Νίκος Ερηνάκης: «Η αναζήτηση του αυθεντικού εαυτού»

«Στη βάση της γνωστής γραμμής σκέψης του Nietzsche που θέτει το πρόταγμα του ‘‘να γίνουμε αυτό που είμαστε’’, αντιλαμβανόμαστε ότι ένας εαυτός υπάρχει ήδη και πρέπει να ανακαλυφθεί, να αναγνωρισθεί, να γνωστοποιηθεί, να αναδυθεί και, πράγματι πολλές φορές, να πραγματωθεί και ως δημιουργία». (Rene Magritte, «The Great Century», 1954).

[…] Βρίσκουμε τους εαυτούς μας «ερριμμένους», όπως θα έλεγε ο Heidegger, σε έναν κόσμο και μια συνθήκη που δεν δημιουργήσαμε οι ίδιοι, που ρυθμίζονται από στάσεις και συγκεκριμένες δεσμεύσεις, με ένα παρελθόν πίσω μας, το οποίο περιορίζει τις επιλογές μας. Η αναζήτηση του αυθεντικού εαυτού, παρά τις διαχρονικά ελκυστικές προεκτάσεις της, ενέχει αδιέξοδους περιορισμούς και στρεβλώσεις που αποκακρύνουν την αυθεντικότητα από τον πραγματικό της ρόλο ως ένα ταυτοχρόνως προσωπικό και διυποκειμενικό, συλλογικό μετασχηματιστικό πρόταγμα προς την πραγμάτωση της ανθρώπινης ελευθερίας. Σε απόσταση από τον μεταφυσικό ορθολογισμό αλλά και από τον ακραίο σχετικισμό, ο τελικός στόχος παραμένει η ελευθερία, αλλά καθώς από την αρχαιότητα μέχρι και τους σύγχρονους μεταμοντέρνους στοχαστές η ελευθερία ήταν κύρια προϋπόθεση για την όποια δημιουργικότητα, αυτό που υποστηρίζεται εδώ είναι πως αντιστρόφως για να πραγματωθεί η ελευθερία, κύρια προϋπόθεσή της είναι η δημιουργικότητα που αποτελεί τη βάση μιας πληρέστερης θεώρησης της αυθεντικότητας.

Στη βάση της γνωστής γραμμής σκέψης του Nietzsche που θέτει το πρόταγμα του «να γίνουμε αυτό που είμαστε», αντιλαμβανόμαστε ότι ένας εαυτός υπάρχει ήδη και πρέπει να ανακαλυφθεί, να αναγνωρισθεί, να γνωστοποιηθεί, να αναδυθεί και, πράγματι πολλές φορές, να πραγματωθεί και ως δημιουργία. Αυτό που όμως χρειαζόμαστε πλέον είναι μια αντιστροφή και μετατόπιση της έμφασης από το είμαστε στο να γίνουμε. Η αυθεντικότητα αποτελεί, όχι απλώς ένα δυνητικά δημιουργικό είναι, ως ρομαντική δημιουργική ανακάλυψη ή υπαρξιστική δημιουργική αποκάλυψη του εξατομικευμένου εαυτού, αλλά ένα συνεχές σχεσιακό δημιουργικό γίγνεσθαι του είναι ως ταυτοχρόνως δημιουργός και δημιούργημα χωρίς να εγκλωβίζεται στην κλειστότητα μιας υπαρκτικής οντότητας, καθώς απελευθερώνεται στη διανοικτότητα ολοένα και πιο ριζικά νέων οριζόντων.

Αριστερά: «Ίσως μέσω της ευφάνταστα δημιουργικής δημιουργίας, οι πιθανότητες ενός αυθεντικού τόσο προσωπικού όσο και συλλογικού βίου να μπορούν να αφυπνιστούν και εντέλει να πραγματωθούν», γράφει ο Νίκος Ερηνάκης. Δεξιά: Το βιβλίο κυκλοφόρησε στις 25 Σεπτεμβρίου από τις Εκδόσεις Κείμενα.

Η ηθική της αυθεντικότητας εάν ριζοσπαστικοποιηθεί, υπερβαίνοντας το πλαίσιο εντός του οποίου έχει τεθεί από τους προαναφερθέντες προεξάρχοντες στοχαστές, ήτοι διανοιχθεί ριζικά τόσο προς τη δυνητική δημιουργία του προσώπου όσο και προς αυτήν της ετερότητας ή/και συλλογικότητας της οποίας αυτό είναι μέρος αλλά και αυτή δικό του, μπορεί να μας παρέχει σημαντικά πιο καρποφόρες αποκρίσεις στις εντάσεις του μεταμοντέρνου ηθικο-κοινωνικού και αισθητικο-καλλιτεχνικού πεδίου και να εμπλουτίσει πιο αποτελεσματικά τις απαντήσεις στα καίρια ερωτήματα που γεννώνται, από ό,τι η επικρατέστερη παράδοση της ηθικής της αυτονομίας. Αυθεντική ζωή δεν είναι αυτή που μπορούμε απλώς να ανακαλύψουμε, και στη συνέχεια να βιώσουμε, αλλά εκείνη που θα πρέπει να οικοδομήσουμε δημιουργικά. Απέναντι στη σύγχρονη μεταμοντέρνα τάση προς μια προτυποποιημένη εργαλειοκρατική μαζική κοινωνία του πραγματικού (υλικού) και υπερ-πραγματικού (ψηφιακού) θεάματος, ίσως μέσω της ευφάνταστα δημιουργικής δημιουργίας, οι πιθανότητες ενός αυθεντικού τόσο προσωπικού όσο και συλλογικού βίου να μπορούν να αφυπνιστούν και εντέλει να πραγματωθούν.

//Απόσπασμα από τον Πρόλογο του Νίκου Ερηνάκη στο βιβλίο του «Αυθεντικότητα και Αυτονομία: από τη δημιουργικότητα στην ελευθερία», Εκδόσεις Κείμενα, Σειρά Φιλοσοφία, Σεπτέμβριος 2020.        

Διαβάστε ακόμα: Νίκος Ερηνάκης: «Η πρώτη μου αυθεντική επαφή με το μεγάλο παίγνιο».

TAGS :
βιβλίο Νίκος Ερηνάκης

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook