Εδώ και δεκαετίες η μοναδική Φιλαρμονική της Βιέννης καλλιεργεί το βιεννέζικο βαλς και διαφυλάττει ως κόρη οφθαλμού τα μυστικά του (φωτογραφία: Terry Linke).

Ακαταμάχητη γοητεία

Υπάρχει μια μικρή ιστορία από τη ζωή ενός από τους πραγματικά μεγάλους της παγκόσμιας μουσικής. Ο Αυστριακός συνθέτης Γκούσταβ Μάλερ φέρεται να άκουσε μια μέρα μαζί με τη σύζυγό του Άλμα μια μελωδία, για την ακρίβεια ένα βαλς από μια οπερέτα του Λέχαρ και ήθελε να παίξει τη μουσική στο πιάνο.

Επειδή όμως η μουσική αυτή θεωρούνταν “ελαφρά” και σε κάθε περίπτωση δεν άρμοζε στον διευθυντή της Αυτοκρατορικής Όπερας της Βιέννης δεν ήθελε να αγοράσει ο ίδιος την παρτιτούρα. Έτσι πήγε στο κατάστημα “Doblinger” στο κέντρο της πόλης, το πιο γνωστό σημείο της από το 1817 μέχρι ακόμα και σήμερα όπου να αγοράσει κανείς παρτιτούρες, και η Άλμα έπιασε την κουβέντα στον ιδιοκτήτη τον οποίο ασφαλώς γνώριζε, ώστε να προλάβει ο Μάλερ να βρει και απλώς να απομνημονεύσει τη μελωδία που τον ενδιέφερε! Ο Μάλερ ήταν μόνο ένας από τα εκατομμύρια των ανθρώπων που γοητεύτηκαν από τις μελωδίες και το χορό στο ρυθμό των τριών τετάρτων τους τελευταίους τρεις αιώνες.

Όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος η αρχή του Νέου Έτους επιβάλλεται να έχει μια γεύση από βιεννέζικα βαλς.

Από το Συνέδριο της Βιέννης στο Fin-de-siècle –  Η δυναστεία των Στράους

Αρχικά ο Γιόχαν Στράους (ο Πρεσβύτερος) παρέσυρε με τις μελωδίες τους ηγεμόνες των μεγάλων δυνάμεων της Ευρώπης, οι οποίοι είχαν μαζευτεί στη Βιέννη το 1814 και 1815 για να αποφασίσουν για τις τύχες της Ευρώπης μετά τους Ναπολεόντειους πολέμους.

Αργότερα οι πλατιές μάζες των Βιεννέζων θα παρασυρθούν και αυτές στη μαγεία του χορού, προτού το βαλς εξαπλωθεί σε όλο τον κόσμο προς το τέλος του 19ου αιώνα. Εν τω μεταξύ στη Βιέννη οι γιοι του Στράους, Γιόχαν (ο Νεώτερος) Έντουαρντ και Γιόζεφ συνέχιζαν την παράδοση του πατέρα τους, διευθύνοντας την ορχήστρα που εκείνος ίδρυσε, συνθέτοντας αναρίθμητα βαλς, ποτ-πουρί, (προσαρμόζοντας πολλές φορές σε αυτό το ρυθμό μελωδίες άλλων γνωστών συνθετών) και βέβαια οπερέτες.

Οι παλαιότερες εντάσεις και προκαταλήψεις για την ποιότητα της μουσικής δεν υπάρχουν πια, ήταν άλλωστε αβάσιμες, αφού, τουλάχιστον, οι σημαντικότεροι εκπρόσωποι του είδους θεωρούνται σημαντικοί συνθέτες που συνέβαλαν στην εξέλιξη της μουσικής και κατέχουν τη θέση τους στην ιστορία της.

Στο μουσικό σκέλος κάθε χρόνο η ορχήστρα φροντίζει να βρει μια ισορροπία μεταξύ έργων που δεν έχουν παρουσιαστεί ποτέ και των δημοφιλών μελωδιών του βαλς.

Έτσι κανείς δεν χρειάζεται πια να έχει τύψεις που απολαμβάνει το βαλς, ενώ εδώ και δεκαετίες η μοναδική Φιλαρμονική της Βιέννης καλλιεργεί το είδος και διαφυλάττει ως κόρη οφθαλμού τα μυστικά του εμβαπτίζοντας σε αυτά τα νέα της μέλη ώστε να συνεχιστεί η προνομιακή της σχέση με αυτή την κληρονομιά. Στις ιδιαιτερότητες της ερμηνείας της μουσικής αυτής αναφέρεται και ο Peter Wächter διακεκριμένο στέλεχος της ορχήστρας στην έβδομη πια δεκαετία της πορείας του με αυτή στη συνέντευξη που επίσης δημοσιεύεται στο Andro. Εκτός από τις αναπόφευκτες τεχνικές λεπτομέρειες της αρχής στο δεύτερο μέρος της συνέντευξης τονίζεται η σημασία της παράδοσης.

Το εορταστικό πρόγραμμα αποτελείται από βαλς και πόλκες της μουσικής δυναστείας των Στράους και άλλων συνθετών του είδους (φωτογραφία: Terry Linke).

Τρίτο Πρωτοχρονιάτικο και 21 χρόνια στο Κλήβελαντ για τον Franz Welser-Möst

Όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος η αρχή του Νέου Έτους επιβάλλεται να έχει μια γεύση από βιεννέζικα βαλς. Τη συναυλία θα διευθύνει φέτος για τρίτη φορά (οι προηγούμενες ήταν το 2011 και το 2013) ο διακεκριμένος Αυστριακός αρχιμουσικός Franz Welser-Möst, ο οποίος έχει μια ιδιαίτερη και μακροχρόνια σχέση με τη μοναδική ορχήστρα της πατρίδας του, ενώ είναι γνωστός και στο αμερικανικό κοινό όχι μόνο από τις τακτικές του εμφανίσεις στο Κάρνεγκι Χολ, και από την ιδιαίτερα επιτυχημένη θητεία του στην παγκόσμιας εμβέλειας Cleveland Orchestra της οποίας ηγείται από το 2002 με το συμβόλαιό του να έχει παραταθεί ήδη ως το 2027!

Το εορταστικό πρόγραμμα αποτελείται από βαλς και πόλκες της μουσικής δυναστείας των Στράους και άλλων συνθετών του είδους. Στο μουσικό σκέλος κάθε χρόνο η ορχήστρα φροντίζει να βρει μια ισορροπία μεταξύ έργων που δεν έχουν παρουσιαστεί ποτέ από την ανεξάντλητη παραγωγή των συνθετών αυτών και των δημοφιλών μελωδιών του είδους που είναι γνωστές και αγαπητές σε όλο τον κόσμο.

Τη συναυλία θα διευθύνει φέτος για τρίτη φορά (οι προηγούμενες ήταν το 2011 και το 2013) ο διακεκριμένος Αυστριακός αρχιμουσικός Franz Welser-Möst (φωτογραφία: Roger Mastroianni).

Στο τέλος της συναυλίας ο μαέστρος στρέφεται προς το κοινό και διευθύνει το ρυθμικό του χειροκρότημα που συνοδεύει την ορχήστρα στο περιβόητο εμβατήριο Ραντέτσκι με το οποίο κλείνει η συναυλία.

Αυτό θα συνεχιστεί και φέτος με με τα έργα που δεν έχουν παρουσιαστεί ως τώρα να είναι μάλιστα αυξημένα, μια επιλογή κυρίως του Franz Welser-Möst. Με τα ανοίκεια έργα να είναι περισσότερα αλλά και την συνήθη μεγάλη τιμή αλλά και ευθύνη ο Welser-Möst δήλωσε στην καθιερωμένη συνέντευξη τύπου της 29ης Δεκεμβρίου ότι αισθάνεται σαν μικρό παιδί πριν έρθει ο Άγιος Βασίλης! (Για την ακρίβεια το Παιδί-Χριστός είναι αυτό που φέρνει τα δώρα στην αυστριακή παράδοση).

Για πρώτη φορά θα συμμετέχει στη συναυλία και η χορωδία “Die Wiener Chormädchen” (φωτογραφία:  Lukas Beck).

Die Wiener Chormädchen”-Εξελίσσοντας μια σπουδαία παράδοση

Η φετινή παραγωγή περιέχει και μια επιπλέον ιδιαιτερότητα. Πολλές φορές στο παρελθόν στη συναυλία συμμετέχει και η διάσημη παιδική χορωδία της Βιέννης “Wiener Sängerknaben”. Οι ρίζες αυτής της ιδιαίτερης παράδοσης πάνε πίσω στο 1498! Τη δεκαετία του 1920 και ενώ βέβαια δεν υπήρχε η αυτοκρατορία ο θεσμός άλλαξε μορφή και κατέκτησε διεθνή φήμη με χιλιάδες εμφανίσεις στην Αυστρία και στο εξωτερικό.

Οι διάσημοι νεαροί επισκέπτονται κάθε χρόνο και το Carnegie Hall της Νέας Υόρκης. Επειδή ο θεσμός είναι τόσο παλιός, αφορούσε αρχικά μόνο αγόρια. Από το 2004 έχει προστεθεί στα ίδια πρότυπα μια χορωδία από κορίτσια με την ονομασία: “Die Wiener Chormädchen”, η οποία θα κάνει φέτος το εξόχως συμβολικό ντεμπούτο της στην πρωτοχρονιάτικη συναυλία. Άλλωστε και η ίδια η Φιλαρμονική της Βιέννης είχε αρχίσει να δέχεται στις τάξεις γυναίκες μόλις στα τέλη της δεκαετίας του 1990.

Ο ανεπίσημος εθνικός ύμνος της Αυστρίας

Όπως είναι γνωστό, στο τέλος της συναυλίας ο μαέστρος στρέφεται προς το κοινό και διευθύνει το ρυθμικό του χειροκρότημα που συνοδεύει την ορχήστρα στο περιβόητο εμβατήριο Ραντέτσκι με το οποίο κλείνει η συναυλία. Πριν από αυτό παρουσιάζεται πάντα εν είδει ανκόρ, το διασημότερο ίσως βαλς του Γιόχαν Στράους του Νεώτερου, ο ανεπίσημος εθνικός ύμνος της Αυστρίας, το «Βαλς του Δούναβη» – „Donauwalzter“  . Το πλήρες όνομά του είναι «Στις όχθες του ωραίου Γαλάζιου Δούναβη» – «An der schönen blauen Donau» (Op. 314 )!

Στην Ελλάδα τη μετάδοση θα κάνει όπως πάντα η ΕΡΤ 1 (Κυριακή 1/1, 12.15 μ.μ.)

Από την Αυστριακή Τηλεόραση σε εκατό χώρες

Και επειδή αντικειμενικά είναι ελάχιστοι όσοι μπορούν να βρεθούν στην Χρυσή Αίθουσα των Φίλων της Μουσικής στη Βιέννη» σε σχέση με όσους θα το επιθυμούσαν, η συναυλία  μεταδίδεται κάθε χρόνο τηλεοπτικά σε όλο τον κόσμο. Φέτος ο αριθμός των χωρών που θα λάβουν το σήμα της Αυστριακής Δημόσιας Τηλεόρασης (ORF) θα πλησιάσει τις εκατό ενώ το ORF θα μεταδώσει ζωντανά τη συναυλία και ραδιοφωνικά και στο διαδίκτυο σε υψηλή “audiophile” ποιότητα (την οποία μπορεί κανείς να επιλέξει στις εφαρμογές-Einstellungen).

Στην Ελλάδα τη μετάδοση θα κάνει όπως πάντα η ΕΡΤ 1. Στην Ελλάδα τη συναυλία, πολλά χρόνια άρρηκτα συνδεδεμένη με τη φωνή του Αλέξη Κωστάλα. Τη φετινή συναυλία σε απευθείας μετάδοση από τη Βιέννη σε υψηλή ευκρίνεια το μεσημέρι της πρωτοχρονιάς στις 12:15 θα προλογίσει και θα σχολιάσει ο παραγωγός του Τρίτου Προγράμματος Νίκος Κανελλόπουλος, ο οποίος θα παρουσιάσει και ένα ραδιοφωνικό αφιέρωμα στην ιστορία της.

Επειδή η συναυλία λαμβάνει χώρα τα ξημερώματα της Πρωτοχρονιάς ώρα Αμερικής η Αμερικανική Δημόσια Τηλεόραση θα την μεταδώσει μαγνητοσκοπημένη το βράδυ (20:00 ώρα ανατολικής ακτής) της ίδιας μέρας.

O διακεκριμένος Βρετανός ηθοποιός Hugh Bonneville, γνωστός στο παγκόσμιο κοινό από τη δημοφιλή σειρά “Downton Abbey” θα παρουσιάσει για έκτη συνεχόμενη χρονιά τη συναυλία (φωτογραφία: Nick Wall/Netflix).

Από τη «Μελωδία της Ευτυχίας» στο … “Downton Abbey”!

Στην Αμερική φωνή της συναυλίας ήταν για πολλά χρόνια η πολυβραβευμένη ηθοποιός Τζούλια Άντριους η σχέση της οποίας με την Αυστρία είναι μακρά, αφού πρωταγωνίστησε το 1966 στην βραβευμένη με Όσκαρ κινηματογραφική μεταφορά του μιούζικαλ “Η Μελωδία της Ευτυχίας” (The Sound of Music). Η Άντριους ήταν έτσι βαθειά γνώστης όχι μόνο των σχετικών με τη συναυλία και τα μπαλέτα που τη συνοδεύουν λεπτομερειών, αλλά και των υπέροχων τοπίων, των ιστορικών κτιρίων, της αυστριακής κουζίνας μεταξύ πολλών άλλων αγαθών του πολιτισμού  της ειδυλλιακής χώρας των Άλπεων, στα οποία φροντίζει κάθε χρόνο να μας ξεναγεί η πάντα υψηλοτάτου επιπέδου παραγωγή της αυστριακής τηλεόρασης.

Την Τζιούλια Άντριους έχει πλέον διαδεχτεί τα τελευταία χρόνια ο διακεκριμένος Βρετανός ηθοποιός Hugh Bonneville, γνωστός στο παγκόσμιο κοινό από τη δημοφιλή σειρά “Downton Abbey”. Η φετινή θα είναι η έκτη κατά σειρά συναυλία που θα παρουσιάσει ο δημοφιλής ηθοποιός.

Τα μέλη του Μπαλέτου της Κρατικής Όπερας της Βιέννης θα μας «ξεναγήσουν» σε διάφορες τοποθεσίες της πανέμορφης Αυστρίας.

Μουσική πανδαισία και χορευτές … ἐν υαλοπωλείω!

Τα μέλη του Μπαλέτου της Κρατικής Όπερας της Βιέννης θα μας «ξεναγήσουν» σε διάφορες τοποθεσίες της πανέμορφης, στα μάτια του υπογράφοντος τουλάχιστον, χώρας. Ανάμεσά τους μεταξύ άλλων, το Παλαί Augarten στα προάστια της αυστριακής πρωτεύουσας το οποίο αποτελεί την έδρα των παιδικών χορωδιών, το αυτοκρατικορικό παρεκκλήσι στο κέντρο της Βιέννης, όπου η χορωδία εμφανίζεται τα τελευταία 525 χρόνια, τον κήπο της επιβλητικής μονής Βενεδικτίνων Melk, κυριολεκτικά δίπλα στη ροή του Δούναβη στην Κάτω Αυστρία, το ιστορικό θέατρο: «Theater in der Josephstadt», τους χώρους και τους κήπους Laxenburg, αλλά και την εταιρία υαλικών και κρυστάλλων Lobmeyer, η οποία έχει δημιουργήσει μεταξύ άλλων τους χαρακτηριστικούς πολυελαίους του Musikverein και της Κρατικής Όπερας της Βιέννης, και θα μπει μεθαύριο στο 200ο χρόνο της ιστορίας της, αφού ιδρύθηκε το 1823!

Με τις χορογραφίες του Ashley Page, τα πάντα προσεγμένα και ιδιαίτερα κοστούμια των χορευτών, την περιήγηση στα αξιοθέατα της Αυστρίας και βέβαια τον στολισμό της αίθουσας από την δημοτική υπηρεσία κήπων και πάρκων της Βιέννης η εορταστική συναυλία υπόσχεται δίπλα στη μουσική και μια οπτική πανδαισία!

 

//ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Οι φωτογραφίες της Terry Linke από προηγούμενες πρωτοχρονιάτικες συναυλίες είναι μια ευγενική προσφορά της Φιλαρμονικής Ορχήστρας της Βιέννης. Οι φωτογραφίες των Wiener Sängerknaben και των Wiener Chormädchen είναι του Lukas Beck.

 

Διαβάστε ακόμα: Άγιος Νικόλαος στο Ground Zero. Όσα ζήσαμε στην πρώτη λειτουργία της «Αγια-Σοφιάς» της ομογένειας.

 

 

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top