Bυθιστείτε στις σπάνιες λέξεις της ιταλικής λογοτεχνίας σιγοπίνοντας ένα Amaro Montenegro ( Young Man Reading, 1892 by Octavian Smigelschi).

Κοιτάζω τη βιβλιοθήκη μου. Περιλαμβάνει τα απαραίτητα ιταλικά αναγνώσματα. Την Κόλαση του Δάντη, ανυπερθέτως. Το Δεκαήμερο του Βοκκάκιου, φυσικά. Τον Ηγεμόνα του Μακιαβέλι, έστω και αν έχει φτάσει στις ημέρες μας με λάθος τρόπο. Τον κήπο των Φίντζι-Κοντίνι του Τζόρτζιο Μπασσάνι, εννοείται.

Βλέπω ακόμη το Δέρμα του πυρίκαυστου Κούρτσιο Μαλαπάρτε. Σχεδόν όλα τα βιβλία του Αλεσάντρο Μπαρίκο, του Ντίνο Μπουτζάτι, του ιταλού «Τζέιμς Τζόυς», Ίταλο Σβέβο και τέλος δεν έχει ο κατάλογος. Η ιταλική λογοτεχνία -κλασική και σύγχρονη- μας έχει πλουτίσει με το ιδιαίτερο χρώμα της.

Σε αντίθεση με άλλους τομείς οι Ιταλοί δεν ποντάρουν το στιλ όταν γράφουν, αλλά στοχεύουν στο βάθος, στην ουσία.

Σε αντίθεση με άλλους τομείς όπου οι Ιταλοί πρεσβεύουν την cool νοοτροπία, στη λογοτεχνία τους έχουν εντελώς άλλη διάθεση. Ο παιγνιώδης χαρακτήρας τους δεν είναι τόσο εμφανής. Δεν προσπαθούν να δείξουν χαλαροί, αλλά ουσιαστικοί. Δεν ποντάρουν στο στιλ, αλλά στο βάθος του γραψίματος. Δεν είναι τυχαίο ότι ακόμη και σήμερα έχουν να επιδείξουν σημαντικούς συγγραφείς που ξεπερνούν τα είδη και θαυμάζονται για την πρωτοποριακή τους γραφή.

Είναι καιρός να τους ανακαλύψουμε τώρα εν μέσω καραντίνας που έχουμε λίγο χρόνο περισσότερο στη διάθεσή μας. Τι καλύτερο από το κουρνιάσουμε στον καναπέ σιγοπίνοντας ένα Amaro Montenegro και βουτώντας στις θαυμαστές σελίδες τριών βιβλίων που προέρχονται από τη γείτονα χώρα και τα οποία σας τα προτείνουμε ανεπιφύλακτα.



Ο συγγραφέας του Γατόπαρδου δεν έμελλε να δει το opus magnum του τυπωμένο. Πέθανε δυστυχής χωρίς ποτέ να χαρεί την παγκόσμια αναγνώρηση που ακολούθησε.

Ο παλαιός κόσμος της αριστοκρατίας φεύγει, ο νέος έρχεται στον Γατόπαρδο του Λαμπεντούζα (idrawwriters).

1. Ο Γατόπαρδος (εκδ. Bell) – Tζουζέπε Τομάζι Ντι Λαμπεντούζα 

Ανήκει σ’αυτή την ξεχωριστή κατηγορία των κλασικών βιβλίων που πρέπει κανείς να ανακαλύψει κατά τη διάρκεια της ζωής του. Ένα βιβλίο που μπορεί να σας αλλάξει τον τρόπο που σκέφτεστε. Ακόμη κι αν το φημισμένο αριστούργημα του Λαμπεντούζα ανοίγει την αυλαία του στη Σικελία, την άνοιξη του 1860. Άρα, πολύ μακριά από τη δική μας εποχή.

Κι όμως, όπως συμβαίνει με όλα τα σημαντικά βιβλία, ανήκει σε κάθε εποχή. Ο Ντον Φαμπρίτσιο, Πρίγκιπας ντι Σαλίνα, είναι ακόμη αρχηγός μιας από τις ισχυρότερες οικογένειες του νησιού. Αλλά ο κόσμος στον οποίο ανήκει πεθαίνει σιγά σιγά, καθώς ο Γκαριμπάλντι ενώνει την Ιταλία υπό το σκήπτρο ενός καινούριου βασιλιά. Το έργο αναφέρεται στα σικελικά δρώμενα κατά το Risorgimento, την Ιταλική ενοποίηση, και στον στωικισμό με τον οποίο ο κεντρικός ήρωας αντιμετωπίζει την επερχόμενη ανατροπή καθεστώτων και αξιών.

Πέραν της όλης ατμόσφαιρας, στο οικόσημο των Τομάζι ντι Λαμπεντούζα απεικονίζεται μια λεοπάρδαλη.

Δεν αξίζει τον κόπο να κάνετε κι εσείς μια πρόποση στο όνομα των αριστοκρατών του Λαμπεντούζα πίνοντας ένα ποτήρι Amaro Montenegro;

Ο Ντον Φαμπρίτσιο διαισθάνεται τον ερχομό της νέας εποχής. Τον βλέπει στα φέουδά του, που εξανεμίζονται. Στα πρόσωπα των εύρωστων νεόπλουτων που ετοιμάζονται να πάρουν τη θέση της γερασμένης αριστοκρατίας. Και πάνω απ’ όλα, στον έρωτα που γεννιέται ανάμεσα στον λατρεμένο του ανιψιό, τον γοητευτικό, φιλόδοξο Τανγκρέντι, και σε μια άξεστη αλλά πάμπλουτη χωριατοπούλα, την όμορφη Αντζέλικα.
Ανίκανος ν’ ανατρέψει την πορεία των γεγονότων, την αποδέχεται με τη φινέτσα και την ειρωνεία που ταιριάζει σ’ έναν αληθινό ευγενή.

Να σημειωθεί πως ο Γατόπαρδος είναι το μοναδικό μυθιστόρημα του Λαμπεντούζα. Απορρίφθηκε από δύο εκδότες και τελικά εκδόθηκε ένα χρόνο μετά τον θάνατό του. Υπάρχει μια ταύτιση της οικογένειας την ιστορία της οποίας αφηγείται το έργο, με την οικογένεια του συγγραφέα: Πέραν της όλης ατμόσφαιρας, στο οικόσημο των Τομάζι ντι Λαμπεντούζα απεικονίζεται μια λεοπάρδαλη, για την οποία γίνεται λόγος μέσα στο κείμενο του μυθιστορήματος.

Το έργο δίχασε τους διανοούμενους, αλλά σημείωσε τεράστια εκδοτική επιτυχία. Μεγάλη επίσης ήταν η επιτυχία της ομώνυμης ταινίας του Λουκίνο Βισκόντι. Οι αντηχήσεις από την «Αναζήτηση του χαμένου χρόνου»  του Marcel Proust με την αχλή της φθοράς και του θανάτου να καλύπτουν τα πάντα είναι προφανείς και στεφανώνουν την ταινία, αλλά και το βιβλίο.

O Λαμπεντούζα έδωσε μια ξεχωριστή εικόνα της παρακμής της αριστοκρατίας και της ένωσης της Ιταλίας. Είναι έντονη η αίσθηση της παραίτησης και της πικρίας για τον παλαιό κόσμο που χάνεται έναντι του νέου που έρχεται ορμητικός. Παράλληλα, όμως, υπάρχει και έντονο το στοιχείο της κοινωνικής παρατήρησης, του χιούμορ και της ειρωνείας.

Φανταστείτε τους διάσημους αριστοκρατικούς χορούς με τις γυναίκες να φορούν βαρυφορτωμένες τουαλέτες, τους αριστοκράτες να φορούν τα καλοσιδερωμένα φράκα τους και να πίνουν ηδύγευστα ποτά, ενώ τριγύρω τους ο οικείος κόσμος καταρρέει. Δεν αξίζει τον κόπο να κάνετε κι εσείς μια πρόποση πίνοντας ένα ποτήρι γλυκόπικρο Amaro Montenegro; Τι πιο ιταλικό από αυτό;



Ένα αστυνομικό θρίλερ που ξεδιπλώνεται τον μεσαίωνα και έκανε τον συγγραφέα του, από καθηγητή, ροκ σταρ.

To πρώτο μυθιστόρημα του Ουμπέρτο Έκο «Το όνομα του ρόδου» γνώρισε μεγάλη επιτυχία παγκοσμίως (deviantart.com).

2. Το Όνομα του Ρόδου (εκδ. Ψυχογιός) – Ουμπέρτο Έκο

Γοτθική νουβέλα, μεσαιωνικό χρονικό, αστυνομικό μυθιστόρημα, ιδεολογικό αφήγημα, αλληγορία; Τι από όλα είναι το πρώτο μυθιστόρημα του σημαντικού διανοούμενου Ουμπέρτο Έκο; Μάλλον τα πάντα! Χρειάστηκε να φτάσει στα 50 του, έπειτα από έντονη ακαδημαϊκή ζωή, για να γράψει το πρώτο βιβλίο μυθοπλασίας ο Έκο.

Εκδίδεται με τον τίτλο Il nome della rosa από τον οίκο Bompiani στο Μιλάνο το 1980. Ενώ ο εκδοτικός οίκος είχε υπολογίσει ότι οι πωλήσεις του θα έφταναν τα 30.000 αντίτυπα, ξεπέρασαν τελικά τα 9.000.000 αντίτυπα παγκοσμίως κάνοντας τον Έκο γνωστό στον εξωακαδημαϊκό κόσμο.

Το μυθιστόρημα μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον Ζαν-Ζακ Ανό το 1986 με πρωταγωνιστή τον Σον Κόνερι.

Στο κείμενο εν είδει υστερόγραφου που ακολουθεί το βιβλίο, ο Έκο γράφει: «Η ιδέα του Ονόματος του ρόδου μου ήρθε σχεδόν τυχαία και μου άρεσε γιατί το ρόδο είναι ένα συμβολικό σχήμα, τόσο βεβαρημένο με νοήματα που δεν του έχει απομείνει πια σχεδόν κανένα: μυστικό ρόδο, και το ρόδο έζησε όσο ζουν τα ρόδα, ο πόλεμος των δύο ρόδων, ένα ρόδο είναι ένα ρόδο είναι ένα ρόδο είναι ένα ρόδο, ο ροδόσταυρος, ευχαριστώ για τα υπέροχα ρόδα, δροσερό και μυρωμένο ρόδο. Δίκαια ο αναγνώστης κατέληγε σε σύγχυση, αδυνατούσε να επιλέξει ερμηνεία έστω κι αν είχε συλλάβει τις πιθανές νομιναλιστικές αναγνώσεις του τελικού στίχου, ήταν ακριβώς στο τέλος που έφτανε εκεί, όταν ήδη είχε κάνει ποιος ξέρει πόσες άλλες επιλογές. Ο τίτλος πρέπει να συγχέει τις ιδέες και όχι να τις συγκροτεί» (!).

O Eκο μάς μεταφέρει σε ένα ιταλικό μοναστήρι των Βενεδικτίνων και, γύρω από την αναζήτηση ενός χειρογράφου του Αριστοτέλη, αναπτύσσεται η πλοκή του, με φόνους, άνομες σχέσεις μεταξύ μοναχών και το κυνήγι των αιρετικών εν έτει 1327. Το όλο έργο παρουσιάζεται ως καταγραφή των αναμνήσεων ενός γηραιού βενεδικτίνου μοναχού, του αδελφού Άντσο της Μελκ, ο οποίος έζησε τα περιγραφόμενα γεγονότα ως νεαρός δόκιμος μοναχός.

Δείτε και την ταινία «Το όνομα του ρόδου», αφού διαβάσετε το έργο, παρέα με ένα ποτήρι Amaro Montenegro.

Κεντρικό πρόσωπο στο έργο είναι ο αδελφός Γουλιέλμος της Μπάσκερβιλ, ο οποίος είναι φανταστικό πρόσωπο, υποκαθιστώντας, σύμφωνα με τον συγγραφέα, τον Γουλιέλμο Όκαμ. Στο έργο εμπλέκονται τόσο φανταστικά όσο και ιστορικά πρόσωπα, όπως ο ιεροεξεταστής Μπερνάρντο Γκι και ο μοναχός Ουμπερτίνο της Καζάλε. Μέσα από αυτό το έργο ο Έκο βρίσκει την ευκαιρία να κάνει μια εκτενή παρουσίαση της Σχολαστικής Μεθόδου, η οποία κυριαρχούσε στη μεσαιωνική σκέψη. Επίσης, αναφέρονται εκτενώς οι: Φραγκίσκος της Ασίζης,  Ρογήρος Βάκων και Άγιος Θωμάς Ακινάτης, άνθρωποι που υπήρξαν όλοι στο παρελθόν μελετητές και υποστηρικτές του Σχολαστικισμού.

Το μυθιστόρημα μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον Ζαν-Ζακ Ανό το 1986 με πρωταγωνιστή τον Σον Κόνερι στο ρόλο του Γουίλιαμ της Μπάσκερβιλ και τον Κρίστιαν Σλέιτερ ως Άντσο. Ο Σον Κόνερι ερμηνεύει έναν ορθολογιστή ντετέκτιβ, τύπου Σέρλοκ Χολμς, με ράσο Φραγκισκανού καλόγηρου 14ου αιώνα. Όμως ο Έκο δεν ικανοποιήθηκε από τη σκηνοθεσία και γι’αυτό κατόπιν απέρριψε την πρόταση του Στάνλεϊ Κιούμπρικ για το άλλο έργο του, το Εκκρεμές του Φουκώ. Εσείς, πάντως, δεν έχετε παρά να δείτε την ταινία -αν δεν το έχετε κάνει ως τώρα- παρέα με ένα εξαιρετικό ποτήρι Amaro Montenegro και στη συνέχεια να το συγκρίνετε και με το βιβλίο. Να μια ενδιαφέρουσα πνευματική άσκηση.



Ένα μαφιόζικο βιβλίο που έκανε τον συγγραφέα του παγκοσμίως διάσημο. Αλλά ταυτόχρονα, του κατέστρεψε τη ζωή.

Αν θέλετε να μάθετε τα πάντα για τη δράση της Καμόρρα στην Νάπολη, τότε αξίζει να διαβάσετε το βιβλίο του Ρομπέρτο Σαβιάνο (pascalkirchmair.blogspot.com)

3. Γόμορρα (εκδ. Πατάκη) – Ρομπέρτο Σαβιάνο 

Είναι το βιβλίο που έκανε τον Σαβιάνο γνωστό σε όλο τον κόσμο. Δεν είναι τυχαίο ότι μεταφράστηκε σε 33 χώρες. Ωστόσο, του δημιούργησε και κάμποσα προβλήματα, καθώς απειλήθηκε άμεσα η ζωή του από τη Μαφία. Έκτοτε τελεί υπό την προστασία των ιταλικών Αρχών.

Δεν έχουμε να κάνουμε τόσο με μυθοπλασία, όσο με τεκμηρίωση την οποία ο Σαβιάνο, μέλος της ερευνητικής ομάδας του Παρατηρητηρίου για την Καμόρρα και την Παρανομία, έφερε εις πέρας με πιστότητα. Ο ιταλός συγγραφέας καταδύθηκε στην κόλαση της Μαφίας και αποκαλύπτει όλη τη δράση και των κύκλο «εργασιών» της.

Από σινιέ ρούχα έως βιντεοπαιχνίδια και από ρολόγια έως πλαστικά αντικείμενα. Οι επικεφαλής της εγκληματικής οργάνωσης έχουν αναπτύξει ένα ολόκληρο δίκτυο στη Νάπολη. Πρόκειται για προύχοντες του παράνομου κέρδους που ζουν σε πολυτελείς κατοικίες (μοιάζουν με ρωσικές ντάτσες ή χολιγουντιανές βίλες) χαμηλής αισθητικής.

Ένα ποτό αδιαπραγμάτευτα ιταλικό.

Για τους μαφιόζους δεν υπάρχει τίποτα άλλο από την επιβίωση, τη βία και την πάλη για την εξουσία. Είναι οι μεσσίες ενός σκοτεινού κόσμου. Η Καμόρρα, ή αλλιώς το «Σύστημα» είναι στην ουσία μια παρακυβέρνηση με διεθνή πλοκάμια. Διακινεί απίστευτες ποσότητες «μαύρου» χρήματος και ουδείς μπορεί να γνωρίζει επακριβώς πόσα άτομα εμπλέκονται στις επιχειρήσεις της. Οι μαφιόζοι μοιάζουν τόσο μυθοπλαστικοί όσο και αληθινοί. Άλλωστε, και οι ίδιοι, σε μια κρίση μεγαλείου, θεωρούν τους εαυτούς τους κάτι σαν ποπ είδωλα κινηματογραφικών διαστάσεων. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε, όμως, ότι πρόκειται για στυγνούς δολοφόνους.

Ο Ρομπέρτο Σαβιάνο γράφει για τις φατρίες της Νάπολης, της Καζέρτα, του Σεκοντιλιάνο ως αυτή του Καζάλ ντι Πρίντσιπε και το κάνει με τρόπο ευθύ. Όλη η χρηματοοικονομική λογική της Καμόρρα εμφανίζεται μπροστά μας «γυμνή». Το βιβλίο είναι τραχύ, σαν γροθιά στο στομάχι. Από την άλλη, όμως, είναι αρκούντως αποκαλυπτικό. Αν καταπίνεται; Οχι εύκολα, αλλά με δυο-τρεις γερές γουλιές Amaro Montenegro σίγουρα συνεχίζεις την ανάγνωση. Αλλωστε, έχουμε να κάνουμε με ένα κλασικό page turner ανάγνωσμα.

 

Διαβάστε ακόμα: Mario Basso – «Κουβαλάω την μυρωδιά από τα κυριακάτικα τραπέζια στην Φλωρεντία».

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top