Gigel και Christy Turlington.

    Το να γίνεσαι ο ήρωας κάποιου (ή πολλών) είναι πάντα μια επικίνδυνη υπόθεση. Οσο εύκολα ανεβαίνεις στο βάθρο, τόσο εύκολα κατακρημνίζεσαι. Ο γάλλος φωτογράφος μόδας και ένας από τους πλέον ονομαστούς πορτρετίστες, Patrick Demarchelier βίωσε και τα δύο. Οπως και οι φανατικοί οπαδοί του.

    Υπήρξαν ολόκληρες γενιές φωτογράφων (εκκολαπτόμενων ή μη) που όμνυαν στα έργα του, που τον θεωρούσαν ιεροφάντη της φωτογραφικής τέχνης και θεματοφύλακα της υψηλής αισθητικής, της εκλέπτυνσης και της αβίαστης ομορφιάς. Σχετίστηκαν μαζί του μέσω των έργων του, όπως συνέβη και με τους απλούς αναγνώστες (και αναγνώστριες) των περιοδικών στα οποία φιλοξενούνταν οι δουλειές του.

    Τα πορτρέτα του δονούνταν από μια εσωτερική αντανάκλαση. Τα γυμνά του (ω και έχει κάνει πάμπολλα) δεν ήταν ποτέ άσεμνα, χυδαία, ανεπεξέργαστα.

    Αν και έχει περάσει ένας χρόνος και κάτι από τη στιγμή που πέθανε (31 Μαρτίου 2022), ο Patrick Demarchelier εξακολουθεί να συζητιέται για πολλούς, διαφορετικούς και προφανείς λόγους. Για πολλές δεκαετίες ήταν ένας μύστης της φωτογραφικής τέχνης. Αυτό που ονομάζουμε φωτογραφία μόδας ξεπέρασε τα στενά όρια της εμπορικότητας μέσω του έργου του. Απέκτησε μια καλλιτεχνική πλευρά.

    Τα πορτρέτα του δονούνταν από μια εσωτερική αντανάκλαση. Τα γυμνά του (ω και έχει κάνει πάμπολλα) δεν ήταν ποτέ άσεμνα, χυδαία, ανεπεξέργαστα. Η έννοια του σικ ταυτιζόταν με το παλλόμενο γυναικείο σώμα σε σημείο να αισθάνεσαι πως οι χυμοί του ρέουν μπροστά στα μάτια σου. Κι ύστερα ήρθε η αποκαθήλωση.

    Helena Christensen και η αλήθεια του γυμνού.

    Στον απόηχο της έκρηξης του κινήματος #MeToo στην κινηματογραφική βιομηχανία, η εφημερίδα Boston Globe δημοσίευσε μια έρευνα στην οποία πήρε συνεντεύξεις από μοντέλα και εργαζόμενους στον κλάδο της μόδας που ισχυρίστηκαν ότι είχαν παρενοχληθεί σεξουαλικά, είχαν δεχθεί επιθέσεις ή ακόμη και βιάστηκαν από φωτογράφους, πράκτορες και στελέχη.

    Επτά γυναίκες, συμπεριλαμβανομένης μιας πρώην βοηθού του, κατηγόρησαν τον Demarchelier για σεξουαλική παρενόχληση και ενώ εκείνος είπε ότι έλεγαν ψέματα, ο εκδότης Condé Nast ανακοίνωσε ότι δεν θα συνεργαζόταν πλέον μαζί του και η καριέρα του σταμάτησε γρήγορα.

    Ο Demarchelier δεν κατηγορήθηκε ποτέ για τίποτα συγκεκριμένο και δεν κατάφερε ποτέ να υπερασπιστεί τον εαυτό του στο δικαστήριο –όπως οι κατήγοροί του δεν κατάφεραν ποτέ να δηλώσουν τις υποθέσεις τους– έτσι μας λείπει η βεβαιότητα της ετυμηγορίας του. «Οι άνθρωποι λένε ψέματα και λένε ιστορίες», είπε όταν τον πλησίασε η Boston Globe.

    Η Νταϊάνα και η Μadonna.

    «Είναι γελοίο», πρόσθεσε τότε, προσθέτοντας ότι ορισμένα μοντέλα «απογοητεύονται αν δεν τα καταφέρουν». Με τις κατηγορίες που κυκλοφόρησαν στις αρχές του 2018, ο επίσημος λογαριασμός του στο Instagram είχε στερέψει και έκτοτε δημοσίευε μόνο αρχειακές εικόνες και δημοσιεύσεις για εκθέσεις. Ήταν 74 ετών όταν ξέσπασε η ιστορία, οπότε ίσως αποφάσισε να αποσυρθεί και δεν μπορούσε να τον απασχολεί πια όλο αυτό. Ή ίσως δεν είχε επιλογή.

    Oλα τα σούπερ μόντελ στη δεκαετία του 1980 ή του 1990, κάποια στιγμή είχαν βρεθεί μπροστά στον φακό του για κάποιο περιοδικό, μια διαφημιστική καμπάνια ή για ένα από τα βιβλία του.

    Τώρα, όμως, δεν ξέρουμε αν είναι εντάξει να μας αρέσουν οι φωτογραφίες του και πρέπει να αποφασίσουμε αν η τέχνη είναι ξεχωριστή από τον καλλιτέχνη.

    Παρά τα χρόνια που εργαζόταν στη Νέα Υόρκη και το Λονδίνο, και με κυρίως αγγλόφωνους, ο Demarchelier δεν έχασε ποτέ μια βαριά γαλλική προφορά που τον έκανε πολύ δύσκολο να κατανοήσει όσους δεν τον είχαν συνηθίσει. Ο κομμωτής Sam McKnight και η πρώην συντάκτρια της Vogue στο Ηνωμένο Βασίλειο, Alexandra Shulman, λένε και οι δύο ότι έπρεπε να μεταφράζουν τακτικά τα «ανεξήγητα» αγγλικά του Demarchelier για πελάτες και μοντέλα.

    Γεννημένος λίγο έξω από το Παρίσι στις 21 Αυγούστου 1943 και μεγαλωμένος στη Χάβρη, ο Demarchelier ήταν ένα από τα πέντε αδέρφια του οποίου η μητέρα ήταν μισή Γαλλίδα και μισή Αγγλίδα. Ο πατέρας του εργαζόταν σε ένα περιοδεύον τσίρκο, αλλά άφησε την οικογένειά του  όταν μετακόμισε στην Αφρική και η μητέρα του Demarchelier παντρεύτηκε ξανά. Ο νέος της σύζυγος αγόρασε στον 17χρονο Πάτρικ την πρώτη του φωτογραφική μηχανή – μια Kodak – που τον ενέπνευσε να μάθει να επεξεργάζεται και να τυπώνει τις ταινίες του.

    Oι ερωτικές του φωτογραφίες δεν υπήρξαν ποτέ χυδαίες.

    Δεν ήταν ενθουσιώδης μαθητής στο σχολείο, αλλά ασχολήθηκε με τη φωτογραφία, τραβώντας πορτρέτα των φίλων του και γάμους το Σαββατοκύριακο και έπιασε δουλειά σε ένα τοπικό εργαστήριο τυπώνοντας φωτογραφίες διαβατηρίων.

    Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, σε ηλικία 20 ετών, ο Demarchelier μετακόμισε στο Παρίσι για να εργαστεί σε άλλο εργαστήριο, αυτή τη φορά τυπώνοντας εικόνες ειδήσεων. Μετακόμισε σε ένα πρακτορείο μοντέλων όπου εργάστηκε ως εσωτερικός φωτογράφος και στη συνέχεια μετακόμισε για άλλη μια φορά για να εργαστεί ως βοηθός στην ελβετική φωτογραφία μόδας Hans Feurer. Ο Feurer συνεργαζόταν με τα περιοδικά Elle, Marie Claire και Nova, τα οποία έδωσαν στον Demarchelier το δικαίωμα να μπει σ’ αυτόν τον κόσμο.

    O Demarchelier και τα μοντέλα του.

    Το 1975 ο Demarchelier δοκίμασε τις δυνάμεις του στη Νέα Υόρκη, αλλά το στυλ του θεωρήθηκε «πολύ ευρωπαϊκό». Χρειάστηκε λίγος χρόνος για να γνωρίσει την επιτυχία μέχρι να τον αναλάβει ο εκδότης Condé Nast, όπου γύρισε καμπάνιες και ιστορίες μόδας για όλες τις μεγάλες μάρκες μόδας. Τα πήγε πολύ καλά και πραγματικά εκτοξεύτηκε τη δεκαετία του 1980. Παρέμεινε στην Condé Nast μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν έγινε ο κύριος φωτογράφος για την Hearst Corporation, η οποία εξέδιδε τα Cosmopolitan, Marie Claire, O και Esquire. Ένα «επταψήφιο ποσό» τον παρέσυρε πίσω στο Condé Nast το 2004.

    Υπήρξε λάτρης της ασπρόμαυρης φωτογραφίας.

    Είναι σχεδόν άσκοπο να προσπαθήσουμε να απαριθμήσουμε όλα τα διάσημα πρόσωπα που φωτογράφισε ο Demarchelier κατά τη διάρκεια της καριέρας του. Εν ολίγοις, τα σούπερ μόντελ στη δεκαετία του 1980 ή του 1990, κάποια στιγμή είχαν βρεθεί μπροστά στον φακό του για κάποιο περιοδικό, μια διαφημιστική καμπάνια ή για ένα από τα βιβλία του.

    Μπορεί επίσης να είχαν φωτογραφηθεί δίπλα του σε ένα πάρτι μόδας, στα παρασκήνια ή σε κάποια εξωτική τοποθεσία. Η λίστα με τα fashion icons που τράβηξε είναι πραγματικά ατελείωτη: Cindy Crawford, Kate Moss, Linda Evangelista, Christy Turlington Naomi Campbell και κάμποσα άλλα υπέρλαμπρα μοντέλα της εποχής.

    Η Εmily Ratajkowski.

    Το 1990 φωτογράφισε την Νταϊάνα, την Πριγκίπισσα της Ουαλίας, και η φωτογραφία έκανε το γύρο του κόσμου.

    Το στυλ του προσέλκυσε επίσης διασημότητες που είχαν επίγνωση της μόδας, όπως η Madonna, η Janet Jackson, ο Paul Newman, ο Robert De Niro, ο Johnny Hallyday, ο Leonardo DiCaprio, η Jennifer Lawrence, ο Prince και ο Tom. Ούτε η πολιτική ελίτ αγνοούσε το φαινόμενο Demarchelier, και τα πορτρέτα του της Μισέλ Ομπάμα, της Τσέρι Μπλερ και της Χίλαρι Κλίντον τους έδωσαν μια αίγλη και μια προσιτότητα που θα εκτιμούσαν πολύ για το δημόσιο προφίλ τους.

    Αν δεν ξέραμε ποιος ήταν ο Patrick Demarchelier πριν, σίγουρα θα το είχαμε κάνει το 1990, όταν φωτογράφισε την Νταϊάνα, την Πριγκίπισσα της Ουαλίας, με ένα νέο κοντό και πολύ κομψό χτένισμα για το εξώφυλλο της Vogue. Γυρισμένη σε εντυπωσιακά ασπρόμαυρα χρώματα με ένα απλό λευκό φόρεμα – που θα μπορούσε να ήταν στην πραγματικότητα ένα σεντόνι – πέρλες, τιάρα και ένα αστραφτερό χαμόγελο, η φωτογραφία προκάλεσε στιγμιαία αίσθηση σε όλο τον κόσμο.

    H Gigi Hadid.

    Έκανε τον Demarchelier γνωστό όνομα και ενδυνάμωσε την πριγκίπισσα σε μια δύσκολη στιγμή της ζωής της. Λέγεται ότι οι φωτογραφίες σχεδιάστηκαν για να αφοπλίσουν τους εχθρούς της και να της δώσουν ένα πρόσθετο στοιχείο ανεξαρτησίας στον κόσμο πέρα από τη βασιλική οικογένεια. Και σίγουρα το έκαναν. Η Diana είχε δει τη δουλειά του Demarchelier στη Vogue τον προηγούμενο χρόνο και του ζήτησε να έρθει στο Highgrove για να τη φωτογραφίσει.

    Η φωτογραφία που είχε τραβήξει την προσοχή της ήταν η Vanessa Duve στην παραλία με την πετσέτα της τυλιγμένη γύρω από τον γιο του Demarchelier, Victor. Ο Victor ήταν σχεδόν στην ίδια ηλικία με τον Πρίγκιπα Γουίλιαμ και στην Νταϊάνα άρεσε η περιστασιακή και ατμοσφαιρική φύση της φωτογραφίας – η οποία εμφανίστηκε ως εξώφυλλο στο τεύχος του Αυγούστου 1989 στο Ηνωμένο Βασίλειο.

    Σώμα σαν όρος ηδονών.

    Όταν ολοκληρώθηκαν τα πορτρέτα της Νταϊάνα, η τότε συντάκτρια της Vogue UK Liz Tilberis – η οποία ήταν φίλη τόσο της Diana όσο και της Demarchelier – ζήτησε να χρησιμοποιήσει ένα στο εξώφυλλο του
    το περιοδικό. Και τα υπόλοιπα είναι ιστορία.

    Οι εικόνες του είναι ζωντανές και εντυπωσιακές και καμία δεν μπορεί να αγνοηθεί. Διαθέτουν εκπληκτικά παραδείγματα ομορφιάς, αισθησιασμού, πολυτέλειας και δροσιάς.

    Ο Demarchelier συνέχισε να φωτογραφίζει την πριγκίπισσα σε πολλές άλλες περιπτώσεις, όπως για ένα άλλο εξώφυλλο της Vogue για το τεύχος Οκτωβρίου 1994 και ένα ιδιαίτερα εντυπωσιακό εξώφυλλο για το Vanity Fair. Η σχέση μεταξύ όλων των φωτογραφιών που τράβηξε ο Demarchelier της Diana είναι ότι όλες μας κάνουν να νιώθουμε πιο κοντά στο θέμα. Την παρουσιάζουν ως ένα κανονικό, συγγενικό, αν και πολύ λαμπερό και κομψό άτομο.

    Το γυμνό σώμα μέσα από τα δικά του μάτια.

    Στην καριέρα του έβγαλε πολλές έγχρωμες φωτογραφίες, αλλά η αίσθηση του ασπρόμαυρου του ’60 – τυπωμένο με αποχρώσεις της αντίθεσης και τονικότητας του Helmut Newton και μερικά λευκά φόντα σε στυλ Bailey – ίσως ταιριάζει καλύτερα στο δροσερό γαλατικό στιλ του.

    Οι εικόνες του είναι ζωντανές και εντυπωσιακές και καμία δεν μπορεί να αγνοηθεί. Διαθέτουν εκπληκτικά παραδείγματα ομορφιάς, αισθησιασμού, πολυτέλειας και δροσιάς ακόμα και όταν γυρίζονται χωρίς τη βοήθεια σκηνικών ή τοποθεσίας. Είναι φωτεινές, κομψές και κυρίως χαρούμενες. Τα μοντέλα του είναι πολύ σικάτα, αλλά μπορούν να χαμογελούν και να δείχνουν σαν να περνούν καλά μπροστά στην κάμερα.

    Ήταν ο άνθρωπος που έκανε την ομορφιά να φαίνεται φυσική, ανεμπόδιστη, δίχως επιτήδευση. Τώρα, αν πίσω από αυτή την εικόνα υπήρξε κάτι άλλο, κρυφό και σκληρό, αυτό μάλλον δεν θα το μάθουμε ποτέ.

     

    Διαβάστε ακόμα: Τα διασταυρούμενα κορμιά του Renaud de Gambs.

     

     

     

    x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

    Button to top