Moebius: ο Ρεμπώ των κόμιξ

H ερωτική φλέβα του Moebius.

Ήταν ένας υπέροχος σαμάνος, ένας ονειρευτής εν εγρηγόρσει, ένας μεγάλος Μανιτού που τολμούσε τα πάντα, ένα γλυκύτατο ιερό τέρας. Ελεύθερος και ανατρεπτικός. Βιρτουόζος και ασεβής. Αλλά κουβαλώντας πάντα αυτόν το σπόρο της αθωότητας που δεν του παράπεσε ποτέ στο δρόμο. Δύο χρόνια προτού φύγει, το 2012, η φαλάκρα και το πουλόβερ του νταλικιέρη είχαν προ πολλού αντικαταστήσει το μακρύ μαλλί και τα λουλουδάτα πουκάμισα της νιότης.

Ο αείμνηστος Ζακ Λανγκ τον τίμησε κι ο Πρόεδρος Μιτεράν τον παρασημοφόρησε. Το 1988, εκδόθηκε γραμματόσημο με κάποια από τα καρέ του. Με τα γελαστά μάτια του, ο Jean Giraud, alias Gir, alias Moebius, άδραξε την Bande Dessinée και την έκανε προνομιούχο πεδίο παιχνιδιού και πειραματισμών.

Ένα παιχνίδι, ένας πειραματισμός στα όρια του υπερβατικού.

Κατ’ αρχάς, με το ουέστερν, διαδηλώνοντας το τεράστιο ταλέντο του. Ο υπολοχαγός Μπλούμπερι είναι ο ίδιος. Με το πέρασμα του χρόνου μετέτρεψε ένα μπαρόκ είδος με παγιωμένους κώδικες σε έπος εξομολογητικό, εκλεπτυσμένο και οικείο. Μαζί, μια γραμμή ασύλληπτης άνεσης, ακρίβεια στις αναλογίες και τις προοπτικές, σκηνοθετικό ταλέντο.

Γεννημένος στις 8 Μαΐου του 1938, γιος χωρισμένων γονιών, πέρασε μια ψιλοβαρετή παιδική ηλικία στα περίχωρα του Παρισιού. Μ’ ένα πτυχίο Εφηρμοσμένων Τεχνών στην τσέπη, υπηρετεί τη θητεία του στην Αλγερία. Το 1962 τον βρίσκει στο περιοδικό Pilote να σχεδιάζει τον απείθαρχο Μπλούμπερι στην Άγρια Δύση και να κάνει όνομα.

Ο Τζίμι Χέντριξ μέσα από τα μάτια του (flashbak.com).

Αλλά και «σινεμά σε χαρτί». Στον ήρωά του με τη σπασμένη μύτη έδωσε τα χαρακτηριστικά του Μπελμοντό κυρίως, αλλά και του Μπρόνσον, του Ίστγουντ, του Σβαρτσενέγκερ… Στη σος, πρόσθεσε ολίγη από Κιθ Ρίτσαρντς και Βενσάν Κασέλ (ο οποίος και πρωταγωνίστησε στην κινηματογραφική μεταφορά). Μαζί κάποιες δόσεις Σαμ Πέκιμπα, Σέρτζιο Λεόνε και ιδεολογικοποιημένου Τζον Φορντ. Έργο μεγαλειώδες, αλλά απολύτως καρτεσιανό.

Ο ευφάνταστος Jean Giraud.

Στη συνέχεια, θα αποδράσει προς σύμπαντα εξωτικά, παραληρηματικά, φανταστικά, με το ψευδώνυμο Μόμπιους. Αναφορά στον Γερμανό μαθηματικό επινοητή της λεγόμενης «κορδέλας του Möbius» που συμβολίζει το άπειρο. Και γίνεται πια «ο Ρεμπώ των κόμιξ». Στα όρια του ονείρου και της επιστημονικής φαντασίας. Έχοντας πάντα κατά νου τον Gustave Doré και τον Raymond Roussel σε jazz session.

Είναι το 1975, η εποχή ενδείκνυται, το περιοδικό Métal Hurlant εκδίδεται. Όμως, όλα είναι ρευστά. Ο χώρος δεν ξέρει πού ακριβώς πατάει και πού βρίσκεται. Είναι η στιγμή να δει το φως ο μουγγός ήρωας Arzach. Ένας συγκλονιστικός σχολιασμός μιας εποχής χωρίς λόγο, χωρίς πολιτισμική αναφορά.

Tο 1975 ήταν η κατάλληλη στιγμή να δει το φως ο μουγγός ήρωας Arzach.

Αυτός ο Ιανός της Γαλλο-βελγικής BD («Δόκτωρ Gir και Μίστερ Moebius») θα επηρεάσει και θα εμπνεύσει με το στυλ του αμέτρητους σχεδιαστές: από τον Γάλλο Boucq και τον Βρετανό Neil Gaiman ώς τον Ιάπωνα Hayao Miyazaki και τον Γιουγκοσλάβο Enki Bilal. Όλοι αυτοί αναγνώριζαν στο πρόσωπό του το υπέρτατο σημείο αναφοράς.

Κι όχι μόνο. Ο Αμερικανός Τζορτζ Λούκας αντλεί απ’ αυτόν για τον Πόλεμο των Άστρων. Ήδη από το 1978, ο Ρίντλεϊ Σκοτ συνεργάζεται απευθείας μαζί του για το πρώτο Alien. Οι δημιουργοί του Tron του ζητάνε να επινοήσει ένα σύμπαν για την ταινία. Ήταν το 1980. Δουλεύει επίσης για την Άβυσσο του Τζέιμς Κάμερον και το Willow, η Οργή των Θρύλων του Ρον Χάουαρντ. Και το 1995, ο Λικ Μπεσόν σε κείνον απευθύνεται για το Πέμπτο Στοιχείο.

Στο περίφημο άλμπουμ του «Le Bandard Fou» ένας συνηθισμένος άνθρωπος, ξάφνου, παρουσιάζει μια υπερμεγέθη στύση (moebiusodyssey.space)

Διαβάζοντας πίσω απ’ τις γραμμές, αντιλαμβανόμαστε ότι η ταινία αυτή αποτίει φόρο τιμής στο περίφημο «L’ Incal», άλμπουμ που προέκυψε από τη συνεργασία με τον μεγάλο Alexandro Jodorowsky. Η βαθιά τους φιλία πάει πίσω στο 1975. Ο «Jodo» κι ο Moebius είχαν δοκιμάσει τότε το απονενοημένο διάβημα της μεταφοράς στον κινηματογράφο του Dune του Φρανκ Χέρμπερτ. Το φιλόδοξο εγχείρημα δεν ευοδώθηκε, αλλά τουλάχιστον θα γίνει η αφορμή για τη δημιουργία ενός αριστουργήματος και μιας σάγκα. Το Ινκάλ, στην Ελλάδα κυκλοφόρησε στο περιοδικό Μικρό Παρά Πέντε τη δεκαετία του ’80 και, στη συνέχεια, αυτόνομα σε 6 τεύχη.

Ένα σύμπαν άκρως φετιχιστικό.

Αλλά υπάρχει και μια ερωτική φλέβα στον Ζαν Ζιρώ. Ήταν η εποχή της σεξουαλικής επανάστασης, τα χρόνια που ακολούθησαν το Μάη του ’68. Και με το αμερικανικό underground να εκρήγνυται. Το δικό του στυλ διαφέρει από το «trash» του Reiser, το «σκατολογικό» του Wolinski ή το διανοουμενίστικο της Bretécher. Είναι πιο διακριτικό, αλλά σταθερά παρόν.

Δεν υπάρχει καλύτερη απόδειξη από το περίφημο άλμπουμ του «Le Bandard Fou» (αμετάφραστο στα ελληνικά, ας πούμε ο Τρελός Καβλιάρης). Πρόκειται για την ιστορία ενός συνηθισμένου ανθρώπου που ξάφνου παρουσιάζει μια υπερμεγέθη στύση. Για να επιζήσει, πρέπει να κρυφτεί, καθότι παρεκκλίνει της κοινωνικής νόρμας. Μισεί το επιβλητικό πέος του, το σκαμπιλίζει για να συνέλθει. Σώζεται από την Dame Kowalsky, η οποία μετά από περιπέτειες τον πηγαίνει στον πλανήτη Fleur (Άνθος), όπου το τεράστιο όργανό του γίνεται αντικείμενο θαυμασμού από τους εστέτ κατοίκους. Ένας στοχασμός πάνω στην πολιτική διάσταση του σεξ και τη σχέση του με την έλλειψη επικοινωνίας.

O Μoebius διαφέρει από το «trash» του Reiser, το «σκατολογικό» του Wolinski ή το διανοουμενίστικο της Bretécher.

O Jean Giraud όλη του τη ζωή υπήρξε ταπεινός και διακριτικός. Στους δημοσιογράφους που τον αποκαλούσαν «Πικάσο της 9ης τέχνης» απαντούσε πως δεν γούσταρε τέτοιου είδους συγκρίσεις. Και διευκρίνιζε πως, τηρουμένων των αναλογιών, ο Πικάσο καταγινόταν με το «κόβω-ράβω», ενώ εκείνος με το «κοπιάρω-ράβω».

Διαβάστε ακόμα: Sex machine – ο Ranxerox των Liberatore-Tamburini.

TAGS :
κόμικ κομικς

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook