«Οι Έλληνες είναι αρκετά συντηρητικός λαός, δύσκολα δέχεται το διαφορετικό. Για μένα αυτό είναι ένα είδος ρατσισμού ή φοβίας». (Φωτογραφία: Πάτροκλος Σκαφίδας)

– Γίνατε γνωστός μέσα από την ταινία «Ουζερί Τσιτσάνης» που αποκάλυψε στο πλατύ κοινό ένα από τα πιο σκοτεινά κεφάλαια της σύγχρονης Ελλάδας: το ολοκαύτωμα των Εβραίων της Θεσσαλονίκης. Από την τότε εμπειρία σας σχηματίσατε άποψη γιατί οι Έλληνες παραμένουμε εν πολλοίς αντισημίτες; Στα σχετικά γκάλοπ έχουμε συχνά αρνητική πρωτιά στην Ευρώπη.
Δεν ήξερα ότι είχαμε πιο μεγάλο αντισημιτισμό από τους Γερμανούς ή τους Γάλλους. Δεν ήξερα ότι είμαστε πιο αντισημίτες από κάποιους άλλους λαούς. Καταλαβαίνω ότι οι Έλληνες είναι αρκετά συντηρητικός λαός, δύσκολα δέχεται το διαφορετικό. Για μένα αυτό είναι ένα είδος ρατσισμού ή φοβίας. Νομίζω ότι ρατσισμός είναι η εμμονή σ’ αυτό που ξέρεις, αυτό δημιουργεί φόβο στο διαφορετικό.

– Παρότι το «Ουζερί Τσιτσάνης» ήταν μια αξιόλογη προσπάθεια, δεν μπορούσε να ξεπεράσει την αδυναμία των εγχώριων «υπερπαραγωγών με πενιχρά μέσα». Πρέπει να συμβιβαστούμε με την ιδέα ότι δεν θα γυρίζονται εύρωστες παραγωγές στη χώρα μας;
Στο «Ουζερί Τσιτσάνης» έγινε προσπάθεια μιας πολύ καλής παραγωγής. Όμως δεν χρειάζεται αλλά ούτε και μπορούμε να συγκρίνουμε τις ταινίες μας με ταινίες του Σκορσέζε και μεγάλες ταινίες του Κόπολα ή ταινίες του Φαραντί και του Τζάρμους. Αν κάποιος κάνει αυτή τη σύγκριση αναγκαστικά θα χάσει.

– Μια αντίστοιχα φιλόδοξη ταινία, με έναν επίσης εξαιρετικό νέο ηθοποιό, ήταν και ο πρόσφατος «Καζαντζάκης» με τον Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλο. Είδατε την ταινία; Ήταν τόσο κακή όσο έγραψαν όλες οι κριτικές;
Δεν έχω δει τη ταινία. Ήμουν στο θέατρο τα βράδια και δεν έχω δει τίποτα.

«Μια κριτική δεν μπορεί να αρχίζει και να τελειώνει με το “εμένα μου άρεσε” ή “εμένα δε μου άρεσε”, δεν μας αφορά αυτό. Πρέπει να πάει σ’αυτό που προσπάθησε ο άλλος».

– Γιατί στην Ελλάδα φοβόμαστε την κριτική; Εσείς έχετε πρόβλημα να ασκήσει αυστηρή κριτική -με επιχειρήματα- ένας καλός συνάδελφος για μια δική σας ερμηνεία;
Δεν είναι δουλειά μου να ασκήσω κριτική σε προσωπικό επίπεδο. Ούτως ή άλλως κριτική είναι και να εκφράσω την άποψη μου για μια δουλειά και να πω τι μου αρέσει και τι δεν μου αρέσει. Πάντως αν υποφέρουμε από κάτι, δεν είναι ο φόβος μας να ασκήσουμε κριτική , αλλά ο δικός μας προσωπικό φόβος. Για αυτό ασκούμε και τόσο έντονη κριτική τους άλλους. Νιώθω ότι πολλές φορές κρίνουμε αυστηρά με τα δικά μας μέτρα.

Για να κρίνεις πρέπει να μπεις στη θέση του άλλου κι αυτό θέλει μια ψυχική γενναιοδωρία και εύρος. Μια κριτική δεν μπορεί να αρχίζει και να τελειώνει με το «εμένα μου άρεσε» ή «εμένα δε μου άρεσε», δεν μας αφορά αυτό. Πρέπει να πάει σ’αυτό που προσπάθησε ο άλλος.

Για μένα η κριτική είναι πολύ σοβαρό πράγμα. Για να κρίνεις πρέπει να έχεις μεγάλο ψυχικό άνοιγμα και γι’ αυτό κατά τη γνώμη μου η κριτική είναι πάντα λάθος. Γιατί δεν μπορεί να μιλήσει για αυτά που μας διαφεύγουν στη ζωή. Μόνο οι ποιητές μπορούν να αντιληφθούν αυτά τα πράγματα.

«Η Ελλάδα μετά τον εμφύλιο έχει το φόβο της δεξιάς και δικαίως. Αυτό το πράγμα το εκμεταλλεύτηκε η αριστερά με τον χειρότερο τρόπο και έγινε το τερατούργημα που έγινε».

– Υπάρχει η «παράδοση» του αριστερού αυτοπροσδιορισμού στον θεατρικό χώρο. Ασχέτως με τα προσωπικά σας πιστεύω, βρίσκετε ότι η εμπειρία των τελευταίων ετών έχει ενισχύσει, λόγω της κρίσης, την τάση αυτή, ή την έχει αποδυναμώσει λόγω της εμπειρίας της κυβέρνησης Σύριζα;
Καταρχήν δεν είναι αριστερή η κυβέρνηση οπότε για ποιο πράγμα μιλάμε; Έτσι κι αλλιώς δεν είναι αριστερή. Η Ελλάδα είναι μια χώρα η οποία μετά τον εμφύλιο έχει το φόβο της δεξιάς και δικαίως. Αυτό το πράγμα το εκμεταλλεύτηκε η αριστερά με τον χειρότερο τρόπο και έγινε το τερατούργημα που έγινε. Αυτή είναι η γνώμη μου.

– Θα σας ενδιέφερε εσάς να ασχοληθείτε με τα κοινά; Αν ναι, σε ποιους τρεις τομείς θα δίνατε έμφαση από την πρώτη μέρα;
Ασχολούμαι με τα κοινά γιατί ασχολούμαι με την πραγματικότητα, δηλαδή με ανθρώπους κανονικούς, με τα πάθη τους. Δεν είμαι σε μια ιδεοληψία, δεν είμαι μόνος μου σε ένα βουνό να λέω απόψεις. Ζυμώνομαι μέσα από ανθρώπους και αναγκαστικά πρέπει να συνεννοηθώ με αυτούς που σημαίνει ότι πρέπει να τους καταλάβω. Το θέατρο είναι μια δομή, λειτουργεί μέσα σε μια κοινωνία με την οποία επικοινωνώ. Αν με ρωτάτε αν θα ήθελα να έχω μια θέση εξουσίας, όχι δε θα ήθελα σε καμία περίπτωση.

– Μπορεί η εκάστοτε κυβέρνηση να παράξει πολιτιστική πολιτική; Έχει νόημα να το κάνει; Ή πρέπει να αφήσει αυτή τη δουλειά στους ίδιους τους δημιουργούς και στην κοινωνία;
Σήμερα παρατηρούμε ότι η Υπουργός Πολιτισμού μας είναι ηθοποιός και σκηνοθέτης. Τα πράγματα είναι πολύ μπλεγμένα. Δεν υπάρχει σαφής διαχωρισμός. Πάντως το κράτος έχει την εξουσία να συνεργάζεται μέσω του Υπουργείο Πολιτισμού και με όλες του τις δομές. Είναι ευτύχημα, ευλογία, να υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι θα έχουν την δυνατότητα σωστής διαχείρισης του πολιτισμού. Πιστεύω ότι είναι σημαντικό να γνωρίζουν τα περί τέχνης και να έχουν γενικά σχέση με το θέατρο, τον κινηματογράφο, τη ζωγραφική.

– Τι γίνεται με τα ΜΜΕ που πάντα είχαμε την τάση να οικτίρουμε αλλά στη «νέα εποχή» μοιάζουν να πηγαίνουν από το κακό στο χειρότερο; Υπάρχει ποιοτική ενημέρωση μέσα στον γενικότερο κιτρινισμό; Εσείς από που ενημερώνεστε;
Η αλήθεια είναι ότι εγώ δεν έχω internet και δεν βλέπω τηλεόραση. Όχι από άποψη, δεν έχει τύχει, δεν μου λέει κάτι. Μιλάω με ανθρώπους και μαθαίνω μέσα από αυτούς τι γίνεται. Καταλαβαίνω ότι τα ΜΜΕ είναι ένας φορέας εξουσίας και δύσκολο ως τέτοιος να μην είναι διεφθαρμένος. Υπάρχουν πάντα οι εξαιρέσεις. Επαγγελματίες, άνθρωποι που προσπαθούν ειλικρινά και βαθιά.

«Δεν έχω internet και δεν βλέπω τηλεόραση. Όχι από άποψη, δεν έχει τύχει, δεν μου λέει κάτι. Μιλάω με ανθρώπους και μαθαίνω μέσα από αυτούς τι γίνεται».

– Υπάρχουν μεγάλοι Έλληνες καλλιτέχνες που σας εμπνέουν αληθινά σήμερα; Στοχαστές που σας ταρακουνούν με γόνιμα αιρετικές απόψεις; Και ποιες είναι αυτές;
Με εμπνέουν πολλοί Έλληνες και ξένοι καλλιτέχνες ή στοχαστές. Κάποιοι έχουν φύγει από τη ζωή -σκηνοθέτες, ποιητές- όμως παραμένω στενά δεμένος μαζί τους. Άλλοι με συγκινούν και άλλοι με εμπνέουν. Ξεχωριστή θέση έχουν κάποιοι Έλληνες με τους οποίους νιώθω ψυχική και ιδεολογική συγγένεια. Είμαι βαθιά επηρεασμένος από τους δασκάλους μου, από αυτούς που μου πρωτόμαθαν θέατρο, από κοινούς ανθρώπους, από πυγμάχους που μου έμαθαν πολλά πράγματα για τη ζωή, για την επικοινωνία, για την πειθαρχία, για τη δουλειά.

– Πως νιώσατε με τον βανδαλισμό αλλά και με τον αγιασμό / εξορκισμό του αμφιλεγόμενης αισθητικής γλυπτού στο Φάληρο; Πιστεύατε ποτέ ότι το 2017 στην Ελλάδα θα ζούσαμε και τέτοια «δρώμενα»;
Δεν έχω ιδέα γι’ αυτό αλλά όσον αφορά τον εξορκισμό και άλλα τέτοια πράγματα δεν ξαφνιάζομαι με τις αντιδράσεις ορισένμων. Σε αυτή τη χώρα που ζούμε…

Ο Χάρης Φραγκούλης -εδώ μαζί με τη Θεοδώρα Τζήμου- στις πρόβες του έργου «Το Τραμ με το Όνομα “Πόθος”», που ανεβαίνει στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά στις 2 Φεβρουαρίου. (Φωτογραφία: Karol Jarek)

– O Στάνλεϊ Κοβάλσκι που υποδύεστε στο έργο «Τραμ με το όνομα “Πόθος”» είναι ένας άνδρας που κρύβει θυμό, κοινωνικό κόμπλεξ, που βλέπει τα πράγματα απλοϊκά, που αντιδρά σπασμωδικά; Νιώθετε ότι πολλοί συμπατριώτες μας έχουν / έχουμε αυτό το προφίλ; Και ότι βρισκόμαστε σε άρνηση, ότι μας «φταίνε όλα», προϊούσης και της κρίσης;
Δεν συμμερίζομαι αυτή την άποψη για τον Στάνλεϊ. Αυτή η ανάλυση είναι μια ψυχολογική ανάλυση, τελείως προφανής. Είναι τόσο σίγουρη που αν ήταν έτσι δεν θα είχε κανένα νόημα να το μπω στον ρόλο. Κάνεις κάτι επειδή δεν ξέρεις πως είναι ο άλλος. Τον αναζητάς από το μηδέν και ψάχνεις που και πως θα τον συναντήσεις.

«Ρωτάτε αν είμαι νάρκισσος ή βάναυσος ή Κοβάλσκι; Ίσως να είμαι όλα αυτά και ίσως να μην είμαι τίποτα από αυτά».

– Ο Κοβάλσκι γίνεται και βίαιος σεξιστής. Σε άλλες εποχές ο θεατής τον έβλεπε ίσως και με κάποια επιείκεια. Σήμερα θα γράφονταν έτσι ένας τέτοιος ρόλος από έναν σύγχρονο Τενεσί Ουίλιαμς; Στην εποχή που το παραμικρό κινδυνεύει να θεωρηθεί σεξουαλική παρενόχληση, πως διαχειριζόμαστε έναν χαρακτήρα που γίνεται βιαστής;
Διαφωνώ μαζί σας. Έχω μια άλλη προσέγγιση. Τα πρόσωπα στο «Τραμ» είναι αλύτρωτα και πληγωμένα γι’ αυτό και έχουν συμπεριφορές αντιφατικές. Κάθε σπουδαίος συγγραφέας περνάει στα πρόσωπα του έργου του αυτό που είναι ο ίδιος, κομμάτια του εαυτού του: είτε είναι ο Σαίξπηρ είτε είναι ο Σοφοκλής. Είναι σαν να λέμε απλοϊκά ότι ο Κρέοντας είναι κακός, ενώ είναι πολύ περισσότερα.

Όλα τα πρόσωπα είναι κομμάτια του ίδιου του Τενεσί Ουίλιαμς. Ο Κοβάλσκι δεν είναι απλώς ένας σεξιστής ή η Μπλανς μια νευρωτική ή μια πουτάνα ή μια απατεώνισσα ή αντιθέτως μια τρυφερή κοπέλα. Δεν είναι μόνο τρυφερή, δεν είναι μόνο ευάλωτη, ούτε είναι μόνο υποκρίτρια. Είναι πολλά πράγματα μαζί. Το «Τραμ με το όνομα “Πόθος”» είναι ένα πλούσιο έργο, γεμάτο ζωή και παλμό. Οι άνθρωποι δεν αντέχουν τόση ζωή και οδηγούνται σε φρικτά, σκληρά και βίαια πράγματα. Όμως όλα προέρχονται από το γεγονός ότι είναι βαθιά πληγωμένοι. Κι αυτό προσπαθούμε να εντοπίσουμε. Τις πληγές τους.

Για αυτό με ενοχλούν οι χαρακτηρισμοί: ο «βίαιος», ή ο «σαδιστής», ο Στάνλεϊ ή «οι σεξιστές οι κακοί» ή «ο κρεοπώλης ο κακός». Αυτά είναι απλοϊκά πράγματα και εφηβικά με μια πολύ κακή έννοια και ένα βήμα πριν το φασισμό τελικά. Προέρχονται από μια πνευματική φτώχεια και κάνουν πολύ κακό σε κάποια κομμάτια της ζωης, σε κάποιες ιδέες όπως είναι η αναρχία στην ουσία της ας πούμε, η οποία είναι πολύ πιο πλούσια από αυτό που τελικά εισπράττουμε.

– Έχετε δει τα νέα γκράφιτι στο κέντρο της Αθήνας που γράφουν ότι οι βιαστές είναι παντού, και ότι θα σηκώσουμε κεφάλι σε κάθε φαλλοκρατικό γουρούνι;
Ναι τα έχω δει. Νομίζω απάντησα με την προηγούμενη απάντηση μου.

– Γυναίκες διαφορετικής ηλικίας μας είπαν ότι τις γοητεύει «το κάπως ακατέργαστο παρουσιαστικό» σας. Πόσο μπρουτάλ τύπος είστε – αν είστε; Πόσο Κοβάλσκι; Και πόσο νάρκισσος; Το σανίδι έχει υποδαυλίσει τον όποιο ναρκισσισμό σας;
Τι σημαίνει ακατέργαστο παρουσιαστικό; Ρωτάτε αν είμαι νάρκισσος ή βάναυσος ή Κοβάλσκι; Ίσως να είμαι όλα αυτά και ίσως να μην είμαι τίποτα από αυτά. Όσον αφορά στο κατά πόσο έχει ενισχύσει το ναρκισσισμό μου το θέατρο, δεν πιστεύω ότι το θέατρο έχει τόση απόσταση από αυτό που κάνουμε τώρα. Μιλάμε και βάζουμε ανάμεσά μας λέξεις. Λέμε «α! η ζωή και το θέατρο». Ξέρετε, δεν είναι τόσο διαφορετικά. Αυτή τη στιγμή σκέφτομαι, κάνω ένα acting, μεθοδεύω τι θα πω, ακούω τι μου λες. Ακριβώς το ίδιο πράγμα γίνεται και στη σκηνή, όταν γίνεται υγιώς. Και οι άνθρωποι κάθε μέρα παίζουν. Όλοι παίζουν, συνέχεια παίζουν.

Όμως όταν συμμετέχεις με υγεία στο θέατρο – χωρίς να επιδεικνύεις την προσωπικότητά σου αλλά προσπαθώντας να μπεις όσο περισσότερο μπορείς στη διαδικασία της θεατρικής πρακτικής, τόσο μικραίνει ο ναρκισσισμός σου. Πιο πολύ μικραίνει το εγώ σου και εξαφανίζεσαι αν θες να εισχωρήσει μέσα σου κάτι όπως: οι άλλοι άνθρωποι, οι άνθρωποι που υποδύεσαι, οι χαρακτήρες.

 

//Ο Χάρης Φραγκούλης πρωταγωνιστεί στη θεατρική παράσταση Το Τραμ με το Όνομα «Πόθος», που ανεβαίνει στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά στις 2 Φεβρουαρίου.

Το Τραμ με το Όνομα «Πόθος»
Που: Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, Λεωφ. Ηρ. Πολυτεχνείου 32, Πειραιάς.
Πρεμιέρα: 2 Φεβρουαρίου
Σκηνοθεσία: Μιχαήλ Μαρμαρινός
Παίζουν: Μαρία Ναυπλιώτου, Χάρης Φραγκούλης, Θεοδώρα Τζήμου, Άγγελος Τριανταφύλλου, Ευαγγελία Καρκατσάνη, Αdrian Frieli
Περισσότερες πληροφορίες: dithepi.gr

 

Διαβάστε ακόμα: Δημήτρης Καραντζάς – «Δυστυχούμε επειδή κυνηγάμε μανιωδώς να ευτυχήσουμε»

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top