«Pretend It’s a City»: η λιακάδα του φωτεινού μυαλού της Φραν Λίμποβιτς

Η Λίμποβιτς έγραψε το βιβλίο “Metropolitan Life” στα μέσα της δεκαετίας του ‘70 κερδίζοντας τεράστια αναγνώριση για το σαρδόνιο χιούμορ και την διεισδυτική της ματιά στον αστικό τρόπο ζωής (bustle.com).

Γίνεται τα λόγια μιας καυστικής εβδομηντάχρονης συγγραφέα να είναι η πιο αισιόδοξη προσέγγιση του σύγχρονου αστικού τρόπου ζωής; Ακόμα κι αν δεν χρησιμοποιεί υπολογιστή, κινητό και δεν έχει λογαριασμό στα social media;  Η απάντηση είναι ναι, όταν πρόκειται για τις απόψεις της νεοϋορκέζας Φραν Λίμποβιτς με τον φακό του επικού Μάρτιν Σκορσέζε. Το “Pretend It’s a City” είναι ένα κοινωνικό ντοκιμαντέρ, χωρισμένο σε επτά ενότητες, που καταγράφει τις θέσεις της Λίμποβιτς για την ζωή. Το περιεχόμενο θα μπορούσε άνετα, να αποτελεί το προεκλογικό της πρόγραμμα, αφού η ίδια θα απολάμβανε να γινόταν δήμαρχος της Νέας Υόρκης, καίτοι θα προτιμούσε την νυχτερινή βάρδια. Το “Pretend It’s a City” είναι ένα αφυπνιστικό διάγγελμα πάνω σε τζαζ αυτοσχεδιασμό.

Η Λίμποβιτς γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Νιου Τζέρσεϊ, όμως μετακόμισε στην Νέα Υόρκη στα 70s όταν την έδιωξαν από το λύκειο, και δεν έφυγε ποτέ από εκεί. Έγραψε το βιβλίο “Metropolitan Life” στα μέσα της δεκαετίας του ‘70 κερδίζοντας τεράστια αναγνώριση για το σαρδόνιο χιούμορ και την διεισδυτική της ματιά στον αστικό τρόπο ζωής. Σήμερα γράφει πιο αραιά, κάνει περιοδείες δίνοντας ομιλίες για διάφορα θέματα, μεταξύ άλλων -φυσικά- για τη Νέα Υόρκη, το gentrification, την τέχνη, την λογοτεχνία και την πολιτική. Φορά συνήθως ανδρικά κοστούμια.

Το κέφι δεν έλειψε μεταξύ του Μάρτιν Σκορσέζε και της Φραν Λίμποβιτς.

Ως επί το πλείστον, το ντοκιμαντέρ διαδραματίζεται σε μια αίθουσα μιας ιδιωτικής λέσχης καλλιτεχνών στην Ν. Υόρκη, στο The Players Club. Εκεί, η Λίμποβιτς κάθεται απέναντι από τον Σκορσέζε και αναπτύσσει μια πολύ ενδιαφέρουσα θεώρηση της ζωής. Δεν ακούμε τις ερωτήσεις, αλλά μπορούμε να τις φανταστούμε. Εμβόλιμα μπαίνουν αποσπάσματα συνεντεύξεων της Λίμποβιτς απ’ το πρόσφατο και το μακρινό παρελθόν και μια τεράστια μικρογραφία της Νέας Υόρκης. Η σχέση της Λίμποβιτς με τον Σκορσέζε περιγράφεται προς το τέλος του ιδιότυπου αυτού ντοκιμαντέρ, αφού όπως θυμάται είχαν γνωριστεί σε κάποιο πάρτυ, κι από τότε στα επόμενα πάρτι που αντάμωναν, τους έπαιρνε η νύχτα συζητώντας.

Σαν γνήσια συγγραφέας, η Λίμποβιτς λατρεύει να παρατηρεί τους ανθρώπους και τα παράδοξα της πόλης που ζει. Είναι η μόνη, λέει, που περπατά χωρίς να στέλνει μηνύματα στο κινητό, η μόνη που ξέρει προς τα που πηγαίνει. Δηλώνει πως είναι θαύμα που ακόμα δεν την έχουν πατήσει. Κάθε φορά που την ρωτούν γιατί επιμένει να ζει στην Νέα Υόρκη επισημαίνει την περιφρόνηση της για όσους δεν έχουν τα κότσια να το κάνουν. “Αν φύγεις από την Νέα Υόρκη, δεν μπορείς να ξεπεράσεις την ευκολία της καθημερινής ζωής.”

Η Νέα Υόρκη στα πόδια της Φραν Λίμποβιτς.

Φυσικά, όσον αφορά τα μέσα μεταφοράς, μόνο χειρότερα κάνουν τα πράγματα. Όταν είσαι πάνω από 14 ετών, δεν μπορείς να περιμένεις το λεωφορείο, απλά δεν έχεις χρόνο για χάσιμο. Όταν λέει πως δεν αντέχει άλλες εικαστικές παρεμβάσεις στο μετρό, ο Σκορσέζε την ρωτάει αν θεωρεί πως αυτό γίνεται για την καλλιέργεια του πνεύματος. “Στο μετρό, έχουμε όλοι παραδώσει το πνεύμα μας” του απαντά. Μάλιστα, προσθέτει πως θα χρειαζόταν μονάχα μια διαδρομή με το νεοϋορκέζικο μετρό, ώστε ο Δαλάι Λάμα να χάσει όλη του την πνευματικότητα.

Αργότερα, απορεί με όσους επιλέγουν να πάνε διακοπές με το αεροπλάνο. Εκείνη θα βρεθεί με την βαλίτσα της ανά χείρας μόνο για δουλειά. Της προξενεί εντύπωση που κάποιοι επιλέγουν να στριμώχνονται σε ατελείωτες ουρές και άβολα καθίσματα.

Κάποια στιγμή, λέει πως μισεί τα χρήματα, αλλά λατρεύει τα υλικά αγαθά. Δύσκολος συνδυασμός. Άλλωστε, λέει, με το διάβασμα ζεις ένα σωρό ζωές, έτσι γίνεσαι αρκετά πλούσιος για να σκεφτείς τα χρήματα. Για εκείνη υπάρχουν δύο είδη ανθρώπων: αυτοί που πιστεύουν ότι υπάρχουν αρκετά λεφτά και αυτοί που έχουν λεφτά. Για εκείνη, το ότι υπήρχαν αρκετά λεφτά σήμαινε ότι μπορούσε να πληρώσει για ότι είχε.

Μέχρι το σημείο, στο οποίο έπρεπε να αλλάξει διαμέρισμα. Τότε, έχοντας την ανάγκη να βρει ένα αρκετά μεγάλο διαμέρισμα που να χωράει τα 10.000 βιβλία της, έφερε σε δύσκολη θέση τους μεσίτες της. Οι τιμές των ακινήτων λέει, είναι γελοίες.

Κατέληξε να πληρώσει τα τριπλάσια απ’ όσα ήθελε αρχικά να διαθέσει και τότε οι τιμές άρχισαν να πέφτουν. “Είμαι η προσωποποίηση της κακής διαχείρισης ακινήτων”, λέει. “Μολονότι ανησυχώ παρά πολύ που το έκανα αυτό, ανησυχώ λιγότερο απ’ όσο χαίρομαι που έχω αυτό το φοβερό διαμέρισμα. Αυτό με έχει κάνει να νιώσω πιο αμερικανίδα από ποτέ, γιατί συμμετείχα κι εγώ στην δημιουργία ενός απίστευτου χρέους, χωρίς κανένα λόγο.”

Παρακάτω, θυμάται πως πούλησε τα έργα του Άντι Γουόρχολ (στο περιοδικό του οποίου έγραφε για 11 χρόνια) για να πληρώσει το νοίκι της, δύο εβδομάδες πριν εκείνος πεθάνει, κάτι που έκανε τα αντικείμενα αυτά να αποκτήσουν μετέπειτα τρομερή αξία. “Το επαναλαμβανόμενο λάθος αποδεικνύει ότι είσαι κακός σε αυτό το πράγμα, ότι κι αν είναι. Το μόνο που με ηρεμεί είναι να θυμίζω στον εαυτό μου ότι δεν ήρθε για αυτό στη Ν Υόρκη.”

H Λίμποβιτς δεν έχει πρόβλημα να δηλώνει αρειμάνια καπνίστρια (Illustration: Kelsey Wroten).

Η Φραν Λίμποβιτς καπνίζει αρειμανίως και δεν φαίνεται αρκετά αθλητική. Το γεγονός αυτό σε προδιαθέτει κάπως κωμικά για το επεισόδιο “Άθληση και Υγεία”. Εκεί, αναπτύσσει κάπως αιρετικά την αντίθεση της με την σύγχρονο κυνήγι της “ευεξίας” και τα παρελκόμενα της. Θεωρεί, πως στο παρελθόν οι άνθρωποι δεν ήταν τόσο εμμονικοί, απλά ήταν πιο δραστήριοι και έτρωγαν λιγότερο επειδή έπρεπε πάντοτε να μαγειρεύουν το φαγητό τους. Όσο για τον εμπορικό αθλητισμό, δεν της καίγεται καρφί. Είναι απολαυστική η ανάμνηση της από τον θρυλικό αγώνα ανάμεσα στον Μοχάμεντ Άλι και τον Τζο Φρέιζιερ, για τον οποίο βρήκε εισιτήρια από μια εφήμερη σχέση του Φρανκ Σινάτρα (που φωτογράφιζε τον αγώνα).

Πυξίδα της, λέει, πως είναι η διασκέδαση. Αν στην ερώτηση “γιατί το κάνεις αυτό” μπορεί να απαντήσει “επειδή το διασκεδάζω”, τότε ξέρει πως είναι στον σωστό δρόμο. Δεν έχει ένοχες απολαύσεις, “γιατί να έχεις ενοχές για κάτι που απολαμβάνεις, αν δεν σκοτώνεις κάποιον”, αναρωτιέται.

Το ντοκιμαντέρ προβάλλεται από το Netflix.

Όταν την ρωτάει ο Σκορσέζε για την σχέση της με την νέα γενιά, η Λίμποβιτς λέει πως δεν μπορείς να καταλάβεις πραγματικά άλλη γενιά πέρα από τους σύγχρονούς σου. Ξέρει για το instagram και το twitter και εκνευρίζεται όταν κάποιος προσπαθεί να της δείξει κάτι παραπάνω για αυτά. “Δεν έχω σόσιαλ επειδή δεν τα ξέρω, αλλά ακριβώς επειδή έχω καταλάβει τι είναι.” Προσθέτει αργότερα πως “τα μικρά παιδιά μ’ αρέσουν περισσότερο, γιατί είναι η λιγότερο ενοχλητική ομάδα. Είναι λιγότερο πιθανό να σου πουν κάτι που έχεις ξανακούσει. Δεν έχουν γεμίσει με κλισέ, κάνουν ερωτήσεις, γενικά δεν προσπαθούν να σε πείσουν ότι δεν ξέρεις κάτι που ξέρουν.”

Όσο για την σχέση της με το βιβλίο… Ο Σκορσέζε αφήνει το πιο ενδιαφέρον για το τέλος. Οι απόψεις της είναι αναζωογονητικές και ελπιδοφόρες. Η Λίμποβιτς υποστηρίζει πως το διάβασμα είναι γεύση. Για εκείνη υπήρξε μια αποκάλυψη. Παρότι είχε ευχάριστα παιδικά χρόνια, όλα έγιναν καλύτερα όταν ανακάλυψε τα βιβλία. “Ένα βιβλίο”, λέει, “πρέπει να είναι πόρτα, όχι καθρέφτης” σε όσους πιστεύουν ότι δεν υπάρχουν βιβλία που τους απευθύνονται επαρκώς. Λατρεύει την ιεροτελεστία της αγοράς σε βιβλιοπωλεία και κακιώνει σε όσους φίλους της κάνουν ανεπαρκείς προτάσεις βιβλίων.

Αν το βεληνεκές της Λίμποβιτς πρέπει να πυκνωθεί σε λίγες λέξεις, δεν θα είναι άλλες από την περίφημη φράση της που κοσμεί βιβλιοθήκες και αξεσουάρ. “Να σκέφτεσαι προτού μιλήσεις. Να διαβάζεις προτού σκεφτείς.” Η Λίμποβιτς είναι μανιώδης αναγνώστρια και συζητήτρια και φαίνεται να γνωρίζει πως να πείσει και να γοητεύσει με τις απόψεις της. Ίσως, όσα λέει να έχουν δοκιμαστεί σε γόνιμες αντιπαραθέσεις με τις πιο διανοούμενες προσωπικότητες της Νέας Υόρκης. Το “Pretend It’s A City” συστήνεται για binge-watching, αλλά, κάποιος μπορεί να το βλέπει ξανά και ξανά, σαν ένα μανιφέστο του αστικού ζην.

Διαβάστε ακόμα: 10 σειρές που θα μας καθηλώσουν το 2021.

TAGS :
Martin Scorsese netflix

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook