Ο φασισμός με τα μάτια του Άρη Χατζηστεφάνου

«Σιγά μην κλάψω, σιγά μη φοβηθώ»: έτσι το έχει τραγουδήσει ο Γιάννης Αγγελάκας. Προτρέποντας: «Να προσέξουμε τον φασισμό που κρύβουμε όλοι μέσα μας».

Ο φασισμός δεν είναι καμιά φυσική καταστροφή που εξήγησή της έχει τη “φύση” του ανθρώπου»
(Μπέρτολτ Μπρεχτ, «Πέντε Δυσκολίες για να Γράψει Κανείς την Αλήθεια»). Ο Άρης Χατζηστεφάνου με το νέο του ντοκιμαντέρ φιλοδοξεί να δικαιώσει την παραπάνω ρήση.

«Θέλουμε να σας διηγηθούμε μικρές, άγνωστες ιστορίες από το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον του φασισμού, και τις διασυνδέσεις του με τα οικονομικά συμφέροντα κάθε εποχής. Θα ταξιδέψουμε από την Ιταλία του Μουσολίνι, στην Ελλάδα της κατοχής, του εμφυλίου και της δικτατορίας και από τη ναζιστική Γερμανία του Χίτλερ στο σήμερα».

Ταξιδεύοντας μέσα στο χρόνο, προβάλλονται μικρές και μεγάλες ιστορίες για τη χρηματοδότηση και την ενεργοποίηση του φασιστικού και του ναζιστικού κόμματος από βιομηχάνους όπως ο Ανιέλι και ο Κρουπ και από τραπεζίτες, αλλά και αντίστοιχες ιστορίες για τη στήριξη της «4ης Αυγούστου» και των «απριλιανών» από εκπροσώπους του εγχώριου κεφαλαίου.

Έτσι, ο Άρης Χατζηστεφάνου επιχειρεί να αποδομήσει τα επιχειρήματα όσων ερμηνεύουν την ιστορία με όρους ψυχανάλυσης. Η συλλογιστική του είναι στοιχειωδώς μαρξιστική: η άνοδος της άκρας δεξιάς συνδέεται με την κρίση στις συνθήκες παραγωγής και στην πραγμάτωση υπεραξίας, άρα σε δομική κρίση του καπιταλισμού. Όταν, λοιπόν, οι αντικειμενικές συνθήκες δεν επιτρέπουν τη «φυσική» συσσώρευση κεφαλαίου, κάποιοι φροντίζουν να αναπροσαρμόσουν αυτές τις συνθήκες.

Συνάντηση Χίτλερ – Κρουπ σε κλίμα υπέρ το δέον θερμό.

Ποιοι είναι αυτοί; Η προεκλογική εκστρατεία του Μουσολίνι είχε την οικονομική αρωγή της Confindustria, της Ένωσης Ιταλών Βιομηχάνων, ενώ η Ένωση Τραπεζών ενίσχυσε το φασιστικό κίνημα με είκοσι εκατομμύρια λιρέτες, βλέπουμε στο «Φασισμός ΑΕ».

Όταν μια στρατιωτική δικτατορία ή ένα αστυνομικό κράτος δεν διαθέτουν τα μέσα προκειμένου να αποθαρρύνουν την πιθανότητα της ταξικής πάλης, το ρόλο του «κατασκευαστή» της ταξικής συνεργασίας επιτελούν οι φασίστες υποκαθιστώντας την προσμονή της σοσιαλιστικής κοινωνίας με το πρόταγμα της εθνικής ολοκλήρωσης, υποστηρίζει στο ντοκιμαντέρ ο Χατζηστεφάνου.

Είναι ενδεικτικό το γεγονός πως και μετά την κατοχή και τον εμφύλιο Έλληνες δωσίλογοι παρέμειναν ατιμώρητοι, συμμετέχοντας στην ανασυγκρότηση του κράτους και εντασσόμενοι στα κεντρικά κόμματα του πολιτικού συστήματος.

Παντρεύοντας αρχειακό υλικό με πλάνα από την προετοιμασία μιας συναυλίας του Γιάννη Αγγελάκα και από τη θεατρική παράσταση «Βαϊμάρη 2013» του Νίκου Καραγέωργου, συνθέτει ένα άκρως αποπνικτικό σκηνικό.

Η προεκλογική εκστρατεία του Μουσολίνι είχε την οικονομική αρωγή της Confindustria, της Ένωσης Ιταλών Βιομηχάνων, ενώ η Ένωση Τραπεζών ενίσχυσε το φασιστικό κίνημα με είκοσι εκατομμύρια λιρέτες, λέει στοντοκιμαντέρ του ο Άρης Χατζηστεφάνου.

Όσοι έχουν εντρυφήσει σε κλασικά κείμενα της μαρξιστικής φιλολογίας –κυρίως του Τρότσκι– αναφορικά με την εμφάνιση και την επικράτηση των κομμάτων της άκρας δεξιάς στο μεσοπόλεμο, δεν θα νιώσουν έκπληξη με τις αποκαλύψεις του «Φασισμού ΑΕ». Όσοι, από την άλλη, ερμηνεύουν πολιτικο-κοινωνικά φαινόμενα με εργαλείο την κοινωνική ψυχολογία ή τη συμβαντολογική ιστορία, ενδεχομένως εκπλαγούν, δυσανασχετήσουν και δυσαρεστηθούν με τα συμπεράσματα του ντοκιμαντέρ.

Το Φασισμός ΑΕ κάνει πρεμιέρα απόψε στις 20.00. Μπορείτε να το παρακολουθήσετε είτε στη διεύθυνση fasismosae.gr είτε σε κάποια από τις εκατό δωρεάν προβολές που γίνονται σε κοινωνικούς και συλλογικούς χώρους στην Ελλάδα, την Κύπρο και σε ευρωπαϊκές πόλεις.

Φασισμός ΑΕ. Σενάριο: Άρης Χατζηστεφάνου. Σκηνοθεσία – Μοντάζ: Άρης Τριανταφύλλου. Δημοσιογραφική έρευνα: Λεωνίδας Βατικιώτης, Αποστόλης Φωτιάδης.

Διαβάστε ακόμα: Η μπαναλιτέ του «κακού»

Σκηνή από τη θεατρική παράσταση «Βαϊμάρη 2013» του Νίκου Καραγέωργου, που εικονοποιεί σημεία του ντοκιμαντέρ του Χατζηστεφάνου.

TAGS :
Α.Ε. Φασισμός Χατζηστεφάνου

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook