Προμηθέας Σπυρίδης: «Αν αφιερώσεις χρόνο και δουλειά, κάποτε θα καταφέρεις όσα θέλεις»

Ο Προμηθέας Σπυρίδης είναι ο γιος του περίφημου Minas. Ο γιος της Τζίνας και ο αδελφός του Αρίωνα. Η κληρονομιά βαριά αλλά για να μην πέσω κι εγώ σε κοινοτοπίες για το πόσο εκπληκτικός ήταν ο Μηνάς και πόσο δύσκολο να συνεχίσεις το έργο του, θα εστιάσω στον καλεσμένο μου. (Αφού σας ομολογήσω σιωπηλά ότι την πρώτη φορά που γνώρισα τον Μηνά έτρεμα από τη συγκίνηση γιατί ήταν και παραμένει ο αγαπημένος μου σχεδιαστής στη γη).

Ο Προμηθέας λοιπόν είναι μια ευγενική φυσιογνωμία και προσωπικότητα, σχεδόν σαν ψεύτικη. Δεν μιλά πολύ, είναι εξαιρετικά διακριτικός – καλλιτέχνης γαρ, δεν περιαυτολογεί και δεν δραματοποιεί αλλά μοιάζει σταδιακά να καταλήγει στα δικά του γερά πατήματα.

Εχει έμφυτο χάρισμα, σαφές και καθαρό. Δεν τίθεται θέμα σύγκρισης – το brand Minas θα είναι πάντα η αρμονική ισορροπημένη συνεύρεση των συναισθημάτων, της γνώσης, της πράξης, των μυστικών της ζωής, των ονείρων και των πράξεων εκείνου που δεν είναι μαζί τους, των παιδιών και της γυναίκας του Τζίνας. Και ο Προμηθέας θα συμβαδίζει με το βάθος της ψυχής που τον γαλούχησε, εκπλήσσοντας με τον τρόπο του τον ίδιο του τον εαυτό.

Γιατί είναι βέβαιον ότι θα μας εκπλήσσει πάντα. Εχει την πειθαρχία και την καθαρότητα της Ιαπωνίας που λατρεύει, το μεσογειακό ταμπεραμέντο και τη δύναμη της Τζίνας και την επιμονή και το όραμα του πατέρα. Και το δικό του, αδιαπραγμάτευτο ταλέντο.

– Aς πούμε ότι σε υπνωτίζω και βλέπεις τον μικρό Προμηθέα. Έχεις κάποια σχέση με ζωγραφική ή σχέδιο;

Πάντα ζωγράφιζα και εγώ και ο Αρίων, ο αδελφός μου. Βλέπαμε συνεχώς τον πατέρα μας οπότε μας ήταν οικείο- “when you see you replicate”. Επίσης, πάντα υπήρχαν εργαλεία στο σπίτι με τα οποία καταπιανόμασταν.

– Λένε πολλοί καλλιτέχνες, ότι αν θες, μπορείς να ζωγραφίσεις. Ισχύει αυτό γιατί εγώ πχ ούτε γραμμή δεν μπορώ να τραβήξω.

Είναι αλήθεια ότι μπορείς, απλώς είναι θέμα εξάσκησης. Αν κάτσεις και ζωγραφίσεις χίλια πρόσωπα, ε, κάποια στιγμή θα μπορέσεις να ζωγραφίσεις ένα πρόσωπο της προκοπής. Αυτό άλλωστε δεν ισχύει με όλα τα πράγματα; Αν αφιερώσεις χρόνο και δουλειά, κάποτε θα καταφέρεις όσα θέλεις.

– Τότε, τι είναι ταλέντο;

Νομίζω ότι είναι αυτό που σε τοποθετεί πολύ πιο μπροστά από τους άλλους αλλά δεν νομίζω ότι υπάρχει κάτι μη εφικτό αν προσπαθείς. Η διαφορά είναι πως αν κάποιος έχει ταλέντο και κάποιος δεν έχει, και ξεκινήσουν την ίδια στιγμή να ζωγραφίζουν καταβάλλοντας την ίδια προσπάθεια, το αποτέλεσμα του ταλαντούχου θα είναι καλύτερο, πιο γρήγορα και θα βγει πιο αβίαστα. Μιλώ για αυτό το τεράστιο προβάδισμα.

– Ως μαθητής πως ήσουν;

Όπως και η μητέρα μου, η Τζίνα, έχω φωτογραφική μνήμη. Οπότε, εγώ θυμόμουν από την παράδοση όσα μας έδειχναν οι καθηγητές και έπειτα δεν χρειαζόταν να διαβάσω. Στα μαθήματα που μου άρεσαν έπαιρνα καλό βαθμό χωρίς να προσπαθώ. Τώρα, στη ζωγραφική ήταν αστείο, διότι θεωρητικά πρέπει να εξασκείσαι αφού δεν έχει διάβασμα, κι εγώ τελείωνα πριν από όλους χωρίς καμία προσπάθεια! Εκεί, μπορείς να πεις πως φαίνεται ένα ταλέντο.

– Καθόσουν συχνά πλάι στον πατέρα σου;

Ναι, χωρίς όμως να το βλέπουμε σαν παιχνίδι. Τα παίρναμε όλα πολύ σοβαρά. Πάλι καλά που έχουμε όλα τα δάχτυλα και τα χέρια μας! Οι πριονοκορδέλες και τέτοια «φονικά» εργαλεία ήταν παντού μέσα στο σπίτι χωρίς να μας έχει προειδοποιήσει εκείνος ότι αυτά είναι επικίνδυνα αντικείμενα!

– Άρα υπήρχε και… τύχη μέσα σε αυτό το σπίτι!

Όχι, υπήρχε πολύ κοινή λογική! Από μικρά παιδάκια κρατάγαμε την πριονοκορδέλα από την άκρη, άκρη. Εμείς 4 χρονών είχαμε ακουμπήσει μαχαίρια όπως έπρεπε! Κάποιος λοιπόν μας καθοδηγούσε με τρόπο αόρατο αλλά ουσιαστικό.

– Πότε θυμάσαι τον εαυτό σου συνειδητά να θέλει να καταπιαστεί με κάτι περισσότερο;

Πάντα έκλινα προς την αρχιτεκτονική. Η αρχιτεκτονική είναι κοντά, με μία έννοια, σε αυτό που κάνουμε αλλά είναι πιο προκλητική από την άποψη ότι πρέπει να είναι τέλεια. Είναι πολύ πιο δύσκολο θεωρώ να σχεδιάσεις έναν χώρο που όλα είναι τέλεια, λειτουργικά χωρίς σκέψη και όμορφα, αρμονικά. Τώρα που ασχολούμαι και με τα έπιπλα, αισθάνομαι τον μεγαλύτερο βαθμό δυσκολίας. Αλλο να κάθεσαι πάνω σε κάτι και άλλο να το φοράς πάνω σου. Άλλο να έχεις το βάρος σου πάνω σε ένα αντικείμενο και άλλο να έχεις το βάρος του αντικειμένου πάνω σε εσένα.

– Γιατί δεν συνέχισες με σπουδές;

Γιατί ο μπαμπάς είχε αρρωστήσει με την καρδιά του και ο Αρίων είχε ήδη φύγει για το πανεπιστήμιο. Οπότε, παρότι είχα περάσει στην Αγγλία για σχέδιο, δεν πήγα. Όμως τελικά, δεν έχει και μεγάλη διαφορά γιατί ουσιαστικά σπούδασα σχέδιο πλάι του όλη μου τη ζωή.

– Το έχεις μετανιώσει;

Πλέον δεν έχει νόημα να το σκέφτομαι καν, ωστόσο δεν πιστεύω ότι είναι ποτέ αργά για κάτι που θέλεις να κάνεις. Έχουμε έναν καλό φίλο αρχιτέκτονα και του έχω πει ότι θα ήθελα να δω πώς δουλεύει. Τώρα που έχω κατασταλάξει στη ζωή μου και τη δουλειά σίγουρα θα βρω τρόπο να πλησιάσω την αρχιτεκτονική, την επιτομή των επιστημών.

– Αρα λοιπόν, αμέσως δουλειά μετά το σχολείο. Θυμάσαι τι έκανες στην αρχή;

Έφτιαχνα κεριά. Ουσιαστικά τα μοντέλα που έβγαιναν από τα καλούπια είναι κέρινα και εγώ διόρθωνα τις ατέλειες για να μπορέσουν να στηθούν σωστά. Ενα καλούπι πολλές φορές δεν πατάει τέλεια, έχει φυσαλίδες, θέλει αλλαγή μεγέθους κα. Ετσι έμαθα από μικρός να δουλεύω με το κερί, με το οποίο φτιάχνεις το αρχικό μοντέλο και είναι το «α» και το «ω». Το κόσμημα ξεκινάει από το κερί, τελειώνει μετά στο ασήμι που ξανακαταλήγει σε κερί. Η εξάσκησή μου ήταν τόσο μεγάλη που αυτό σήμερα σημαίνει ότι μπορώ να πιάσω το κερί και να το φέρω σε σωστή καμπύλη με μεγάλη ευκολία για να κάνω το μοντέλο. Εχω μια ευχέρεια σε κάτι μοναδικό καθώς κανείς δεν τα κάνει αυτά στο χέρι. Εγώ δυσκολεύομαι με τη 3D τεχνολογία, όχι επειδή έχει δυσκολία να μάθεις το πρόγραμμα αλλά επειδή είναι δύσκολο να μεταφράσεις έτσι το συναίσθημα που νιώθεις όταν ακουμπάς το καλούπι και το δουλεύεις – το ίδιο είναι να το βλέπεις σε μία οθόνη; Αν εγώ, ως σχεδιαστής νιώσω κάτι όταν το ακουμπάω, τότε αυτό θα μεταφερθεί και στον καταναλωτή του προϊόντος. Δεν μας το είχε πει έτσι ακριβώς ο Μηνάς, αλλά το είχε υπονοήσει. Το πιάνεις, το νιώθεις και αυτό μεταφράζεται και στους άλλους.

– Τι νιώθεις εσύ;

Το flow των κοσμημάτων, την καμπύλη και την αίσθηση όταν σε ακουμπούν. Επίσης, θέλω να είναι όμορφα και να αρέσουν και στον κόσμο – το θέμα δεν είναι να μου αρέσουν μόνο εμένα. Ευτυχώς, αυτά ταυτίζονται.

– Μπορείς να καταλάβεις, δηλαδή, τι θα αρέσει στον κόσμο;

Ναι, και μάλιστα αντιλαμβάνομαι γιατί κάποια κομμάτια μπορεί να είναι πιο εμπορικά.

– Μπορείς να καταλάβεις το λάθος;

Ναι. Και ο μπαμπάς ήταν σκληρός και δύσκολος οπότε δεν επαναπαύομαι εύκολα.

– Απορρίπτεις συχνά σχέδιά σου;

Τώρα έφτιαξα για τρίτη φορά ένα βραχιόλι, το κάναμε 3D scan για να μπορούμε να το αδειάσουμε και από τη μέσα μεριά.  Tο flow του δεν ήταν σωστό και το έκανα ξανά και ξανά. Οπως έλεγε και ο Μηνάς «Αν δεν σου αρέσει κάτι, κάν’ το από την αρχή». Αν το τροποποιήσεις, χάνεις το flow που ονειρεύεσαι.

– Υπάρχουν κομμάτια που σου αρέσουν, αλλά δεν αρέσουν τόσο στο κοινό;

Εξαρτάται. Εγώ έχω πάντα κάποιο προαίσθημα: αν μου λέει πως είναι ωραίο, κατά 90% πέφτω μέσα. Όμως ισχύει πως τα πιο εμπορικά κομμάτια, δεν είναι πάντα τα πιο αγαπημένα μου. Εμάς μας αρέσουν περισσότερο τα πιο ελεύθερα σχέδια, τα πιο αναπάντεχα.

– Προσπαθείς να κάνεις και τα δύο;

Οφείλεις να κάνεις και τα δύο, γιατί το οφείλεις και στον εαυτό σου να πειραματίζεσαι.

– Έχεις πάθει «λευκή σελίδα»;

Το παθαίνεις συχνά. Απλά όταν σου μιλάει κάποιος και πιστεύει ότι σου δίνει ιδέες, προφανώς τις αγνοείς. Μπορεί όμως π.χ. να σου ζητήσει  να σχεδιάσεις μια πεταλούδα, κι εσύ να κατεβάσεις μια άλλη ιδέα. Είναι παράξενη η έμπνευση – και είναι σίγουρα της στιγμής.

– Έχεις κάτι συγκεκριμένο που σε εμπνέει;

Το ανθρώπινο σώμα είναι κυρίως η πηγή έμπνευσης.

– Έχεις αγαπημένα κοσμήματα;

Ναι, έχω αλλά δεν είναι τόσο μεγάλη η διαφορά από τα άλλα – πιο εύκολα μπορώ να πω ποια δεν μου αρέσουν αφού μου αρέσουν σχεδόν όλα. Μπορώ πάντως να βάλω τον εαυτό μου στην θέση του Μηνά όταν τα σχεδίαζε και να φανταστώ πώς προέκυψε το καθένα!

– Τι προτιμάς να δημιουργείς;

Προτιμώ να δουλεύω τις μεγαλύτερες φόρμες. Τώρα σχεδίασα το πρώτο μου μεγάλο βραχιόλι από την αρχή. Δεν φοβάμαι την αποτυχία και αυτό είναι πολύ σημαντικό. Ευτυχώς μας το είχε μάθει ο Μηνάς αυτό: αν αποτύχεις, ξαναπροσπαθείς.

– Πώς τροφοδοτείται η αυτοπεποίθησή σου;

Πιο σημαντικό από το τι νομίζει όλος ο κόσμος, για εμένα είναι η γνώμη της Τζίνας και του Αρίωνα. Αποζητώ τη δική τους επιβεβαίωση και αυτό μου δίνει αυτοπεποίθηση. Είχα πάρει επιβεβαίωση βεβαίως και από τον ίδιο τον Μηνά.

– Μίλα μου λίγο για την προσωπικότητα του πατέρα σου.

Ηταν ανοιχτός και επικοινωνιακός αλλά όταν δούλευε ήταν αυστηρός. Λογικό γιατί όταν κάνεις κάτι τόσα χρόνια, η ίδια η εμπειρία σε καθιστά μεγαλύτερο γνώστη από τους άλλους και δεν χαρίζεσαι εύκολα. Ο Μηνάς ήταν γενναιόδωρος και στο συναίσθημα και στην προσφορά της γνώσης. Μας άφησε δυστυχώς πολύ νωρίς.

– Φοβόσουν την κριτική του;

Δεν φοβόμουν γιατί μας είχε μάθει να δεχόμαστε την απόρριψη, την οποία μας «έδινε» πολλές φορές. Έδινε όμως και τα μπράβο. Απλά, όπως είπα, ήταν σκληρός με την έννοια ότι αν κάτι δεν ήταν ωραίο, θα σου έλεγε «κάν’ το από την αρχή».

– Εξηγούσε γιατί;

Μερικές φορές, ναι. Δεν ήταν και ο καλύτερος δάσκαλος ως προς αυτό.

– Σε τι ήταν πιο καλός δάσκαλος;

Στην τεχνική γνώση και στη μετάδοση του συναισθήματος. Την ποίηση μέσω των χεριών και της μορφής. Η δημιουργία σου έβγαζε το συναίσθημα και είναι πολύ σημαντικό να βλέπεις το δημιούργημα και να το αισθάνεσαι με τα χέρια.

– Δούλευε πολλές ώρες;

Ναι και τώρα πια το καταλαβαίνω και εγώ: όταν καταπιάστηκα με το βραχιόλι, πρέπει να μην σηκώθηκα δύο 24ωρα. Είναι αδύνατον να σταματήσεις και αν κάποιος σε διακόψει, είναι πολύ ενοχλητικό.

– Η ζωή σας στο σπίτι ήταν όλη γύρω από τη δουλειά;

Όχι! Ταξιδεύαμε πολύ, πηγαίναμε πολύ σινεμά – με κριτική πάντα διάθεση για αυτό με τον Αρίωνα πια προσέχουμε πολύ τη σκηνοθεσία, τη φωτογραφία και τον ήχο-, γενικώς κάναμε πολλά διαφορετικά πράγματα όλοι μαζί, καλλιτεχνικά κυρίως.

– Η εποχή του πατέρα σου, πάντως, επέτρεπε την αφοσίωση και τον χρόνο. Ζούμε πια σε άλλους ρυθμούς.

Μην ξεχνάμε όμως ότι ο Μηνάς ήταν στη Νέα Υόρκη, η οποία είχε τότε τους σημερινούς ρυθμούς και είχε μάθει να λειτουργεί γρήγορα. Συχνά κοιτάζουμε τα σχέδια του από τη Νέα Υόρκη και αναρωτιόμαστε πότε προλάβαινε ένας άνθρωπος να κάνει τόσα πράγματα. Ε, μετά σκέφτεσαι πως δεν είχε το κινητό του να τον αποσπά και καταλαβαίνεις.

– Εσύ θα ήθελες να αλλάξεις τη διαδικασία δημιουργίας ενός κοσμήματος;

Την έχουμε αλλάξει ήδη – έχουμε κρατήσει την αρχική διαδικασία  στο χέρι απλά έχουμε επιταχύνει την υπόλοιπη διαδικασία για την παραγωγή.

– Επανασχεδιάζεις σχέδια του Μηνά;

Δεν αλλάζω τα σχέδια του Μηνά. Φτιάχνω κάποια δικά του, πιστά με το πρωτότυπο. Κάποια δεν ήταν σχεδιασμένα για να πραγματωθούν, αλλά σε αρχικά στάδια και τα χρησιμοποιούμε για σημερινές δημιουργίες. Το αρχείο του λειτουργεί και σαν βιβλίο ιδεών/σχεδίων, με κάποια προχωρημένα σχέδια και άλλα που είναι απλά ιδέες. Αλλά, δεν θέλουμε σε καμία περίπτωση να εξαντλήσουμε τα σχέδια του Μηνά – είναι σεβασμός στη μνήμη του να μην παράγουμε 5 σχέδιά του πχ. τον χρόνο.

– Σε τι διαφέρετε σχεδιαστικά;

Εμένα μου αρέσουν οι γωνίες με καμπύλη ενώ ο Μηνάς δημιουργούσε πιο πολύ σκέτες καμπύλες. Εγώ νιώθω πως οι γωνίες τονίζουν τις καμπύλες.

– Νιώθεις ότι δεν θα τον «φτάσεις» ποτέ;

Πάντα το νιώθω. Ισως στα 80 μου… ίσως τότε. Και εννοείται πως αυτό είναι δύσκολο, είναι μια συνεχής μάχη να ανταπεξέλθεις σε προσδοκίες. Είτε κάνεις κάτι και ξεφεύγεις λιγάκι, είτε καταρρέεις κάτω από την πίεση και μένεις αδρανής. Ξέρω ότι τα καταφέρνω, αλλά ξέρω πως δεν θα γεμίσω ποτέ το κενό. Και αυτό είναι μία μόνιμη πίεση. Εννοείται πως δεν μπορώ να φτιάξω ένα τόσο ωραίο βραχιόλι όσο θα το έφτιαχνε εκείνος αλλά θέλω να κάνω κάτι ωραίο που θα μείνει στον κόσμο. Θέλω να κριθώ, αλλά κριτής θα είμαι και εγώ. Θέλω να νιώσω ότι έχω καταφέρει κάτι, μπορεί και να μοιάζει αλλά είναι δικό μου. Κάτι πολύ σημαντικό που μας έχει μάθει, είναι το να μην αντιγράφουμε ό,τι βλέπουμε. Να παίρνουμε έμπνευση αλλά μην κάνουμε το ίδιο.

– Τα έπιπλα πάντως είναι δική σας ιστορία με τον αδελφό σου.

Πράγματι! Την καρέκλα την είδα στον ύπνο μου – άλλωστε τα πιο πολλά πράγματα τα βλέπω όσο κοιμάμαι. Είναι αστείο! Η καρέκλα είναι ξύλινη και κάθεσαι υπέροχα. Εκατσα σε ξύλινες καρέκλες και δεν άντεχα με τίποτα, οπότε αποφάσισα ότι θα σώσω εγώ τον κόσμο από τη δυσφορία. Εχω δημιουργήσει και τραπεζαρία. Και πάμε για πολλά ακόμη!

 

//Info: “Minas Unchained”, από την Παρασκευή, 19 Μαΐου, στην Πέτρινη Αποθήκη του ΟΛΠ.

“Minas Unchained” είναι ο τίτλος της νέας συλλογής που εγκαινιάζεται στις 19 Μαΐου. Eίναι μια γιορτή δημιουργικότητας από τα χέρια πια των γιων του Μηνά, Αρίωνα και Προμηθέα: στα 2.500 τ.μ. της Πέτρινης Αποθήκης του ΟΛΠ,  η αδιάκοπη αλυσίδα που ενώνει γενιές και περιόδους, μορφές τέχνης και ανθρώπους βρίσκει εφαρμογή στη φωτογραφία μέσα από τη νέα καμπάνια Minas, καθώς και στη street art μέσα από τα έργα 12 καλλιτεχνών που εμπνέονται από την παρακαταθήκη Minas αλλά και τη γλυπτική. Παράδοξο να μιλάμε για αλυσίδες που μας καθιστούν ελεύθερους… Και όμως. Ένα συνεχές σύνολο κρίκων με το πριν να συναντά το μετά οδηγεί σε ένα δέσιμο που δεν στερεί στον κάθε κρίκο την ελευθερία της ύπαρξής του.

 

 

Διαβάστε ακόμα: Συνέντευξη με τον Επαμεινώνδα Αντωνάκο. O έλληνας επιστήμονας που διαπρέπει στην Amazon.

 

TAGS :
Minas κοσμηματα