Ο Στέφανος Νάσος με την πιανίστρια Νεφέλη Μούσουρα σε παλαιότερη εκδήλωση (Credits: George Tzortzis).

«Το piano στα forte του» – ο κύκλος συναυλιών που πλέον έχει καθιερωθεί στη συνείδηση του φιλόμουσου κοινού ως μια γιορτή του πιάνου, επιστρέφει για την πέμπτη του καλλιτεχνική περίοδο, που θα πραγματοποιηθεί στην αίθουσα «Βαρώνου Κίμωνος Ράλλη» του Πειραϊκού Συνδέσμου. Λίγες μέρες πριν την έναρξη, ο εμπνευστής, οργανωτής, αλλά … όχι καλλιτεχνικός διευθυντής Στέφανος Νάσος μας μιλά για το φετινό πρόγραμμα και τα ελκυστικά του στοιχεία, αλλά και το διαχρονικό σκεπτικό της πρωτοβουλίας.

– Το piano στα forte του είναι ένας πιασάρικος τίτλος, αλλά και ένα κλείσιμο του ματιού μεταξύ “μυημένων” στην ιστορία του οργάνου. Θα θέλατε να εξηγήσετε το εννοιολογικό  παιχνίδισμα που κρύβει καθεμία από αυτές τις λέξεις και πώς εμπνευστήκατε το όνομα του φεστιβάλ;
Ξεκινώντας ανάποδα, οφείλω να ευχαριστήσω τον αδελφό μου Γεράσιμο – βιολιστή, μεταξύ άλλων – για το όνομα του «φεστιβάλ»· εκείνος είναι ο «νονός» του. Βεβαίως, η λέξη pianoforte, που χρησιμοποιείται ακόμα επίσημα στη Μεγάλη Βρετανία για να χαρακτηρίσει το πιάνο, αποτελεί μία σκόπιμη επιλογή. Όπως καταλαβαίνετε, πρόκειται για λογοπαίγνιο που δίνει αμέσως ταυτότητα στην διοργάνωση: ρεσιτάλ – ή συναυλίες – με πιάνο – στο πιο υψηλό επίπεδο!

»Να ξεκαθαρίσω πως σκοπός μου από την αρχή ήταν ένας κύκλος συναυλιών κατά την διάρκεια της καλλιτεχνικής περιόδου με επίκεντρο το πιάνο και όχι ένα φεστιβάλ περιορισμένο σε ένα μικρό χρονικό διάστημα. Δεύτερος σκοπός μου ήταν η ύπαρξη ενός κύκλου ρεσιτάλ πιάνου σε μια περίοδο που παρότι διοργανώνονταν σε όλους τους συναυλιακούς χώρους της Αθήνα διάσπαρτα ρεσιτάλ με πιάνο, δεν υπήρχε κάτι αντίστοιχο: η απουσία ενός κύκλου ρεσιτάλ πιάνου ήταν αισθητή, τουλάχιστον σε μένα. Αυτό βεβαίως, έχει αλλάξει από τότε…

– Ποιο θα είναι το πρόγραμμα στον φετινό… φεστιβαλισμό του κύκλου;
Φέτος, κατ’ ανάγκη, ο κύκλος συναυλιών έγινε φεστιβάλ, με έξι συναυλίες (από τις οποίες οι πέντε θα είναι ατομικά ρεσιτάλ) σε μια περίοδο έξι εβδομάδων. Τον κύκλο θα ανοίξει η Ναταλία Μιχαηλίδου (11/5) με ένα γαλλικό πρόγραμμα ρομαντικής και ιμπρεσιονιστικής διάθεσης. Στην συναυλία με την Αθηναϊκή Συμφωνική Ορχήστρα Νέων -ΑΣΟΝ- στις 18/5, θα συνεχιστεί η προσπάθεια παρουσίασης όλων των κοντσέρτων του W. A. Mozart για πιάνο, αυτή την φορά με σολίστ την Δόμνα Ευνουχίδου, τον Θοδωρή Ιωσηφίδη και τον Χρίστο Παπαγεωργίου, υπό την διεύθυνση του Παύλου Κόρδη.

»Θα ακολουθήσει ο Γρηγόρης Ιωάννου (25/5), ο οποίος μόλις στις 27 Απριλίου κέρδισε ένα ακόμα βραβείο στον διεθνή διαγωνισμό πιάνο Festival Internacional de Música da Primavera de Viseu στην Πορτογαλία, με ένα ρωσικό πρόγραμμα των αρχών του 20ού αιώνα, ένα πρόγραμμα που αποκαλώ ρωσικό πιανόραμα. Επόμενη είναι η Αγάπη Τριανταφυλλίδη (1/6) που θα παρουσιάσει μινιατούρες από την προκλασσική εποχή ως τον 20ό αιώνα. Θα ακολουθήσει ο Γιώργος Φράγκος (8/6) με ένα, αν μου επιτρέπετε την έκφραση, «κρυπτοδεξιοτεχνικό» πρόγραμμα. Τον κύκλο θα κλείσει ο Στέφανος Θωμόπουλος (15/6) παίζοντας έργα ρομαντικά αλλά και σύγχρονα ρομαντικής διάθεσης με αφετηρία τον Franz Liszt. Ο τελευταίος θα δώσει ένα masterclass πιάνου στις 14 και 16 Ιουνίου στο Ωδείο Πειραιώς του Πειραϊκού Συνδέσμου.

«Η πρωτοβουλία έγινε έπειτα από την πρόσκληση του Ωδείου του Πειραϊκού Σύνδεσμου, έχει δηλαδή και τοπικό χαρακτήρα, αφορά σίγουρα λοιπόν και τους Πειραιώτες».

Ο Θοδωρής Τζοβανάκης σε παλαιότερο ρεσιτάλ πιάνου (Credits: George Tzortzis).

– Όπως επισημάνετε, η φετινή έδρα είναι ο Πειραϊκός Σύνδεσμος, που πρόσφατα έχει εισέλθει δυναμικά στον χώρο της μουσικής. Είναι θεσμός που υπάρχει από το 1894 αλλά ουσιαστικό άγνωστος στους Αθηναίους.
Η φετινή επιλογή χώρου έγινε κατόπιν πρόσκλησης του γνωστού τενόρου, κυρίου Ευάγγελου Χατζησίμου, ο οποίος το περασμένο φθινόπωρο έγινε καλλιτεχνικός διευθυντής του Ωδείου Πειραιώς του Πειραϊκού Συνδέσμου. Η συνεργασία μας υπήρξε ως τώρα άψογη, καθώς ο ίδιος έχει ένα σπουδαίο βιογραφικό με εμφανίσεις σε πολύ σημαντικά ευρωπαϊκά θέατρα, οπότε σίγουρα καταλαβαίνει καλύτερα από κάποιον γραφειοκράτη τις ανάγκες ενός κύκλου συναυλιών.

»Όσον αφορά τον χώρο καθαυτό, ένα ιδιαίτερα ελκυστικό χαρακτηριστικό του είναι η ύπαρξη, μεταξύ άλλων πιάνων, ενός ιστορικού πιάνου συναυλιών μάρκας Steinway & Sons (μοντέλο D, αυτό δηλαδή, που έχουν οι περισσότερες αίθουσες συναυλιών ανά τον κόσμο). Το πιάνο χρειαζόταν συντήρηση και επισκευή σε αρκετά του σημεία, και ο κύριος Γι­άννης Μαρκάκης ανέλαβε αυτό το έργο εδώ και αρκετούς μήνες. Το πιάνο θα είναι έτοιμο άμεσα για να το ακούσουμε: ήταν και παραμένει στόχος του κύκλου συναυλιών να προσφέρει ένα εξαιρετικό πιάνο στους καλεσμένους σολίστες.

– Μαζί με το Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς, έχουμε μια γενικότερη κάθοδο του πολιτισμού στο λιμάνι;
Ο Πειραιάς για τον περισσότερο κόσμο είναι σίγουρα το λιμάνι, το καλό φαγητό, ο Ολυμπιακός. Νομίζω ότι χάρις σε θεσμούς, όπως π.χ. το Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς ή ο Πειραϊκός Σύνδεσμος, έχουμε πλέον ανακαλύψει άλλη μια πλευρά της πόλης, που όμως ακόμα χρειάζεται συνέχεια και υποστήριξη για να εδραιωθεί. Για εμάς κάθε νέος χώρος του “Πιάνο στα φόρτε του” είναι ένα στοίχημα που πρέπει να κερδηθεί. Φέτος, εκτός από τους πιστούς φιλόμουσους που μας ακολουθούν σε κάθε κύκλο στις μετακινήσεις μας, ελπίζουμε και στην ανταπόκριση του τοπικού κοινού. Άλλωστε η πρωτοβουλία έγινε έπειτα από την πρόσκληση του Ωδείου του Πειραϊκού Σύνδεσμου, έχει δηλαδή και τοπικό χαρακτήρα, αφορά σίγουρα λοιπόν και τους Πειραιώτες.

– Η δική σας πρωτοβουλία σε τι διαφέρει και σε τι μοιάζει ως προς τα αντίστοιχα φεστιβάλ που προέκυψαν εν τω μεταξύ, όπως π.χ. το Φεστιβάλ Πιάνου Θεσσαλονικης, που φέτος μεταφέρθηκε και στο ΚΠΙΣΝ;
Οι προφανείς ομοιότητες είναι αφενός η ύπαρξη κοινού αντικειμένου -το πιάνο- και αφετέρου, πως πίσω από αυτές τις δραστηριότητες υπάρχει ένας (ή περισσότεροι) πιανίστας/ες. Δεν είναι θεσμική δηλαδή, η πρωτοβουλία, αλλά μάλλον προσωπική θα έλεγα, με μεγάλο κόστος σε χρόνο, ψυχική υγεία και χρήμα -όχι απαραιτήτως με αυτή την σειρά…

»Διαφορές: δεν διοργανώνω διαγωνισμό πιάνου και συναυλίες στην περιφέρεια, έχω επικεντρωθεί στην Αττική. Υπάρχει βεβαίως μια μικρή συνεργασία καθώς τόσο η Μελίνα Τσινάβου το 2017, όσο και ο Γρηγόρης Ιωάννου φέτος, εμφανίζονται στον κύκλο «Το piano στα forte του» ως πρώτα βραβεία του πανελλήνιου διαγωνισμού του Φεστιβάλ Πιάνου Θεσσαλονίκης. Σε αυτό τέλος, που προς το παρόν παραμένω αμετακίνητος, είναι η παρουσίαση και πρόσκληση Ελλήνων πιανιστών, ή στην σπάνια περίπτωση αλλοδαπών, επιθυμώ να έχουν ως χώρα διαμονής τους την Ελλάδα.

– Αν και επικεντρωμένο στην Αττική, Το piano στα forte του είναι ταυτόχρονα νομαδικό. Κάθε χρόνο (όταν γίνεται) γίνεται και σε άλλο χώρο. Επιλογή ή ανάγκη;
Σαφώς ανάγκη, αλλά και επιλογή αν θέλω να συνεχιστεί η προσπάθεια. Επίσης δε, καθώς το θίγετε, θα ήθελα να το κάνω κάθε χρόνο -και όχι ανά δύο όπως από το 2015, αλλά οι συνθήκες δεν το επιτρέπουν.

– Διευκρινίζετε επίσης ότι είναι μια αμιγώς ιδιωτική πρωτοβουλία και δεν στηρίζεται από δημόσιο φορέα, δημοτικό ή κρατικό. Θα θέλατε αυτό να είναι πάντα έτσι; Πιστεύετε ότι είναι κάτι που θα έπρεπε να ισχύει γενικά στον χώρο του πολιτισμού;
Όχι και όχι! Δεν θα μπορεί να είναι πάντα έτσι, διότι κάποια στιγμή απλώς θα κουραστώ και θα σταματήσω. Γενικώς, δεν μπορεί να είναι έτσι στον χώρο του πολιτισμού και της σοβαρής ψυχαγωγίας, διότι δεν είναι κάτι που ελκύει μεγάλο κοινό, άρα δεν μπορεί να βασιστεί στα έσοδα από τα εισιτήρια. Από την άλλη, είναι παρήγορο που υπάρχουν -κι έχουν βρεθεί αρκετοί, είναι η αλήθεια- χορηγοί που έχουν στηρίξει τον κύκλο «Το piano στα forte του», κατά κύριο λόγο σε είδος.

«Δεν είμαι καλλιτεχνικός διευθυντής σαν τον κύριο Λογιάδη ή τον κύριο Κουμεντάκη».

– Φέτος έχετε οκτώ πιανίστες με καταγωγή από πέντε πόλεις που ηλικιακά καλύπτουν τρεις γενιές. Πόσοι πιανίστες έχουν περάσει συνολικά ως τώρα;
Χωρίς τον φετινό κύκλο έχουν εμφανιστεί ως τώρα 19 σολίστες κι ένα πιανιστικό ντούο σε ρεσιτάλ, 5 άλλοι σολίστες (κι ένας από τους 19) σε κοντσέρτα Mozart υπό την διεύθυνση δύο μαέστρων, και 3 νέοι στην μοναδική ως τώρα συναυλία Junior του 2015.

«Ο Πειραιάς για τον περισσότερο κόσμο είναι σίγουρα το λιμάνι, το καλό φαγητό, ο Ολυμπιακός. Νομίζω ότι χάρις σε θεσμούς, όπως π.χ. το Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς ή ο Πειραϊκός Σύνδεσμος, έχουμε πλέον ανακαλύψει άλλη μια πλευρά της πόλης»,

– Ένα από τα χαρακτηριστικά του κύκλου είναι ότι οι προσκεκλημένοι είναι ελεύθεροι να καταρτίσουν το δικό τους πρόγραμμα. Οπότε ο καθένας παρουσιάζει τα καλύτερά του; Σε αυτήν την περίπτωση, ποιος είναι ο ρόλος του καλλιτεχνικού διευθυντή;
Κατ’αρχάς δεν είμαι καλλιτεχνικός διευθυντής: ασχολούμαι με τα πάντα, από την επαφή με τους καλλιτέχνες, τους υπεύθυνους του συναυλιακού χώρου και τους τυπογράφους, τη σύνταξη των δελτίων τύπου ως την διαφήμιση, αναζήτηση χορηγών, ενώ ενίοτε κάνω και διανομή φυλλαδίων έξω από αίθουσες πριν από συναυλίες… δεν νομίζω πως ο κύριος Λογιάδης ή ο κύριος Κουμεντάκης έχουν ασχοληθεί με όλα τα προηγούμενα.

»Το άλλο ερώτημά σας, δεν μπορώ να το απαντήσω. Αυτό θα μπορούσαν να το κάνουν καλύτερα οι ίδιοι οι πιανίστες. Σε κάθε περίπτωση, η εμπειρία μου, τόσο η πιανιστική όσο και η οργανωτική, μού έχει δείξει πως όλοι αποδίδουν καλύτερα όταν επιλέγουν μόνοι τους τί θέλουν να παρουσιάσουν. ιδικά δε, όταν πρέπει να συνδυάσουν συναυλίες κλεισμένες 1-2 χρόνια νωρίτερα, με κάποια άλλη που κανονίζουν με ειδοποίηση ορισμένων μηνών, καλό θα είναι να υπάρχει κατανόηση και να μην είναι δύσκολος ο εκάστοτε διοργανωτής. Εγώ σαφώς δεν επεμβαίνω, παρά μόνο αν υπάρχουν ίδιες επιλογές από διαφορετικούς πιανίστες, ώστε να μην παρουσιάζονται σε μία σαιζόν τα ίδια έργα. Αλλά ακόμα κι αυτό, έχει συμβεί.

– Φέτος,  όμως, κανείς δεν έβαλε ένα έργο του Μπετόβεν! Μήπως θα έπρεπε ο οργανωτής …. μη καλλιτεχνικός διευθυντής να παρέμβει λίγο;

 Μάλλον τον κρατάνε όλοι για την επόμενη χρονιά…  Αλλά ας έχετε λίγη υπομονή για τον επόμενο κύκλο συναυλιών μας.

Εισιτήρια (από 10 ευρώ, 5 μειωμένο) θα βρείτε στην αίθουσα το βράδυ των συναυλιών και εδώ

 

Διαβάστε ακόμα: Ο Αλέξης Καραϊσκάκης-Νάστος ετοιμάζει την καλύτερη «μουσική» μπουγιαμπέσα.

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top