H 12χρονη Melody Zhang παρουσιάζει το Κουιντέτο της «Η Αλεπού και ο Τίγρης» χειροκροτούμενη από τα μέλη της Φιλαρμονικής της Νέας Υόρκης και τον Τσέχο αρχιμουσικό Jacob Hrusa (Photo by Chris Lee).

Η Φιλαρμονική Ορχήστρα της Νέας Υόρκης συνεχίζει και επεκτείνει κάθε χρόνο μια υπέροχη παράδοση που πάει πια δεκαετίες πίσω. Κάθε χρόνο μια σειρά συναυλιών της απευθύνεται σε μικρά ή πολύ μικρά παιδιά. Όταν ο πολύπλευρος και πολυτάλαντος Αμερικανός συνθέτης, αρχιμουσικός Leonard Bernstein ξεκίνησε αυτή τη δημοφιλή σειρά των συναυλιών που στόχευαν να φέρουν τις νέες γενιές σε επαφή με τη μουσική, το Lincoln Center for the Performing Arts δεν είχε καν κατασκευαστεί και οι πρώτες από αυτές τις συναυλίες έλαβαν χώρα στην τότε έδρα της Φιλαρμονικής, το Carnegie Hall.

Από την αρχή οι συναυλίες αυτές συγκέντρωσαν μεγάλο ενδιαφέρον και μεταδίδονταν μέσω της τηλεόρασης πέραν των ορίων της Νέας Υόρκης και των παιδιών που είχαν την τύχη να τις παρακολουθήσουν από κοντά. Έτσι ασπρόμαυρες και από το Carnegie Hall στην αρχή αργότερα από το Lincoln Center, σιγά σιγά και έγχρωμες εκείνες οι αρχικές συναυλίες, με τον πάντα ταλαντούχο και ως ομιλητή ή παιδαγωγό Bernstein, έχουν διασωθεί σε μια σειρά εννέα DVD, με τους τίτλους να παραπέμπουν στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε συναυλίας ξεχωριστά αλλά και στην όλη σύλληψη αυτού του προγράμματος.

Η ιδέα αυτών των συναυλιών ανήκε στον πολυτάλαντο Αμερικανό αρχιμουσικό Leonard Bernstein.

Ξεκινώντας από τις πιο απλές ερωτήσεις όπως «Τι είναι μουσική;», «τι είναι ενορχήστρωση;», «τι είναι αμερικανική μουσική;» οι συναυλίες προχωρούν σιγά σιγά σε πιο εξειδικευμένα θέματα, όπως «τι είναι η φόρμα της σονάτας ή το κοντσέρτο;», σε συγκεκριμένους συνθέτες, όπως ο Μπετόβεν, ο αγαπημένος στον  Bernstein, Μάλερ, ο Σιμπέλιους, ή σε είδη μουσικής, π.χ. το Βαλς ή και τις μουσικές της Λατινικής Αμερικής και την Τζαζ.

Tα παιδιά μετέχουν ενεργά στη μουσική μύηση είτε ως δημιουργοί είτε ως θεατές (Photo by Chris Lee).

Η ορχήστρα αναλαμβάνει το ρόλο να παίξει παραδείγματα αυτού που εξηγεί ο αφηγητής, να αναδείξει κάποιες λεπτομέρειες, να επαναλάβει, να κάνει χιούμορ, να ρωτήσει τα παιδιά και να τα καλέσει να συμμετάσχουν, να απαντήσουν κτλ. ψυχαγωγία ταυτόχρονα αλλά και μουσική εκπαίδευση σε πολύ υψηλό επίπεδο ασφαλώς. Χωρίς να χάσουν τον αρχικό τους χαρακτήρα το πρόγραμμα αυτό συνεχίζεται και εξελίσσεται ενώ έχουν προστεθεί και άλλα παράλληλα.

Συναυλίες για πολύ μικρά παιδιά – Very Young People’s Concerts

Ενώ οι συναυλίες για παιδιά, αυτές που ξεκίνησαν τη δεκαετία του 1960, “Young People’s Concerts”, απευθύνονται επίσημα σε παιδιά άνω των έξι ετών, αν και αυτό με βάση την εμπειρία μας στην τελευταία συναυλία στην οποία θα αναφερθούμε πιο κάτω, δεν είναι δα και νόμος, αφού και μικρότερα παιδιά φάνηκαν να την απολαμβάνουν ιδιαίτερα, η Φιλαρμονική έχει αναπτύξει μια ακόμη σειρά συναυλιών, τις συναυλίες για πολύ μικρά παιδιά, που απευθύνεται στις ηλικίες 3-6 ετών.

Αυτές λαμβάνουν χώρα τρεις φορές το χρόνο στην γειτονική στο Λίνκολν Σέντερ μικρότερη αίθουσα Μέρκιν, εκεί που γίνονται και οι συναυλίες μουσικής δωματίου της Φιλαρμονικής και διαρκούν λιγότερο με βάση την ιδέα ότι τα μικρά παιδιά μπορούν μόνο για ένα πολύ περιορισμένο διάστημα να παραμείνουν συγκεντρωμένα. Δεν χρησιμοποιείται ολόκληρη η ορχήστρα, αλλά ένα σύνολο μουσικής δωματίου ανάλογα με την περίπτωση και επιλέγεται κάθε φορά ένα θέμα αφήγησης, ένα κομμάτι μουσικής που να ταιριάζει και ένα στοιχείο της μουσικής για να «διδαχθεί» στα παιδιά.

Η καλύτερη μύηση στη μουσική: τα όργανα αντί να βγάζουν μουσική… μαγειρεύουν.

Έτσι σε μία περίπτωση στην περσινή σεζόν η μουσική επιλογή της σουίτας του Martinů του “La Revue de cuisine” (για κλαρινέτο, φαγκότο, τρομπέτα, βιολί, βιόλα και πιάνο) καθόρισε και την επιλογή του τίτλου: “Make believe”, με τα όργανα της ορχήστρας να μην παίζουν μουσική αλλά να… μαγειρεύουν και να μιμούνται κι άλλους ήχους της κουζίνας με ήρωα έναν πιγκουίνο που υποδύονταν η, υπέροχη σε αυτό το ρόλο, Rebecca Young, κανονικά η εξάρχουσα της ορχήστρας στις βιόλες, γνωστή και από ηχογραφήσεις μουσικής δωματίου στο παρελθόν με εξέχοντες συναδέλφους της όπως οι Yo-Yo-Ma και Emanuel Ax. Οι σολίστες της ορχήστρας παρουσίαζαν στα μικρά παιδιά τις δυνατότητες και τις ιδιαιτερότητες των οργάνων ξεχωριστά και ως σύνολο, η Young παρουσίαζε την ιστορία και τα ευτράπελα της κουζίνας μαζί με επιλεγμένα τεχνικά στοιχεία της μουσικής που εξηγούνταν στα παιδιά εν είδει παιχνιδιού.

Μέλη της Φιλαρμονικής της Νέας Υόρκης αυτοσχεδιάζουν μιμούμενοι ήχους ζώων, κατά παραγγελία των παιδιών, υπό το βλέμμα των συναδέλφων τους και του μαέστρου  Jacob Hrusa (Photo by Chris Lee).

Σε μια δεύτερη συναυλία του είδους, η μουσικοί δεν μετατράπηκαν σε μάγειρες αλλά σε … οικοδόμους, η μουσική της συναυλίας ήταν το υπέροχο  Κουαρτέτο για φλάουτο του Μότσαρτ (Αρ. 4 σε Λα μείζονα) και ο τίτλος “Building Blocks” με μεγάλα κουτιά εν είδει τούβλων επί σκηνής να παίζουν το ρόλο των κλιμάκων, των ρυθμικών στοιχείων και άλλων δομικών υλικών της μουσικής με τη Rebecca Young και τους άλλους μουσικούς να … χτίζουν!

Στις συναυλίες τα παιδιά μπορούν, αν φτάσουν εγκαίρως να ανέβουν στη σκηνή και να παίξουν με τους μουσικούς πριν ξεκινήσει η συναυλία, ενώ μετά το τέλος της για πολύ ώρα προσφέρεται στο φουαγιέ του εξώστη η δυνατότητα να παίξουν με τα όργανα που συμμετέχουν κάθε φορά κάτι που παρατείνει τη σχετικά σύντομη εμπειρία, που θα μπορούσε ίσως κατά την ταπεινή μας γνώμη να είναι και λίγο μεγαλύτερη, δεν νομίζω ότι τίθεται θέμα συγκέντρωσης στην πράξη, αφού μια μικρή αλλαγής εικόνας στη σκηνή ρυθμού η μελωδίας επαναφέρει αμέσως την προσοχή, και βέβαια ενθουσιάζει τα μικρά παιδιά και του γονείς τους.

Ο παρουσιαστής Justin Jay Hines με τη δωδεκάχρονη συνθέτη Nilomi Weerakkody (αριστερά). Ο αφηγητής Justin Jay Hines διαβάζει την ιστορίας της «Πονηρής Αλεπουδίτσας» στο δάσος που δημιουργούν τα παιδιά του πρότυπου σχολείου «Fiorello H. La Guardia» (δεξιά), (Photo by Chris Lee).

Μια γεύση από τις συναυλίες που είδους από προηγούμενες σεζόν μπορεί να πάρει κανείς σε αυτή την ηλεκτρονική διεύθυνση. Η επόμενη συναυλία, πρώτη για τη φετινή σεζόν, της συγκεκριμένης σειράς για τα πολύ μικρά παιδιά είναι την Κυριακή και τη Δευτέρα 24-25 Φεβρουαρίου, και έχει τον τίτλο από την «διδακτική» επιλογή αυτή τη φορά “Allegro-Adagio”. Παρουσιάστρια θα είναι και πάλι η Rebecca Young ενώ το μουσικό σύνολο θα είναι πενταμελές, με δύο βιολιά, βιόλα, βιολοντσέλο και άρπα με τη μουσική να περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και αποσπάσματα από τη λίμνη των κύκνων του Τσαϊκόφσκι.

 Συναυλίες για μικρά παιδιά -Young People’s Concerts

Σε μεγαλύτερη κλίμακα η συναυλία για τα μικρά παιδιά στις αρχές του έτους στην έδρα της Φιλαρμονικής, το David Geffen Hall Lincoln Center με τίτλο “Animals into Songs-The cunning little Vixen” ήταν αφιερωμένη σε μια διάσημη αλεπού…! Πρόκειται για τη συμφωνική σουίτα (ενορχ. 2010, Macherras) «Η πονηρή Αλεπουδίτσα» από την ομώνυμη όπερα (1922-24) του Τσέχου συνθέτη Λέος Γιάνατσεκ (1854-1928). Την πλήρη ορχήστρα διηύθυνε ο συμπατριώτης του συνθέτη Jacob Hrusa, ο οποίος πήρε το λόγο καλωσορίζοντας τα παιδιά και τους γονείς τους για να πει ότι μεγάλωσε λίγα μόλις μέτρα από την αρχή του δάσους στο οποίο διαδραματίζεται η ιστορία της αλεπούς!

Εκτός της μουσικής, τα παιδιά μαγεύονται από διάφορα εφέ και προβολές κατά τη διάρκεια της συναυλίας.

Ο παρουσιαστής-αφηγητής της εκδήλωσης Justin Jay Hines, συνόδευε στα παιδιά την πορεία της ιστορίας όπως αυτή παρουσιάζεται στη μουσική ενώ παράλληλα σε διάδραση μαζί τους  εξηγούσε κάποια μουσικά στοιχεία, με επίκεντρο στη συγκεκριμένη συναυλία τη διαφορά του «legato» από το «staccato» και πώς αυτά επιτυγχάνονται στα διάφορα όργανα. Η μουσική συνοδευόταν από προβολή σχετικών διαφανειών πάνω από την ορχήστρα, διάφορα άλλα εφέ σε όλη την αίθουσα, ενώ στα δρώμενα συμμετείχαν και μαθητές του παραπλήσιου στο Lincoln Center πρότυπου σχολείου Fiorell H. LaGuardia High School of Music, Art and Performing Arts. Υπεύθυνος για το μη-μουσικό μέρος της εκδήλωσης ο σκηνοθέτης Doug Fitch.

Οι μικροί θεατές είναι οι περισσότερο ενθουσιώδεις. Μάλιστα κρατούν ειδικές συσκευές με φως για να κάνουν ατμόσφαιρα και παρακολουθούν με θαυμαστή προσήλωση τη συναυλία (Photo by Chris Lee).

Πριν από το έργο του Γιάνατσεκ τέσσερις από τους μουσικούς της ορχήστρας είχαν έρθει μπροστά από αυτή και αυτοσχεδίαζαν με τα παιδιά να τους ζητούν να μιμηθούν ήχους διαφόρων ζώων, όπως ένα φίδι που σέρνεται ή μια θυμωμένη αρκούδα.

12χρονοι συνθέτες – Very Young Composers

Επίσης στη συγκεκριμένη συναυλία, όπως και σε άλλες δημοφιλείς εκδηλώσεις της Φιλαρμονικής (για παράδειγμα στην περσινή συναυλία το καλοκαιριού στο Central Park) δόθηκε η ευκαιρία να παρουσιαστεί ένα άλλο πρόγραμμα της ορχήστρας για παιδιά, για το οποίο η Φιλαρμονική και οι άλλοι συμμετέχοντες θεσμοί μόνο υπερήφανοι μπορεί να είναι. Πρόκειται για το πρόγραμμα των πολύ νεαρών .. συνθετών.

Παιδιά πολύ μικρής ηλικίας (στη συναυλία του Central Park πέρσι υπήρχε μέχρι και 7χρονος συνθέτης!) συμμετέχουν συνθέτοντας μουσική και ανεβαίνουν στη σκηνή για να παρουσιάσουν τον εαυτό τους και το έργο τους που αμέσως μετά θα παίξει η ορχήστρα, κάνοντας μάλιστα και τεχνικές παρατηρήσεις για το πώς επεδίωξαν να επιτύχουν το αποτέλεσμα που επεδίωκαν και το τι πρέπει (πχ. τις ρυθμικές εναλλαγές) να προσπαθήσουν να ακούσουν οι ακροατές! Στη συγκεκριμένη συναυλία το έργο τους παρουσίασαν δύο παιδιά, γεννημένα και τα δύο το 2007! H Nilomi Weerakkody το “Orchestral Soundsape” ενώ η Melody Zhang στο πνεύμα του θέματος της συναυλίας το Κουιντέτο «Η αλεπού και ο Τϊγρης»!

 Η επόμενη συναυλία αυτής της σειράς είναι προγραμματισμένη για τις 2 Μαρτίου το μεσημέρι και το επίκεντρο της αυτή τη φορά είναι το πιο γνωστό ίσως μουσικό θέμα στην ιστορία της δυτικής μουσικής, το αρχικό μοτίβο από την Πέμπτη συμφωνία του Beethoven με τον τίτλο να παρουσιάζει και τον αφηγητή και να μας επιφυλάσσει εκπλήξεις: Music Across Borders: “Level Up — Beethoven, Andrew Norman, and Video Games”.

 

Διαβάστε ακόμα: Δυο μουσικά έργα της Julia Wolfe στη Νέα Υόρκη για τα μαύρα χρόνια της εργατιάς.

 

 

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top