«Στις ταινίες του Χαγιάο Μιγιαζάκι, τα δάση έχουν προσωπικότητα, τα δέντρα έχουν συναισθήματα, τα ρομπότ γίνονται φίλοι των πουλιών… Σχεδόν σε όλες εμφανίζονται η τεχνολογία, οι άνθρωποι, η φαντασία και η φύση σε σύγκρουση και, στο τέλος, πάνε χέρι χέρι».

Κάποιοι λένε πως οι σιντοϊστικές αξίες ένωσης με τη φύση χάνονται πια. Ένας από τους μεγαλύτερους επικριτές αυτής της απώλειας είναι ένας δημιουργός γεννημένος με ένα ικιγκάι πολύ καθορισμένο, ο Χαγιάο Μιγιαζάκι, σκηνοθέτης ταινιών κινούμενων σχεδίων Γκίμπλι.

Σχεδόν σε όλες τις ταινίες του εμφανίζονται η τεχνολογία, οι άνθρωποι, η φαντασία και η φύση σε σύγκρουση και, στο τέλος, πάνε χέρι χέρι. Στην ταινία «Το ταξίδι στη χώρα των θαυμάτων», μία από τις υποβλητικότερες μεταφορές είναι αυτή της ρύπανσης των ποταμών, η οποία συμβολίζεται από έναν χοντρό θεό γεμάτο σκουπίδια.

Στις ταινίες του Μιγιαζάκι, τα δάση έχουν προσωπικότητα, τα δέντρα έχουν συναισθήματα, τα ρομπότ γίνονται φίλοι των πουλιών… Θεωρούμενος ως ζωντανός εθνικός θησαυρός από την ιαπωνική κυβέρνηση, ο Χαγιάο Μιγιαζάκι, εκτός από το να διεκδικεί την επανασύνδεση με τη φύση, είναι κι ένας από τους καλλιτέχνες εκείνους που αφήνονται να οδηγούνται από την παρούσα ασχολία.

«Ο Μιγιαζάκι δεν έχει υπολογιστή, εξακουλουθεί να χρησιμοποιεί ένα κινητό από τα τέλη του ’90 και υποχρεώνει όλη την ομάδα του να σχεδιάζει με το χέρι».

Δεν έχει υπολογιστή, εξακουλουθεί να χρησιμοποιεί ένα κινητό από τα τέλη της δεκαετίας του ’90 και υποχρεώνει όλη την ομάδα του να σχεδιάζει με το χέρι. Ο Χαγιάο Μιγιαζάκι «σκηνοθετεί» τις ταινίες του δημιουργώντας και σχεδιάζοντας ως και την παραμικρή λεπτομέρεια σε χαρτί.

Το σχέδιο τον κάνει να μπαίνει σε ροή, οι υπολογιστές όχι. Χάρη στην εμμονή του σκηνοθέτη, το Στούντιο Γκίμπλι είναι ένα από εκείνα τα μοναδικά στον κόσμο όπου σχεδόν το σύνολο της διαδικασίας παραγωγής κινούμενων σχεδίων ακολουθεί παραδοσιακές τεχνικές.

«Ο Χαγιάο Μιγιαζάκι ‘‘σκηνοθετεί’’ τις ταινίες του δημιουργώντας και σχεδιάζοντας ως και την παραμικρή λεπτομέρεια σε χαρτί».

Όποιοι είχαν την τύχη να επισκεφθούν το Στούντιο Γκίμπλι, γνωρίζουν πως αν έμπαιναν μια Κυριακή εκεί, θα έβλεπαν σε μια γωνιά κάποιον να δουλεύει. Έναν απλό άνθρωπο που δε σηκώνει το κεφάλι, αλλά που χαιρετάει με μια Οχάγιο (Καλημέρα).

Εκεί θα έβρισκαν τον νικητή πολλών Όσκαρ να περνάει την Κυριακή μοναχικά, σχεδιάζοντας. Και είναι τέτοιο το πάθος του, που πολλές Κυριακές τις περνάει εκεί, απολαμβάνοντας τη ροή, βιώνοντας το ικιγκάι του πάνω απ’ οτιδήποτε άλλο. Επίσης, θα ήξεραν ότι είναι σκόπιμο να μην ενοχλήσουν τον Χαγιάο για κανένα λόγο, γιατί έχει τη φήμη του ευέξαπτου, προπαντός άμα τον διακόπτουν όταν σχεδιάζει.

«Ένα χρόνο μετά την ‘‘απόσυρσή’’ του, το 2013, ο Μιγιαζάκι δήλωσε ότι δε θα έκανε ταινίες, αλλά ότι θα συνέχιζε να σχεδιάζει ως τη μέρα του θανάτου του».

Το 2013, ο Χαγιάο ανακοίνωσε ότι έβγαινε στη σύνταξη. Για να τιμήσει την απόσυρσή του, η τηλεόραση NHK δημιούργησε ένα ειδικό ντοκιμαντέρ που έδειχνε τον Χαγιάο Μιγιαζάκι στις τελευταίες μέρες εργασίας του. Σχεδόν σε όλες τις σκηνές του ντοκιμαντέρ σχεδιάζει. Σε μία από αυτές εμφανίζονται διάφοροι συνεργάτες του σε σύσκεψη κι εκείνος είναι σε μια γωνιά σχεδιάζοντας, χωρίς να ακούει τους άλλους. Σε μιαν άλλη σκηνή εμφανίζεται να περπατάει για τη δουλειά του στις 30 Δεκεμβρίου (εθνική αργία στην Ιαπωνία) και να ανοίγει τις πόρτες του Στούντιο Γκίμπλι για να περάσει τη μέρα του εκεί, σχεδιάζοντας κατά μόνας.

Τη μέρα μετά την «απόσυρσή» του, αντί να πάει ταξίδι ή να μείνει σπίτι, πήγε στο Στούντιο Γκίμπλι και κάθισε να σχεδιάσει. Οι συνεργάτες του τον κοίταζαν αμήχανοι, χωρίς να ξέρουν τι να πουν.

Μπορεί κανείς να αποσυρθεί στ’ αλήθεια, αν αυτό που κάνει τον παθιάζει;

Ο Χαγιάο Μιγιαζάκι δεν μπορεί να σταματήσει να σχεδιάζει. Ένα χρόνο μετά την «απόσυρσή» του, δήλωσε ότι δε θα έκανε ταινίες, αλλά ότι θα «συνέχιζε να σχεδιάζει ως τη μέρα του θανάτου του».

 

// Το κείμενο που φιλοξενεί η στήλη είναι από το διεθνές μπεστ σέλερ των Έκτορ Γκαρθία και Φρανσέσκ Μιράλλιες «Ικιγκάι – τα μυστικά της Ιαπωνίας για μια μακρά και ευτυχισμένη ζωή». (Ο τίτλος του στο βιβλίο είναι «Η καθαρότητα του Γκίμπλι», σελ. 124.). Μετάφραση: Αγαθή Δημητρούκα. Εκδόσεις Πατάκη, 2017.

 – Σημ.: «Κατά τους Ιάπωνες, κάθε άνθρωπος έχει κι από ένα ικιγκάι, αυτό που κάποιος Γάλλος φιλόσοφος θα μετέφραζε ως raison d’être (λόγο ύπαρξης). Το ικιγκάι είναι κρυμμένο μέσα μας και απαιτεί από εμάς πολύ υπομονετική εξερεύνηση προκειμένου να φτάσουμε στο βάθος του εαυτού μας και να το βρούμε», διαβάζουμε στο βιβλίο (σελ. 19).          

   

Δείτε εδώ το τρέιλερ του ντοκιμαντέρ «Never-Ending Man: Hayao Miyazaki» της ιαπωνικής τηλεόρασης NHK:

 

Διαβάστε ακόμα: Άρτουρ Σοπενχάουερ – «Η τέχνη του να είσαι ευτυχισμένος».

      

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top