Ο Σάκης Σερέφας και η βία στη Θεσσαλονίκη

Ο Σάκης Σερέφας μπροστά στο μνημείο του Γρηγόρη Λαμπράκη, στο σημείο όπου στις 22 Μαΐου 1963 –πριν από 50 χρόνια– ο βουλευτής της ΕΔΑ χτυπήθηκε θανατηφόρα στο κεφάλι από παρακρατικό. Φωτογραφία: Πάρις Πετρίδης

Μπαίνει μέσα ο πατέρας του κάτι κρατάει στο χέρι του, πάρε, του λέει. Το παίρνει. Είναι ένα ξερό φύλλο. Όχι απλό φύλλο. Ματωμένο φύλλο. Όχι πολύ ματωμένο. Με μια σταγόνα αίμα. Κοιτάει τον πατέρα του, απορημένο. Όσο απορημένο οφείλει να είναι ένα παιδί δέκα χρονών, στις 3 Μαρτίου του 1968, μέσα σε ένα διαμέρισμα του έβδομου ορόφου μιας πολυκατοικίας στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Ο πατέρας τού εξηγεί. Πήγε τη βραδινή του βόλτα στην παραλία, μόλις που είχε γίνει ένα τροχαίο, έσκυψε πήρε ένα ματωμένο φύλλο. Νάτο. Πάρε το, παιδί μου.

Εφημερίδα πεταμένη στον καναπέ. Μακεδονία, φυσικά. Την ίδια χρονιά με εκείνο το ματωμένο φύλλο. Πρωτοσέλιδο, ο Παγκρατίδης. Η εκτέλεση. Ο «δράκος του Σέιχ Σου». Το οκτάχρονο παιδί τη μελετά αφοσιωμένο. Το ρεπορτάζ της εκτέλεσης συνοδεύεται από αναδρομή στα εγκλήματα που υποτίθεται πως διέπραξε ο φουκαράς εκτελεσθείς. Και φωτογραφίες. Με κατεβασμένες κιλότες, συνθλιμμένα κεφάλια, σβόλους αίματος ανακατεμένους με τρίχες και αίμα. Και ματωμένα φύλλα.

«Εφημερίδα πεταμένη στον καναπέ. Μακεδονία, φυσικά. Πρωτοσέλιδο ο Παγκρατίδης. Η εκτέλεση. Το οκτάχρονο παιδί τη μελετά αφοσιωμένο…»

Είκοσι χρόνια μετά. Το παιδί έχει μεγαλώσει. Το παιδί έχει πάει ήδη σε γάμους, βαφτίσια και κηδείες. Και τώρα τριγυρνάει στα αγαπημένα του λημέρια στην Άνω Πόλη. Στην κορύφωσή της. Στο Επταπύργιο, το Γεντί Κουλέ. Είναι πια επισκέψιμο, οι κρατούμενοι έχουν μεταφερθεί. Οι αρχαιολόγοι μετέτρεψαν το κολαστήριο σε σαλονάτο εκθετήριο της οχυρωματικής ιστορίας των Βαλκανίων. Πομφόλυγες ξινισμένων διατριβών. Να τα κελιά της απομόνωσης. Να ο χώρος του επισκεπτηρίου. Να η βρύση όπου οι μελλοθάνατοι έπλεναν επιμελώς το μούτρο τους, τα αυτιά, τα δόντια τους, πριν τους φορτώσουν στα καμιόνια για το ντουφέκι, με τον ρεπόρτερ της εφημερίδας να απορεί βλέποντάς τους να πλένονται: «Ψυχραιμία; Αναισθησία; Κεκτημένη συνήθεια; Όπως θέλετε πάρτε το πράμα. Γίνεται τόσο παράξενος ο άνθρωπος όταν καταλαβαίνει ότι σε λίγο θα φύγει από τον κόσμο…». Λίγο παραπέρα τους ντουφεκάγαν, με ιδιαίτερο ζήλο στον Εμφύλιο. Τώρα έχει πάρκα και παιδικές χαρές σε εκείνα τα χώματα. Και πεσμένα φύλλα. Ο τριαντάχρονος φωτογραφίζει τα πάντα και αφουγκράζεται τον ρόγχο της χαριστικής βολής.

Περίπου την ίδια εποχή, ο εν λόγω γήινος βάζει ένα στοίχημα με τον εαυτό του: Να διαβάσει όλα τα φύλλα της εφημερίδας Μακεδονία τα οποία εκδόθηκαν στη διάρκεια του εικοστού αιώνα. Και το κάνει. Του παίρνει περίπου είκοσι χρόνια, μα το κάνει. Καθώς τα φυλλομετρά μέσα σε αυτήν την εικοσαετία, η θανατίλα αναβρύζει από μέσα τους. Παιδοκτονίες, δολοφονίες, ατυχήματα, αυτοκτονίες, όλο το στερεότυπο ρεπερτόριο της ανθρώπινης παραφοράς. Πεζοδρόμια, δωμάτια ξενοδοχείων, κλιμακοστάσια πολυκατοικιών, ταράτσες, προαύλια εκκλησιών, ασανσέρ, περιαστικά αλσύλλια, πανεπιστημιακά κτίρια, μπαλκόνια, διαμερίσματα, δημοτικές πισίνες, αερογέφυρες, πάρκα, ταβερνεία, αποτελούν το πολυμορφικό σκηνικό του θανατερού άστεως. Ο συγγραφόπληκτος γήινος αναλογίζεται πώς θα αντιδρούσε ένας τυχόν χρήστης της πόλης αν διάβαζε σε ένα βιβλίο πως το πεζοδρόμιο στο οποίο βηματίζει κάθε νύχτα για να πάει να πιει το μοχίτο του ή η κρεβατοκάμαρη στην οποία κλείνει τα μάτια του κάθε βράδυ έχουν προϋπάρξει ως θανατώνες. Καθώς αποδελτιώνει όλα αυτά τα χοροστάσια του Χάρου, γκαστρώνεται από ιδέες βιβλίων, τα οποία στρώνεται και τα γράφει μέσα σε αυτήν την εικοσαετία. Ποιήματα, μυθιστορήματα, μελέτες.

Και συνεχίζει μέχρι σήμερα να περπατά και να μαζεύει ματωμένα φύλλα από χάμω. Ο δεκάχρονος γιος του, στο σπίτι μετά, τα βλέπει και απορεί.

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΣΑΚΗ ΣΕΡΕΦΑ ΜΕ ΘΕΜΑ ΤΗ ΒΙΑ:

Πτώματα και φαντάσματα στη Θεσσαλονίκη του εμφυλίου

Στην εμφυλιακή Θεσσαλονίκη μπορείς να μυρίσεις μπόλικο αίμα. Πίσω από το Γεντί Κουλέ, στον «συνήθη τόπο εκτελέσεων», τα πτώματα των εκτελεσμένων αφθονούν. Στα ρεπορτάζ της εφημερίδας «Μακεδονία», από όπου αντλεί το υλικό του το βιβλίο, παρατίθενται φωτογραφίες και περιγραφές εκτελέσεων, όπου η θανατίλα υπαγορεύει το δικό της συντακτικό. (Κέδρος, 1998)

Θα γίνω ντιζέζ. Μια αληθινή ιστορία

«Στα 1950, μια κρύα νύχτα του χειμώνα, ο Λ.Μ. δολοφόνησε την αρραβωνιαστικιά του, μια Κ.Μ., μέσα στο δωμάτιο 9 του ξενοδοχείου Σέρραι, στην οδό Εγνατία της Θεσσαλονίκης. Στα 2005, ένας συγγραφέας, προσπαθώντας να ανασυστήσει, με τη μορφή νουβέλας, αυτήν την αληθινή ιστορία, συναντιέται με τους επιζώντες μάρτυρες της υπόθεσης και με τον δράστη, και καταγράφει τη μαρτυρία τους». (Μεταίχμιο, 2006)

Λιωμένο βούτυρο (Θέατρο)

«Στα 1960, μια κρύα νύχτα του χειμώνα, κάποιος δολοφόνησε την αρραβωνιαστικιά του μέσα στο δωμάτιο ενός ξενοδοχείου. Το 2000, ένας συγγραφέας, προσπαθώντας να ανασυστήσει, με τη μορφή αφηγήματος, αυτή την αληθινή ιστορία, συναντιέται με τους επιζώντες μάρτυρες της υπόθεσης και με τον δράστη, και καταγράφει τη μαρτυρία τους». (Κέδρος, 2008)

Ο Θεός αυτοπροσώπως

«Ένα σαρκαστικό μυθιστόρημα για τη βία που ασκούμε και μας ασκούν καθημερινά, με αφορμή την ιστορία του ‘’Δράκου του Σέιχ Σου’’ στη Θεσσαλονίκη της δεκαετίας του εξήντα, η οποία ακόμη στοιχειώνει στη μνήμη της πόλης αλλά και του πανελλήνιου». (Μεταίχμιο, 2012)

ΕΔΩ -Τόποι Βίας στη Θεσσαλονίκη

«52 περιστατικά βίαιων θανάτων στη Θεσσαλονίκη, από τα βυζαντινά χρόνια μέχρι τον 21ο αιώνα. Βυζαντινά χρονικά, δικογραφίες, ρεπορτάζ εφημερίδων, αντικριστά με τη φωτογραφική αποτύπωση (σ.σ.: από τον Θεσσαλονικιό φωτογράφο Πάρι Πετρίδη) της σημερινής όψης των τόπων όπου διαδραματίστηκαν». (Άγρα, 2012)

Γιάννης Μαρία Χένριξ

«Ποιήματα για ανθρώπους και τόπους. Άνθρωποι που ξεψυχούν μέσα σε μια πόλη, μα τα πεζοδρόμια, οι πλατείες, τα διαμερίσματα όπου άφησαν την τελευταία πνοή τους παραμένουν στη θέση τους και βοούν σιωπηλά. Ποιήματα βασισμένα σε αληθινά περιστατικά θανάτων στη μεταπολεμική Θεσσαλονίκη, με αναφορά στη χρονολογία και στην ακριβή διεύθυνση όπου συνέβησαν». (Ίκαρος, 2013)

TAGS :
βία θεσσαλονίκη

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook