stills_stratos_reel2_188441

«Η ταινία είναι και μια τοιχογραφία εποχής. Ο καμβάς που τη σχεδίαζα πάντως ήθελα περισσότερο να θυμίζει Δύση παρά ελληνικό τοπίο. Βέβαια είναι η Ελλάδα, αναμφίβολα. Ένας ρημαγμένος τόπος», λέει ο Γιάννης Οικονομίδης. (Στη φωτογραφία ο εξαιρετικός Βαγγέλης Μουρίκης στο ρόλο του Στράτου)

Ο Στράτος, ο κεντρικός χαρακτήρας του φιλμ, είναι ένας αντιήρωας. Είναι ευάλωτος, μονόχνωτος, ανασφαλής, έχει μέτρια νοημοσύνη και φοβάται πολύ. Παράλληλα, αν και κουρασμένος, σχεδόν παραιτημένος, αποτελεί μέρος του αμείλικτου συστήματος. Διαφωνώ ότι είναι θετικός ήρωας, ας έχει ένα δικό του αυστηρό κώδικα τιμής. Ξεκάθαρα θετικός δεν είναι, γιατί αρχικά δουλεύει για πάρτη του, σκοτώνει ανθρώπους – μην το ξεχνάμε αυτό– και σταδιακά αλλάζει σε κάτι καλύτερο. Για να συντελεστεί όμως αυτή η αλλαγή πρέπει πρώτα να «φάει» τα μούτρα του.

Γιάννης Οικονομίδης 1

«Θεωρώ ότι ακόμη δεν έχουμε δει τίποτα. Δεν ξέρω πώς θα είμαστε σε πέντε ή σε δέκα χρόνια, αλλά νομίζω ότι τα χειρότερα δεν τα έχουμε ζήσει. Η λατινοαμερικανοποίηση της Ελλάδας έχει πολύ δρόμο ακόμη», τονίζει ο Γιάννης Οικονομίδης.

Για να εξανθρωπιστεί κάποιος και να αποκτήσει συνείδηση, θα πρέπει να του συμβεί κάτι σοκαριστικό. Είναι σχεδόν νομοτελειακό αυτό. Νόμος της φύσης. Για να αλλάξεις πρέπει να πέσεις από τον εκατοστό όροφο στο κενό με το κεφάλι κάτω. Αυτό το συναντάμε σε όλα τα μεγάλα έργα, σε όλες τις τραγωδίες. Είναι αρχετυπικό.

Αυτή η διαδρομή, βέβαια, καταλήγει σε δύο μονοπάτια: ή ακολουθείς το πρώτο και γίνεσαι καλύτερος, ή επιλέγεις το δεύτερο και καταστρέφεσαι. Όπως λέει σωστά σε ένα ποίημά του ο Μιχάλης Γκανάς, «τα πολυβόλα χτυπάνε χαμηλά, ή σκύβεις ή απογειώνεσαι». Θέλαμε ο χαρακτήρας του Στράτου να έχει κινηματογραφική γοητεία, αλλά παράλληλα να δείχνει ανθρώπινος. Στοχεύαμε στο να μπορεί ο θεατής να ταυτιστεί ως ένα βαθμό μαζί του.

«Δεν υπάρχει διάθεση να αλλάξουμε τα πράγματα. Αυτό που επιθυμεί ο πολύς κόσμος είναι η επιστροφή στην εποχή των παχέων αγελάδων».

Ο παλιός κόσμος φαίνεται στην ταινία κυρίως στα θύματα του Στράτου. Όλοι αυτοί που «καθαρίζει» δεν είναι και τα καλύτερα παιδιά. Μου αρέσει να λέω ότι αυτή η ταινία είναι και μια τοιχογραφία εποχής. Ο καμβάς που τη σχεδίαζα πάντως ήθελα περισσότερο να θυμίζει Δύση παρά ελληνικό τοπίο. Βέβαια είναι η Ελλάδα, αναμφίβολα. Ένας ρημαγμένος τόπος. Οι ξένοι δημοσιογράφοι, φυσικά, στο Φεστιβάλ Βερολίνου επέμεναν να μου μιλούν αποκλειστικά για την «Ελλάδα της κρίσης», που δείχνει η ταινία. Αλλά θα μπορούσε να είναι οποιαδήποτε γωνιά της Ευρώπης ή της Αμερικής.

Δείτε το τρέιλερ:

Διαβάστε ακόμα: Η κρίση είναι το καλύτερο διεγερτικό ‒ώρα να αλλάξουμε τη μοίρα μας!

Δεν πιστεύω στη μεταφυσική, αλλά στην ποίηση. Πάντα προσπαθώ οι ταινίες μου να έχουν ένα λυρισμό. Όχι αλληγορικά ή σημειολογικά. Με ενδιαφέρει κυρίως ο λυρισμός της εικόνας. Για λόγους αισθητικής. Γιατί με ενδιαφέρει το έργο τέχνης.

Έχω κουραστεί να υπερασπίζομαι τα φινάλε των ταινιών μου. Μου καταλογίζουν «απαισιόδοξα», «κατάμαυρα» φινάλε κ.ο.κ. Στην πραγματικότητα το 90% των σημαντικών έργων που έχουν γίνει διαχρονικά σε όλες τις μορφές τέχνης (λογοτεχνία, ποίηση, κινηματογράφος κλπ) έχουν ένα φινάλε μη αισιόδοξο. Η αισιοδοξία του έργου πηγάζει από την αισθητική του. Στον Ντοστογιέφσκι και τον Σαίξπηρ γίνεται χαμός από σφαγές, αίματα, βία. Όμως όταν τελειώνεις κάποιο έργο τους, καταλαβαίνεις ότι υπάρχει μια ανάταση, μια ευφορία που προκύπτει κυρίως από την αισθητική τους.

stills_stratos_reel5_433406

«Θέλαμε ο χαρακτήρας του Στράτου να έχει κινηματογραφική γοητεία, αλλά παράλληλα να δείχνει ανθρώπινος. Στοχεύαμε στο να μπορεί ο θεατής να ταυτιστεί ως ένα βαθμό μαζί του»

Άλλο ο φορμαλισμός, άλλο το περιεχόμενο. Ως γνωστόν, όλα έχουν ειπωθεί στην τέχνη. Το θέμα είναι πώς το διαχειρίζεσαι όλο αυτό. Όχι τι λες, αλλά πώς το λες. Η ιστορία της τέχνης είναι γεμάτη από τέτοια παραδείγματα.

Θεωρώ ότι ακόμη δεν έχουμε δει τίποτα. Δεν ξέρω πώς θα είμαστε σε πέντε ή σε δέκα χρόνια, αλλά νομίζω ότι τα χειρότερα δεν τα έχουμε ζήσει. Η λατινοαμερικανοποίηση της Ελλάδας έχει πολύ δρόμο ακόμη. Το ξέσπασμα της βίας θα έρθει κάποια στιγμή, γιατί ο κόσμος δεν θα αντέξει άλλο. Μακάρι να ανακοπεί με κάποιο τρόπο η κατρακύλα αλλά τα πράγματα είναι πολύ σοβαρά. Αν οι νέοι ορθώσουν ανάστημα στη βαρβαρότητα, ίσως κάτι γίνει.

Το cast μιλά για την ταινία:

Διαβάστε ακόμα: Το ξέσπασμα της βίας και η στιγμή που τα αλλάζει όλα

Αυτό που συνέβη είναι ότι ξαφνιαστήκαμε. Από τη μια στιγμή στην άλλη βρεθήκαμε ξάφνου από τα ψηλά στα χαμηλά και ψαχνόμασταν να δούμε τι έγινε. Και, παρότι έχουμε συνέλθει 4-5 χρόνια μετά από το ξάφνιασμα, ο κόσμος παραμένει αδρανής. Είναι περίεργο αυτό. Δεν διεκδικούμε τίποτα και μένουμε άβουλοι μπροστά σε ό,τι μας πλασάρουν. Αλλά θα μου πεις εδώ δεν μπορούμε να συνεννοηθούμε μεταξύ μας…

«Η μόνη ελπίδα είναι οι νέοι. Αυτοί μόνο μπορούν να ξαναφέρουν την ελπίδα στη χώρα. Τώρα ποια γενιά θα είναι αυτή, δεν το ξέρω…»

Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει διάθεση να αλλάξουμε τα πράγματα. Αυτό που επιθυμεί ο πολύς κόσμος είναι η επιστροφή στην εποχή των παχέων αγελάδων. Η μόνη ελπίδα είναι οι νέοι. Που, εκτός από τη ζωή μπροστά τους, έχουν, δικαίως, άλλες απαιτήσεις από αυτές που είχαν οι γονείς τους. Επιπλέον είναι πιο «ψαγμένοι» και μορφωμένοι. Αυτοί μόνο μπορούν να αλλάξουν πραγματικά την κατάσταση και να ξαναφέρουν την ελπίδα στη χώρα. Τώρα ποια γενιά θα είναι αυτή, δεν το ξέρω. Αν θα είναι μετά από πέντε ή μετά από δέκα χρόνια.

«Για να εξανθρωπιστεί κάποιος και να αποκτήσει συνείδηση, θα πρέπει να του συμβεί κάτι σοκαριστικό. Είναι σχεδόν νομοτελειακό. Για να αλλάξεις πρέπει να πέσεις από τον 120ο όροφο στο κενό με το κεφάλι κάτω».

«Για να εξανθρωπιστεί κάποιος και να αποκτήσει συνείδηση, θα πρέπει να του συμβεί κάτι σοκαριστικό. Είναι σχεδόν νομοτελειακό. Για να αλλάξεις πρέπει να πέσεις από τον εκατοστό όροφο στο κενό με το κεφάλι κάτω».

Διαβάστε ακόμα: «Το σεβασμό μας, αγόρι μου!»

Οι σκηνοθέτες που μου αρέσουν είναι αρκετοί. Ο Γκασπάρ Νοέ έστω με μια ταινία μόνο, το «Μόνος εναντίον όλων», ο Λάρι Κλαρκ, οι Εγγλέζοι, ο Λόουτς και ο Μάικ Λι. Μεγάλες μου αδυναμίες, πάντως, σκηνοθέτες που αγαπώ ιδιαίτερα, είναι ο Λουί Μαλ, ο Καζάν, ο Κασσαβέτης, ο Άλτμαν. Ο Μελβίλ ‒όλοι συγκρίνουν το «Το Μικρό Ψάρι» με το «Δολοφόνο με το αγγελικό πρόσωπο»‒ δεν μου αρέσει πολύ. Αυτό το στυλιζάρισμα που έχει κάποτε έμοιαζε γοητευτικό, σήμερα είναι κάπως ξεπερασμένο. Πιο κοντά στο «Φέρτε μου το κεφάλι του Αλφρέντο Γκαρσία» είναι η ταινία μου. Ή στο «Ατλάντικ Σίτι», για παράδειγμα.

stills_stratos_reel2_183573

«Ο Στράτος αρχικά δουλεύει για πάρτη του, σκοτώνει ανθρώπους, και σταδιακά αλλάζει σε κάτι καλύτερο», εξηγεί ο Οικονομίδης. «Για να συντελεστεί όμως αυτή η αλλαγή πρέπει πρώτα να ”φάει” τα μούτρα του».

Καμιά φορά το μικρό ψάρι μπορεί να φάει το μεγάλο. Σπάνια, βέβαια, γίνεται αυτό. Ο κανόνας είναι το αντίθετο. Αλλά αν υπάρξουν οι κατάλληλες συνθήκες ο… μικρός μπορεί να κάνει τη ζημιά του!

//Η ταινία του Γιάννη Οικονομίδη «Το Μικρό Ψάρι» παίζεται από τις 27 Μαρτίου 2014 στις αίθουσες.

Διαβάστε ακόμα: «Πώς για 365 μέρες γίναμε η ”σκιά” του Αλέξη Τσίπρα»

stills_stratos_reel6_537388

Η Βίκυ Παπαδοπούλου (ξανθιά, όπως της ζήτησε ο Οικονομίδης για τις ανάγκες της ταινίας) με τον Βαγγέλη Μουρίκη.

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top