«Ήταν λες και το βιβλίο το ίδιο με ανακάλυψε και όχι το αντίστροφο…»

«Δεν ξέρω αν το βιβλίο του Χάινριχ Μπελ ‘’Οι απόψεις ενός κλόουν’’μου άλλαξε τη ζωή, γιατί πλέον πιστεύω πως προς τα κει θα πήγαινε έτσι κι αλλιώς. Σίγουρα όμως επιτάχυνε αυτή τη διαδρομή και την έκανε πολύ πιο όμορφη», γράφει ο Κωσταντής Σταυρόπουλος (εδώ σε ένα ταξίδι του, στη λίμνη Ναϊβάσα της Κένυας).

Ας αρχίσουμε με μια βασική παραδοχή, τουλάχιστον κατά την προσωπική μου άποψη. Είναι δύσκολο, έως απίθανο, ένα βιβλίο να σου αλλάξει τη ζωή. Εκτός από συγκεκριμένες περιπτώσεις, όπως για παράδειγμα να διαβάζει κάποιος σε ένα μπαλκόνι ένα βιβλίο άνω των χιλίων σελίδων, να του πέσει απ’ το δεύτερο και να σου σκάσει στο μάτι. Όντως τότε θα άλλαζε η ζωή σου. Aλλά, αν είσαι τόσο γκαντέμης, θα άλλαζε αργά ή γρήγορα ασχέτως βιβλίου. Πέρα από σπάνιες περιπτώσεις λοιπόν, ένα βιβλίο μπορεί να σου αλλάξει λίγο τον τρόπο σκέψης, να σε κάνει να σκάψεις λιγάκι βαθύτερα μέσα σου ή πιο συχνά να σου βγάλει στην επιφάνεια συναισθήματα και ιδέες που προσπαθούσαν καιρό να βρουν αφορμή να ξεπηδήσουν.

Κάπου εκεί στα πρώτα φοιτητικά χρόνια στο Πολυτεχνείο, η πρώτη άγουρη εσωτερική αναζήτηση τυλιγμένη μέσα σε βαρετά μαθήματα, καινούργιους φίλους ζωής και ανεκπλήρωτους έρωτες που ποτέ δεν θα μπορούσαν να είναι ζωής, ήρθε στα χέρια μου ένα βιβλίο. Και δεν χρησιμοποιώ τυχαία τη φράση «ήρθε στα χέρια μου», γιατί, παρά το γεγονός πως το είδα στο βιβλιοπωλείο, το πλήρωσα κανονικά και το μετέφερα οικειοθελώς σπίτι μου, ήταν λες και το βιβλίο το ίδιο με ανακάλυψε και όχι το αντίστροφο.

Διαβάστε ακόμα: «Αυτό το βιβλίο με έκανε να γράψω πεζογραφία στα πενήντα».

Ήταν η πρώτη φορά (και ευτυχώς ή δυστυχώς όχι και η τελευταία) που η όλη διαδικασία έγινε χωρίς καθόλου σκέψη, πράγμα περίεργο για τρεις λόγους: Ούτε μου το είχε προτείνει κάποιος ούτε την υπόθεση διάβασα ούτε καν το εξώφυλλο μου άρεσε. Παρ’ όλα αυτά, μονάχα ο τίτλος ήταν αρκετός για να με κάνει να το αποκτήσω. Μιλάω για το «Οι απόψεις ενός κλόουν» του Χάινριχ Μπελ, εκδόσεις Γράμματα (Αρκετά χρόνια αργότερα το βρήκα σε μια ξεχασμένη γωνιά της πατρικής μου βιβλιοθήκης σε μια εξαιρετική παλιά έκδοση Φλίππερ, βιβλίο τσέπης σε δραχμές, απ’ τις πρώτες που κυκλοφόρησαν στην Ελλάδα, με τον απλουστευμένο εκείνη την εποχή τίτλο «Ο κλόουν»).

«Η μελαγχολία και τα σκοτάδια του κεντρικού ήρωα Χανς Σνηρ, τα οποία με τόση μαεστρία, και τελείως ανεπιτήδευτα παρουσιάζει ο Χάινριχ Μπελ στο “Οι απόψεις ενός κλόουν”, παραδόξως με γέμιζαν αισιοδοξία».

Διαβάζοντάς το, ένιωσα μια δίνη να με παρασέρνει μέσα στις σελίδες του. Η μελαγχολία και τα σκοτάδια του κεντρικού ήρωα Χανς Σνηρ, τα οποία με τόση μαεστρία, και τελείως ανεπιτήδευτα παρουσιάζει ο Μπελ, παραδόξως με γέμιζαν αισιοδοξία. Ένας αστός που αποφασίζει να γίνει εκούσια περίγελως του περιβάλλοντός του, κάνοντας ένα επάγγελμα που απαιτεί να θυσιάσεις την ψυχή σου μπροστά σε ό,τι πιο άγριο και ανελέητο έχει ο κόσμος. Το γέλιο του. Έτσι άφησε πίσω τη ζωή που τον έπνιγε και ακολούθησε το επάγγελμα του κλόουν.

Ένα μυθιστόρημα που διαδραματίζεται στο μουντό σκηνικό της μεταπολεμικής Γερμανίας, με τον πρωταγωνιστή, απαλλαγμένο από κάθε είδους ενοχή, να φτάνει εκεί που πολλοί θα θεωρούσαν πάτο, να ξαπλώνει αναπαυτικά και να σε προσκαλεί στο μαύρο του κρεβάτι. Με ένα εσωτερικό κυρίως μονόλογο καθ’ όλη τη διάρκεια της περιγραφής, γεμάτο αυτοσαρκασμό, αλλά και στοχευμένη κατακραυγή κάθε είδους υποκρισίας μέσα σε μια κοινωνία που μετά την κόλαση που δημιούργησε, στράφηκε προς τον Θεό. Η αγάπη που πονά σαν χάσεις, είναι αυτή που πάντα νόμιζες δική σου, όμως σε αφήνει τόσο εύκολα όσο αφήνει ένα παιδί το χέρι της μαμάς, τρέχοντας προς τις σοκολάτες στο σουπερμάρκετ.

Αυτό το βιβλίο, μετά τη σπίθα που είχε ανάψει στην παιδική μου ηλικία «Το λάθος» του Σαμαράκη, ήρθε σαν φωτιά να με κάνει να αγαπήσω τη μυρωδιά απ’ τις σελίδες, το μελάνι, τα εξώφυλλα, τα βιβλιοπωλεία και αργότερα το γράψιμο. Δεν ξέρω αν μου άλλαξε τη ζωή, γιατί πλέον πιστεύω πως προς τα κει θα πήγαινε έτσι κι αλλιώς. Σίγουρα, όμως, επιτάχυνε αυτή τη διαδρομή και την έκανε πολύ πιο όμορφη.

//Τελευταίο βιβλίο του Κωσταντή Σταυρόπουλου το μυθιστόρημα «Βαλκάνια Εξπρές», εκδόσεις Κριτική, 2016.

Διαβάστε ακόμα: «Έτσι με έκανε ‘’πλουσιότερο’’ ο Σκρουτζ Μακ Ντακ».

TAGS :
Κωνσταντής Σταυρόπουλος Το βιβλίο που μου άλλαξε τη ζωή

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook