβλίο ανοίγει με ένα ποίημα του Μίλτου Σαχτούρη, όπου η ψυχή του ποιητή παρουσιάζεται ως κάτι επικίνδυνα κομμάτια χάος, τα οποία άλλοι τα δείχνουν, τα πουλάνε, τ’ αγοράζουν· εκείνος όμως δεν τα πουλάει. Η πρωταγωνίστρια του βιβλίου της Ρόκου, αντιθέτως, πουλάει κομμάτια του σώματός της. Ζει στην Αθήνα, κατ’ επιλογήν της μακριά από τους δικούς της, και είναι άνεργη επί δεκατέσσερις μήνες· έτσι θα φωνάξει τον, παραδόξως νεαρό, παλιατζή που περνάει κάτω από το παράθυρό της και θα του προτείνει να αγοράσει, όχι τα παλιά της βιβλία ή τα έπιπλα, αλλά τον σπλήνα της.

Η παράδοξη συναλλαγή θα πραγματοποιηθεί με έναν μαγικά ηδονικό και επωφελή τρόπο που θα αφήσει απολύτως ικανοποιημένες και τις δύο πλευρές. Αυτό όμως δεν θα είναι παρά μόνο η αρχή. Η νεαρή κοπέλα θα προσφέρει, όχι πιεσμένη από την έλλειψη χρημάτων πια, και άλλα κομμάτια του κορμιού της στον ιδιόρρυθμο παλιατζή, ο οποίος θα κρατήσει απέναντί της μιαν εξαρχής αμφίθυμη στάση. Άλλοτε θα την πλησιάζει με τρυφερότητα και στοργή και άλλοτε θα εμφανίζεται απόμακρος και αινιγματικός. Σταδιακά περισσότερα όργανα του σώματος, πιο ζωτικά ίσως, θα γίνουν αντικείμενα διαπραγμάτευσης και η παράξενη αυτή σχέση θα αποκτήσει περισσότερες διαστάσεις και θα βαθύνει. Στο τέλος, όπως γίνεται συνήθως, δεν είναι πια βέβαιο ποιος χάνει και ποιος κερδίζει, ποιος κάνει την πρώτη κίνηση και ποιος ανταποκρίνεται στις πρωτοβουλίες του άλλου.

Η Λίνα Ρόκου γράφει ένα μυθιστόρημα με αλλόκοτα ρεαλιστική και παράδοξα φανταστική πλοκή, ο αναγνώστης όμως, όσο προχωράει η ανάγνωση, θα διακρίνει σε αυτήν όψεις κάθε σχέσης που έχει δημιουργήσει ο ίδιος στη ζωή του. Τον έρωτα και τις ηδονές του, τις κρυμμένες επιθυμίες του, την απελπισία και την πλήξη του, τις διακυμάνσεις του πάθους και της αγάπης, την ένταση της παρουσίας και τον τρόμο της απουσίας, την αρχή και το τέλος της υπαρξιακής πείνας.

Η Λίνα Ρόκου. (credit: Κατερινα Σαμαρτζή)

Το Τέλος της πείνας είναι όμως το πρώτο βιβλίο της Ρόκου και πάσχει από το πιο συνηθισμένο, και αναπόφευκτο, απ’ ό,τι φαίνεται, λάθος κάθε πρώτου βιβλίου: η συγγραφέας του επιχειρεί να συμπεριλάβει σε ένα μόνο βιβλίο όσα έχει μέσα της και ζητάνε να εκφραστούν. Υπάρχουν, θέλω να πω, σελίδες μες στο μυθιστόρημα, ενδιαφέρουσες ενδεχομένως από μόνες τους, οι οποίες όμως δεν φαίνεται να είναι απαραίτητες για την κεντρική πλοκή του βιβλίου: η σχέση της ηρωίδας με τους γονείς της, η συνέντευξη για μια δουλειά, το συμβάν με τον αδελφό της, είναι κάποιες από αυτές. Όπως και να ‘χει, το Τέλος της πείνας της Λίνας Ρόκου είναι ένα εξαιρετικά πρωτότυπο ως σύλληψη πρώτο βιβλίο, πολύ καλύτερο από τα περισσότερα πρώτα βιβλία που κυκλοφορούν.

 

Διαβάστε ακόμα: Νίκος Χουλιαράς – «Αυτά τα ποιήματα αγαπώ. Κι αυτά σιχαίνομαι»

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top