Μνήμη Χάρη Ξανθουδάκη (1950-2023): ένας πολυσχιδής συνθέτης και ερευνητής

Ο  Χάρης Ξανθουδάκης συνδύαζε μία σπάνια για τα ελληνικά και όχι μόνο δεδομένα μουσική και ανθρωπιστική κατάρτιση.

Ένας χρόνος ακριβώς συμπληρώνεται σήμερα από την εκδημία του Χάρη Ξανθουδάκη, η απώλεια του οποίου σκίασε τον κόσμο της μουσικής την Τρίτη 7 Νοεμβρίου 2023. Για όσους τον γνώρισαν, ο συνθέτης, ερευνητής, συγγραφέας, ποιητής, παιδαγωγός, Χάρης Ξανθουδάκης, υπήρξε αστείρευτη πηγή γνώσεων για την ιστορία της ελληνικής μουσικής, αλλά και έμπνευση για την περαιτέρω της διερεύνηση. Ταυτόχρονα ήταν μια ζωντανή παρακαταθήκη ανεκδότων και αστείων ιστοριών, τις οποίες ήξερε να διηγείται με τον δικό του ανεπανάληπτο τρόπο.

Υπήρξε ιδρυτικό μέλος και έπειτα Ομότιμος Καθηγητής του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου, όπου επίσης υπήρξε ιδρυτής και πρώτος διευθυντής του Εργαστηρίου Ελληνικής Μουσικής. Υπηρέτησε το Τμήμα  Μουσικών Σπουδών ως καθηγητής και πρόεδρος και το Ιόνιο Πανεπιστήμιο ως Κοσμήτορας και Αντιπρύτανης. Τα τελευταία και δημιουργικότατα 13 χρόνια της ζωής του τα είχε αφιερώσει στο Ιστορικό Αρχείο του Ωδείου Αθηνών, στου οποίου τη διάσωσή και αναδιοργάνωσή πρωτοστάτησε. Ως το τέλος υπήρξε ενεργός και δραστήριος Διευθυντής του Κέντρου Ερευνών και Τεκμηρίωσης του Ωδείου Αθηνών (ΚΕΤΩΑ).

Ο  Χάρης Ξανθουδάκης συνδύαζε μία σπάνια για τα ελληνικά και όχι μόνο δεδομένα μουσική και ανθρωπιστική κατάρτιση, η ευρύτητα της οποίας κρυβόταν επιμελώς πίσω από την απλότητα και το χιούμορ της καθημερινής συναναστροφής του και εκδιπλωνόταν εντυπωσιακά στη ρύμη των συζητήσεων, στις οποίες συμμετείχε με πάθος, πάντοτε προσφέροντας ουσιαστική γνώση και πρωτότυπη επιχειρηματολογία.  Ως συνθέτης διατήρησε την ανεξαρτησία του απέναντι στις διαφορετικές τάσεις της εποχής και άκουσε τα έργα του να ερμηνεύονται από ελληνικές και ξένες ραδιοφωνίες και φεστιβάλ.

Γεννήθηκε στον Πειραιά το 1950. Σπούδασε θεωρητικά και σύνθεση με τον σπουδαίο συνθέτη και δάσκαλο Γιάννη Α. Παπαϊωάννου και συνέχισε τις σπουδές του στο Παρίσι κοντά στον κορυφαίο Έλληνα συνθέτη Ιάννη Ξενάκη. Έλαβε μεταπτυχιακό δίπλωμα Μουσικής και Αισθητικής των Μουσικών Τεχνών (Panthéon-Sorbonne) και διδακτορικό δίπλωμα Μουσικής και Μουσικολογίας (Panthéon-Sorbonne). Παρακολούθησε μαθήματα Γλωσσολογίας στην École Pratique des Hautes Études (με τον A. Martinet),  Σημειολογίας στο Πανεπιστήμιο Paris 7 (με την J. Kristeva), Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης στην École des Hautes Études en Sciences Sociales (με τον H. Damish), καθώς και τα σεμινάρια μουσικής πληροφορικής στο Ι.Ν.Α. / G.R.M. και στο C.E.M.A.Mu.  Ήταν, ακόμη, απόφοιτος Ελληνικής και Αγγλικής Φιλολογίας (ΕΚΠΑ) και κάτοχος πιστοποιητικού σπουδών Ιστορίας της Τέχνης (École du Louvre).

Υπήρξε ακούραστος ερευνητής της ιστορίας της λόγιας ελληνικής μουσικής, την οποία αντιμετώπισε ως φαινόμενο της ευρύτερης ανθρώπινης κοινωνίας και του πολιτισμού της. Δημοσίευσε πολυάριθμα άρθρα και μελέτες, πολλά από το οποία στα περιοδικά Μουσικός Ελληνομνήμων και Νέος Μουσικός Ελληνομνήμων. Σε αυτά υπερασπίστηκε στην πράξη τη μουσικολογία και την ιστορία της μουσικής ως κανονική κοινωνική επιστήμη.

Έργο ζωής υπήρξε η έκδοση της Ιστορίας της Μουσικής στη Νεώτερη Ελλάδα (Αθήνα, Ωδείον Αθηνών), της οποίας υπήρξε πρωτεργάτης, μέλος της συντακτικής επιτροπή και συντάκτης ο ίδιος σημαντικών κεφαλαίων, του οποίου πρόλαβε την έκδοση του Α΄ τόμου (2022), και είχε προετοιμάσει την έκδοση του Β΄ τόμου (2024). Δεν πρόλαβε να παραλάβει αυτοπροσώπως το Βραβείο Μουσικολογικού Συγγράμματος που απένειμε στο έργο η Ένωση Ελλήνων Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών χαιρετίζοντας τη “συστηματική παρουσίαση της ελληνικής μουσικής δημιουργίας και τη μετάβαση προς μια νέα θεώρηση της ιστορίας της” (2024).

Την μνήμη του τιμά απόψε το Κέντρο Ερευνών και Τεκμηρίωσης του Ωδείου Αθηνών. Ομιλίες από φίλους και συνεργάτες, και άλλους διακεκριμένους ομιλητές από τα διαφορετικά επιστημονικά πεδία τα οποία άγγιξε η δράση του θα αναδείξουν τις διαφορετικές όψεις της δράσης και της προσωπικότητάς του. Η πιανίστα Μαρία Ευστρατιάδη θα ερμηνεύσει το έργο του για σόλο πιάνο Phryghorrifique (1984) και θα ακουστούν αποσπάσματα από κείμενα και συνεντεύξεις του. Την παρουσίαση και τον συντονισμό της βραδιάς θα έχει η επί χρόνια στενή συνεργάτης του και Διευθύντρια του ΚΕΤΩΑ Στέλλα Κουρμπανά.

//Ωδείο Αθηνών, Πέμπτη 7 Νοεμβρίου 2024, Αίθουσα Άρης Γαρουφαλής, Ώρα 19:00

Διαβάστε ακόμα: Έγχορδα εν κινήσει. Μεταξύ Βιέννης και Πειραιά με νεανική ζωντάνια.

TAGS :
κλασική μουσική

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook