Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο Τζον Κένεντι ( (Photo by NY Daily News Archive via Getty Images/Idealimage) και ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ((Photo by Mark Reinstein/Corbis via Getty Images/Idealimage) έτσι όπως δεν τους έχουμε ξαναδεί.

Έχω βρεθεί αρκετές φορές σε παρουσιάσεις βιβλίων, αλλά σε καμία από αυτές δεν ήταν παρόντες ο Παναγιώτης Αθανασόπουλος, ο Τάσος Γιαννίτσης, ο Νικηφόρος Διαμαντούρος, ο Στέφανος Μάνος, ο Κωνσταντίνος Μαχαίρας και ο Γιώργος Προβόπουλος. Αυτοί, και πολλοί άλλοι, είχαν έρθει να τιμήσουν τον συγγραφέα, είτε συμπεριλαμβάνονται στο βιβλίο είτε όχι.

Οι «επώνυμες» παρουσίες δεν πρέπει να προκαλούν έκπληξη, αν ανατρέξουμε στο βαρύ βιογραφικό του Ραφαήλ Μωυσή το οποίο περιλαμβάνει κορυφαίες θέσεις στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα: ΕΒΓΑ, Kelvinator, Εθνικό Συμβούλιο Ενέργειας (Γραμματέας), ΕΤΒΑ (Υποδιοικητής), ΔΕΗ (Διοικητής), Αττικό Μετρό (Πρόεδρος), ΑΒ Βασιλόπουλος (Πρόεδρος), ΔΕΠΑ (Πρόεδρος) είναι οι σημαντικότεροι σταθμοί στην καριέρα του.

Η αλήθεια είναι ότι, με τις ακαδημαϊκές προδιαγραφές που είχε ο Μωυσής, θα έπρεπε να προσπαθήσει πολύ για να ΜΗΝ έχει τέτοια καριέρα, ειδικά στις αρχές της δεκαετίας του ‘60: απόφοιτος του Κολλεγίου Αθηνών, με πτυχίο από το Τεχνολογικό Ινστιτούτο του Πανεπιστημίου του Manchester και με διδακτορικό από το ΜΙΤ, ήταν ό,τι έπρεπε για μια Ελλάδα σε ανάπτυξη που χρειαζόταν επιστημονικά καταρτισμένους managers επιπέδου – και τους έψαχνε με το φανάρι.

Χαμηλού προφίλ άνθρωπος και βαθύς τεχνοκράτης, o Ραφαήλ Μωυσής δεν αναζήτησε ποτέ τη δημοσιότητα.

Τώρα, τι κάνει το βιβλίο ενδιαφέρον; Τρία στοιχεία. Το πρώτο, όπως υποδηλώνει και ο τίτλος, είναι οι «επώνυμοι» που παρελαύνουν στις σελίδες του και οι ιστορίες που διηγείται ο συγγραφέας: ξεχωρίζουν εδώ η στιχομυθία με τον Μητροπολίτη Καντιώτη, οι διαπραγματεύσεις μεταξύ ΑΒ και Delhaize, μαζί με τον Γεράσιμο Βασιλόπουλο, η συνέντευξη που του πήρε (εν αγνοία του) ο Nicholas Cage, οι συναντήσεις του με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, η διαφωνία του με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη (παρά την αμοιβαία εκτίμηση), αλλά και οι αξιολογήσεις του για το μυαλό και την προσωπικότητα του Παναγή Παπαληγούρα και του Γιάννη Μπούτου. Υπάρχει βέβαια και η παράθεση γεγονότων και απόψεων για περιπτώσεις που απασχόλησαν την κοινή γνώμη, αλλά πουθενά «λαβράκια» ή «αποκαλύψεις» – σκοπός του συγγραφέα δεν είναι αυτός.

Όταν γνωρίστηκε με τον Μιλτιάδη Έβερτ.

Το δεύτερο, έχει να κάνει με το «κουσούρι του ονόματος», όπως αποκαλεί ο ίδιος ο συγγραφέας το εβραϊκό του θρήσκευμα. Χαμηλού προφίλ άνθρωπος και βαθύς τεχνοκράτης δεν αναζήτησε ποτέ τη δημοσιότητα. Τον αναζήτησε όμως αυτή. Και αυτό δεν είχε να κάνει μόνο με το αυτονόητο –την κριτική η οποία συνόδευε το έργο του λόγω των δημοσίων θέσεων που κατείχε–, αλλά με την καταγωγή του.

Περικοπή του βιβλίου από ένα περιστατικό με τον Τζον Κέννεντυ.

Ανάμεσα σε προκαταλήψεις, είτε ξεκάθαρες («o Εβραίος μας έλειπε») είτε συγκαλυμμένες με τη μορφή επιφυλάξεων («θα διαταραχθούν οι σχέσεις μας με τις αραβικές χώρες») που έβρισκε μπροστά του, ξεχωρίζει η εξής τραγελαφική περίπτωση: όταν ο Μωυσής, ως Διοικητής της ΔΕΗ, αρνήθηκε να επαναπροσλάβει ρουσφετολογικά την αδελφή ενός βουλευτή, ο τελευταίος «κατήγγειλε» στη Βουλή ότι ο Μωυσής ήταν ταγματάρχης του ισραηλινού στρατού και είχε πολεμήσει μάλιστα και στον Πόλεμο των 6 Ημερών. Την ψεύτικη ιστορία αναπαρήγαγε «έγκριτη» εφημερίδα η οποία δημιούργησε εντυπώσεις, διαψεύστηκε, σύρθηκε στα δικαστήρια και τελικά έκανε μια ψευτο-επανόρθωση.

Το άκρως ενδιαφέρον βιβλίο του Ραφαήλ Μωυσή (αριστερά) «Αληθινά και ανέκδοτα, ιστορίες με 55 πρόσωπα» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καπόν.

Το τρίτο και σημαντικότερο είναι ότι, μέσα από τις προσωπικές και επαγγελματικές ιστορίες ενός top manager, φέρνει τον αναγνώστη σε επαφή με ανθρώπους που ασχολήθηκαν με τα «μεγάλα» θέματα και επηρέασαν τις ζωές των πολλών τα τελευταία 60 χρόνια. Ανθρώπους οι οποίοι, είτε ατομικά είτε συλλογικά, είτε στον ιδιωτικό είτε στο δημόσιο τομέα, καθόρισαν τις τύχες της οικονομίας, της κοινωνίας και της πολιτικής.

Σε όλη αυτή τη διαδικασία, σημαντικό ρόλο δεν έπαιξε μόνο η προσωπικότητα και η ικανότητα του καθενός, αλλά και οι σχέσεις που αναπτύχθηκαν μεταξύ τους: επαγγελματικές και προσωπικές, καλές και κακές, κοινωνικές και πολιτικές. Και μέσα από αυτές, βλέπουμε και την εξέλιξη της Ελλάδας ως χώρας, αυτό το διάστημα: πώς αναπτύχθηκε αρχικά με όραμα ένα καλύτερο μέλλον και άξονες το τρίπτυχο επιχειρηματικότητα-προγραμματισμός-παραγωγικότητα, και πώς εξώκειλε σταδιακά όταν μπήκε στη «μηχανή του κιμά» του κομματικού- πελατειακού κράτους με όραμα ένα καλύτερο παρόν.

Αφού τελείωσα το διάβασμα του βιβλίου, ανέτρεξα στην παρουσίαση στην οποία βρέθηκα. Ομολογώ ότι θα ήθελα κάτι διαφορετικό. Μολονότι ενδιαφέρουσες, οι εισαγωγές των δύο παρουσιαστών και του επιμελητή δεν ξέφυγαν από την πεπατημένη. Θα προτιμούσα μια συνέντευξη με τον ίδιο τον συγγραφέα «επί σκηνής», από έναν έμπειρο παρουσιαστή.

Άγνωστες πτυχές του Ευάγγελου Αβέρωφ.

Διότι, πέρα από τις προδιαγραφές και την ικανότητα του καθενός, πέρα από τις ιστορίες που έχει να διηγηθεί, αυτό που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε επιτυχημένους ανθρώπους, είναι η προσωπικότητα και ο χαρακτήρας τους αυτά που καθορίζουν και τις επιλογές τους: ποιες αξίες έχουν, πώς σκέφτονται, πώς διοικούν, πώς αξιολογούν τους άλλους και τον εαυτό τους και πώς αποφασίζουν.

Μια τέτοια… ενδοσκόπηση λοιπόν, θα αναδείκνυε και καλύτερα και πιο παραστατικά γιατί αυτοί πετυχαίνουν εκεί που άλλοι όχι και πώς μπορούν να αποτελέσουν πρότυπα για τους υπόλοιπους.

 

//Το βιβλίο «Αληθινά και Ανέκδοτα: Ιστορίες με 55 Πρόσωπα» του Ραφαήλ Μωυσή είναι διαθέσιμο από τις Εκδόσεις Καπόν (2019)

 

Διαβάστε ακόμα: Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ – «Εκείνη τη μέρα του Αυγούστου του 1903…».

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top