Eίσαστε περίεργοι να μάθετε τι συμβαίνει στα ατελιέ των ζωγράφων;

Αριστερά: Μακέτα του ατελιέ του Francis Bacon. Ο καλλιτέχνης δεν είχε σκεφτεί ποτέ να συγυρίσει το εργαστήρι του. Βυθιζόταν ολοκληρωτικά στους καμβάδες του και στο αλκοόλ. Δεξιά: Willy Maywald, Εργαστήρι γυμνού στο Montparnasse, 1936-1938.

Υπάρχει άραγε κάποιος που δεν ονειρεύτηκε να μπορούσε να χωθεί κρυφά στα παρασκήνια; Τα καμαρίνια του θεάτρου, οι μαύροι θάλαμοι των φωτογράφων ή τα ατελιέ των ζωγράφων είναι κόσμοι που εξάπτουν την περιέργεια και θρέφουν το συλλογικό φαντασιακό. Έτσι, το παρισινό Petit Palais αφιερώνει μια έκθεση σ’ αυτό το πάθος για το τι κρύβεται πίσω από το σκηνικό, για το τι βρίσκεται μέσα στους χώρους της δημιουργίας.

Maurice Guibert : Toulouse-Lautrec ζωγραφίζοντας “Στο Μoulin Rouge, ο χορός”, 1895.

Με τίτλο «Στο ατελιέ», η έκθεση αφηγείται μέσα από 431 φωτογραφίες, συν κάποιους πίνακες, γλυπτά και βίντεο, τα μυστηριώδη ενδότερα των καλλιτεχνών από το 19ο αι. μέχρι τις μέρες μας. Ο θεατής εισδύει στα άδυτα των ζωγράφων, άλλοτε σικ, άλλοτε φίσκα στα έργα, των τελών του 1800 ως τα τεράστια, συγυρισμένα εργαστήρια του βιομήχανου Jeff Koons στη Νέα Υόρκη.

Gautier Deblonde: Το ατελιέ του Jeff Koons στη Nέα Υόρκη, 2005.

Οι φωτογράφοι γλιστράνε στον προσωπικό χώρο του αρτίστα και αποτυπώνουν τα σκαριφήματά του, τους πειραματισμούς του, τις σχέσεις του με το μοντέλο του, κάποιες φορές με σάρκα κι οστά. Απαθανατίζουν επίσης τους λησμονημένους συντρόφους του εργαστηρίου: συζύγους, ερωμένες, κατοικίδια… Να ο Helmut Newton φωτογραφημένος με τη γυναίκα του June κι ένα μοντέλο.

Είτε είναι ντροπαλοί είτε ημίτρελοι είτε έχουν βάλει τα καλά τους είτε δείχνουν φανφαρόνοι είτε απλώς δουλεύουν, οι καλλιτέχνες αποκαλύπτουν την κουζίνα της τέχνης τους. Κουζίνα λίγο-πολύ σκηνοθετημένη, λίγο-πολύ ιδιωτική και όχι απαραίτητα απολύτως πραγματική. Αλλά σκοπός του ινσταντανέ, συχνά συγκινητικού, είναι πάντα το πορτρέτο του καλλιτέχνη εν ώρα δημιουργίας.

Η φωτό του Gérard Rondeau είναι του 1988. Ο Paul Rebeyrolle ποζάρει δίπλα σε μια καρέκλα οδοντιάτρου κι ένα τεράστιο έργο πίσω του. Το πορτρέτο βγάλει όλη του δυσκολία που είχε ο ζωγράφος με την κοινωνία και τους ομοίους του.

Θα δείτε να εκτίθενται αντιτιθέμενα, ολωσδιόλου διαφορετικά, γοητευτικά: Η ακατονόμαστη Καπερναούμ που αποτελεί το ατελιέ του Bacon και ο ολόλευκος, απολυμασμένος, χώρος της Laura Lamiel. Στο ατελιέ του Pierre Soulages δεν διακρίνεις παρά κάποιες παράξενες μαύρες κηλίδες στο πάτωμα: το όλον παραπέμπει σε ρομανική εκκλησία και αναζήτηση πνευματικότητας. Ή εργαστήρια άδεια από παρουσία (π.χ. Miquel Barceló) ή με τον ζωγράφο να εργάζεται πυρετωδώς (π.χ. Toulouse-Lautrec).

Edmond Bernard: Ο Alexandre Cabanel επί το έργον στο παρισινό ατελιέ του, περιστοιχισμένος από ακαδημαϊκούς πίνακες και κάποια αγαλματίδια, δεκαετία 1880.

Και παραδίπλα, η γοητευτική ρετροσπεκτίβα μέσα στην ποικιλία της των φωτογράφων (ενδεικτικά): André Villers, Gautier Deblonde, Gérard Rondeau, Robert Doisneau, Willy Maywald. Πιο πέρα, ο Rodin έχει ακουμπήσει το χέρι του στο κεφάλι ενός απ’ τα γλυπτά του. Ο Alexandre Calder, μορφάζοντας, μαστορεύει μια συρμάτινη φιγούρα. Κι πιο κει, ο Fernand Léger ποζάρει ανάμεσα στις αδιόρατες φιγούρες του.

Kαι να ο Πικάσο στο ατελιέ του. Η φωτό του André Villers (1930) θεατροποιεί στο έπακρο το χώρο. Καλούμαστε να παρευρεθούμε στο θέαμα της δημιουργίας κι ο ζωγράφος παίζει το παιχνίδι.

To μυστήριο που ανέκαθεν περιέβαλλε τη δημιουργική πράξη έρχεται εδώ στο φως, απογυμνώνεται στα μάτια σου, μέσα από τους σκισμένους καμβάδες, τα πεταμένα σωληνάρια στο πάτωμα, τα ταλαιπωρημένα πινέλα, δοχεία με μπογιά πάνω σε μια καρέκλα, ένα ζευγάρι πιτσιλωτά παπούτσια και τα απειράριθμα έργα που στολίζουν τους τοίχους – εν δυνάμει πηγές έμπνευσης. Υπνωτιστικό.

Η έκθεση στο Petit Palais δίνει την απολαυστική εντύπωση ότι είσαι ένα ποντικάκι που εξερευνά τους παράξενους προσωπικούς χώρους των ειδώλων, από τον Picasso και τη Niki de Saint Phalle ως τον Boltanski και τη Louise Bourgeois.

//”Dans l’atelier”, Petit Palais, Παρίσι, ως τις 17 Ιουλίου. 

Διαβάστε ακόμα: Το ανελέητο σύμπαν των σύγχρονων γκαλερί.

TAGS :
ατελιέ τέχνη

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook