Μορίς Σέντακ: ο αγαπημένος συγγραφέας των παιδιών τώρα και στα ελληνικά

Ο Μορίς Σέντακ με φόντο τα αγαπημένα του τέρατα (Φωτογραφία: James Kayser).

Ολα ξεκίνησαν όταν ο μικρός Μορίς άκουγε τον πατέρα του να του διηγείται ιστορίες βγαλμένες από την Τόρα, τις οποίες και καρύκευε με κάμποσες ρατσιστικές λεπτομέρειες. Αυτό κόστισε πολλές αποβολές στον μικρό, αλλά με κάποιο τρόπο του έφτιαξε μια πρώτη «μαγιά» για το πώς δημιουργεί κανείς μια αφήγηση.

Ο Μορίς Σέντακ, ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς και εικονογράφους παιδικών βιβλίων, υπήρξε μια σχολή μόνος του. Ενας επιδραστικός συγγραφέας, τον οποίο αγάπησαν με πάθος τα παιδιά – οι πιο δύσκολοι αναγνώστες από όλους.

Γεννήθηκε στις 10 Ιουνίου 1928 από πολωνο-εβραίους γονείς στο Μπρούκλιν. Η παιδική του ηλικία στιγματίστηκε από τον θάνατο πολλών συγγενών του στα ναζιστικά κρεματόρια. Ηταν μια σκιά που δεν μπορούσε να αποβάλλει από πάνω του.

Το βιβλίο του Η χώρα των τεράτων (Where the Wild Things Are) θεωρείται αυτή τη στιγμή ένα από τα σημαντικότερα παιδικά βιβλία όλων των εποχών. Απέκτησε απέκτησε παγκόσμια αναγνώριση και ο Σεντάκ επιβεβαιώθηκε ως συγγραφέας αλλά και ως εικονογράφος (αυτός έχει κάνει τα σχέδια). Δικαίως, τα Τέρατα θεωρούνται ακόμα και σήμερα ένας θησαυρός για κάθε παιδική βιβλιοθήκη.

Εχει πουλήσει περισσότερα από 25 εκατομμύρια αντίτυπα, έχει εμπνεύσει την ομώνυμη ταινία και παραμένει ένα από τα πιο αγαπημένα και διαχρονικά παιδικά βιβλία που έχουν εκδοθεί. Έχει δε συμπεριληφθεί στις σημαντικότερες λίστες με τα 100 καλύτερα παιδικά βιβλία όλων των εποχών.

Να σκεφτεί κανείς πως το βιβλίο όταν πρωτοεκδόθηκε, το 1963, προκάλεσε την αντίδραση πολλών γονιών, καθώς δεν μπορούσαν να δεχθούν ένα παιδικό βιβλίο με ήρωες κάποια γκροτέσκα τέρατα.

Yπήρξε ένας άοκνος δημιουργός (Φωτογραφία: Quartz).

Η ιστορία επικεντρώνεται σε ένα νεαρό αγόρι που λέγεται Μαξ, το οποίο, αφού ντύνεται με τη στολή του λύκου, προκαλεί τέτοιο όλεθρο στο σπίτι του που τον στέλνουν για ύπνο χωρίς το δείπνο του. Η κρεβατοκάμαρα του Μαξ υφίσταται μια μυστηριώδη μεταμόρφωση σε περιβάλλον ζούγκλας και καταλήγει πλέοντας σε ένα νησί που κατοικείται από τέρατα, που απλά ονομάζεται Wild Things (Τέρατα).

Οι Wild Things προσπαθούν να τρομάξουν τον Max, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Στη συνέχεια ο Μαξ χαιρετίζεται ως ο βασιλιάς των άγριων πραγμάτων και απολαμβάνει μια παιχνιδιάρικη περιπέτεια με τους υπηκόους του.

Τελικά, τους σταματά και τους στέλνει για ύπνο χωρίς το δείπνο τους. Ωστόσο, αρχίζει να νιώθει μοναξιά (και νοσταλγία) και αποφασίζει να σταματήσει να είναι βασιλιάς και να επιστρέψει στο σπίτι. Προς απογοήτευση των Wild Things που δεν ήθελαν να φύγει. Ωστόσο, ο Μαξ αρνείται και τα πλάσματα εξοργίζονται καθώς ο Μαξ φεύγει με προορισμό το σπίτι του. Επιστρέφοντας στην κρεβατοκάμαρά του, ο Μαξ ανακαλύπτει ένα ζεστό δείπνο που τον περιμένει.

Nέος και πολλά υποσχόμενος (Φωτογραφία: Sam Falk).

Κι όλα αυτά για έναν δημιουργό που άρχισε να ανδρώνεται με τον Μίκι Μάους και τις λοιπές δημιουργίες του Ντίσνεϊ για να περάσει σύντομα σε άλλες, πιο ώριμες επιρροές. Οπως έχει πει κι ο ίδιος: «Οι θεοί μου ήταν ο Μέλβιλ, η Ντίκινσον και ο Μότσαρτ. Πίστευα σ’ αυτούς με όλη μου την καρδιά».

Εκτός από τη Χώρα των τεράτων, το έργο του Μορίς Σέντακ περιλαμβάνει τα εικονογραφημένα βιβλία Kenny’s Window, Very Far Away, The Sign on Rosie’s Door, Nutshell Library (που αποτελείται από τα βιβλία Chicken Soup with Rice, Alligators All Around, One Was Johnny και Pierre), Higglety Pigglety Pop! οr There Must Be More to Life, In the Night Kitchen, Outside Over There, We Are All in the Dumps with Jack and Guy και Bumble-Ardy. Ο Σέντακ εικονογράφησε και τη σειρά βιβλίων Little Bear που έγραψε η Else Holmelund Minarik και θα κυκλοφορήσει επίσης από τις εκδόσεις μας σε μετάφραση του Γιάννη Παλαβού.

Το 1964 τιμήθηκε με το βραβείο Caldecott Medal για τη Χώρα των τεράτων, ενώ το 1970 του απονεμήθηκε το βραβείο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν (Hans Christian Andersen Award for Illustration) για την προσφορά του ως εικονογράφου βιβλίων για παιδιά. Το 1983 έλαβε το βραβείο Λόρα Ίνγκαλς Ουάιλντερ (Laura Ingalls Wilder Award) της Αμερικανικής Ένωσης Βιβλιοθηκών για το σύνολο του έργου του και το 1996 τιμήθηκε με το Εθνικό Μετάλλιο Τεχνών των ΗΠΑ (National Medal of Arts) ως αναγνώριση για τη συμβολή του στην αμερικανική τέχνη. Το 2003 του απονεμήθηκε το πρώτο Βραβείο στη Μνήμη της Άστριντ Λίντγκρεν (Astrid Lindgren Memorial Award), διεθνές βραβείο παιδικής λογοτεχνίας που θέσπισε η σουηδική κυβέρνηση.

Τα αγαπημένα τέρατα των παιδιών (Φωτογραφία: fenimoreartmuseum.org).

Συνεργάστηκε με σημαντικούς συγγραφείς μεταξύ των οποίων οι Meindert DeJong, Tony Kushner, Randall Jarrell, Ruth Krauss, Else Holmelund Minarik και Isaac Bashevis Singer. Εικονογράφησε, επίσης, πολύ σημαντικά κλασικά βιβλία των Αδερφών Γκριμ, του Χέρμαν Μέλβιλ και του Λέων Τολστόι.

Στο τέλος της δεκαετίας του ’70 ξεκίνησε τη δεύτερη καριέρα του ως σχεδιαστής κοστουμιών και σκηνογράφος για μεγάλες όπερες και μπαλέτα.

Το 1972 μετακόμισε στο Κονέκτικατ όπου και πέθανε στις 8 Μαΐου 2012 λίγο πριν κλείσει τα 84 του χρόνια. Στον επικήδειό του στους New York Times αναφέρεται ως «ο πιο σημαντικός δημιουργός παιδικών βιβλίων του 20ού αιώνα». Ο συγγραφέας Neil Gaiman σημειώνει: «Ήταν μοναδικός, παράξενος, ευφυής, σοφός, μαγικός. Έκανε τον κόσμο καλύτερο με την τέχνη του».

Η ελληνική έκδοση κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος.

Τον Σεπτέμβριο του 2008, οι New York Times αποφάσισαν να κάνουν μια μικρή αποκάλυψη για την προσωπική ζωή του Σέντακ. Εγραψαν τότε πως είναι ομοφυλόφιλος και ότι συζούσε επί 50 χρόνια με τον ψυχοαναλυτή Eugene David Glynn. Η σχέση τους διακόπηκε βίαια το 2007 οπότε και απεβίωσε ο Glynn.

O Σέντακ παραδέχθηκε πως ποτέ δεν αποκάλυψε την προσωπική του ζωή στους γονείς του: «Αυτό που ήθελα ήταν να είμαι στρέιτ έτσι ώστε να κάνω τους γονείς μου ευτυχισμένους. Δεν το έμαθαν ποτέ». Μετά τον θάνατο των γονιών του, ο Σεντάκ δώρισε ένα εκατομμύριο δολάρια στο Ιδρυμα Jewish Board of Family and Children’s Services στη μνήμη του Glynn. Ένα ίδρυμα που ασχολείται με παιδιά που έχουν ανάγκη. 

Ναι, τα παιδιά τον λάτρεψαν (Φωτογραφία: nj.com).

Ο Σέντακ δήλωνε άθεος. Σε μια συνέντευξή του το 2011 είχε παραδεχθεί πως δεν πίστευε στην ύπαρξη του θεού και εξηγούσε πως η θρησκεία και η πεποίθηση ότι ο θεός υφίσταται «θα πρέπει να έκανε τη ζωή ευκολότερη στους πιστούς φίλους μου, αλλά πολύ δύσκολη για εμάς τους άπιστους».

Να σημειωθεί πως το βιβλίο Η χώρα των τεράτων κυκλοφορεί επιτέλους στα ελληνικά από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος. Μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να αποκτήσει πολλούς μικρούς φίλους και στη χώρα μας.

Διαβάστε ακόμα: Νικήτας Σινιόσογλου. «Είμαστε εθισμένοι ν’ ανιχνεύουμε τις κακές στιγμές των άλλων».

TAGS :
βιβλίο συγγραφέας

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook