Πάνε δέκα χρόνια που το ξαναβρήκα αναπάντεχα, ψάχνοντας κάτι χαρτόκουτες με παλιά βιβλία και σημειώσεις από την εποχή των απαλών ονύχων. Ήταν το βιβλίο που μου άλλαξε τη ζωή πριν τα δεκαπέντε, ο Ντέμιαν του Χέρμαν Έσσε, στο μικρό φορμά των Εκδόσεων Γαλαξία.
Δώρο αγαπημένου ξαδέρφου, που με είχε μπάσει πρώιμα στον κόσμο των ενήλικων, των αντιστασιακών που ήθελαν να ρίξουν την Χούντα, των υποψιασμένων εραστών της ζωής. Όλων εκείνων, τέλος πάντων, που θαύμαζα και προσδοκώντας να μεγαλώσω, ζήλωνα να γίνω σαν κι αυτούς.
Το ξεχασμένο περιεχόμενο του πονήματος δεν μου ήταν καθαρό μετά από τόσα χρόνια, όσο κι αν ακόμα κατείχα αψεγάδιαστα την αρχιτεκτονική του. Έτσι, με το που ξαναβρέθηκε στα χέρια μου, έπεσα με τα μούτρα να το διαβάσω πάλι ένα μονορούφι, να συνδεθώ με εκείνη την αθώα και πολλά υποσχόμενη εποχή, να ανακτήσω τα νήματα.
Ματαίως προσπάθησα. Μόλις ακούμπησα το στόρι από τις πρώτες σελίδες, μια βαρεμάρα δόλια με έκανε να σταματήσω. Είχα πλέον δραματικά αλλάξει αξιακό σύστημα από εκείνο της πρωτόλειας εποχής, που μου όρισε τον Ντέμιαν ως κάτι σαν ευαγγέλιο για όλη την εφεξής επελαύνουσα ζωή μου. Τότε μου ταίριαζε απόλυτα ο εφηβικός μου ήρωας, τώρα δεν μου έλεγε τίποτε.
Δεν σας λέω σε τι και πώς είμαι πια διαφορετικός, γιατί εξακολουθώ να θεωρώ το βιβλίο πολύ σημαντικό και να το συστήνω ανεπιφύλακτα. Ακόμα θυμάμαι πόσες ώρες είχα φάει να το κουβεντιάζω με συνομήλικους, που είχα μπάσει στο κόλπο, και με μεγαλύτερους, που μου διεύρυναν εκρηκτικά τον ορίζοντα των σχετικών ανησυχιών.
Τελικά, ο Ντέμιαν δεν μου έδωσε την οριστική κατεύθυνση. Απλώς μου προκάλεσε κινητικότητα, μόχλευση ιδεών και αισθημάτων στα σωθικά. Το προς τα πού δεν κατέστη τότε σαφές. Μόνο μετά από δέκα χρόνια κρυσταλλώθηκε και ολοκληρώθηκε εκείνος ο κύκλος μέσα από τα καλύτερά μου, από έργο που ακόμα δεν έχω δημοσιεύσει.
Αλλά πλέον η επιρροή του Ντέμιαν είχε εξαχνωθεί. Είχε κάνει τη δουλειά του, να με ενεργοποιήσει, αλλά στο δρόμο ξεχάστηκε. Ήταν η φλασιά που μου θάμπωσε τα μάτια και που όταν απομαγεύθηκα, είχε προκαλέσει τη γένεση αλλότριων σχεδίων. Για να το πω χυδαία, το απόλυτα μανιχαϊστικό του μήνυμα, έφτασα, μέσα από την ακολουθία των μετέπειτα εμπειριών μου, να το υπερβώ και να γεννήσω άλλες αξίες, άλλα σπουδάγματα.
Ο πρώτος έρωτας μπορεί να χρωματίζεται με περισσότερους και πιο σοφιστικέ μύθους, αλλά δεν είναι υποχρεωτικά και αυτός που θα σε χαρακτηρίζει δια βίου. Συνήθως η κατοπινή ζωή σου δεν μοιάζει με τις αχνές περιγραφές, που προοιωνιζόταν η τροχιά αυτού του πρώτου έρωτα.
Αν δεν ήταν αυτός, όμως, δεν είμαι σίγουρος ότι θα κατακτούσα όσα τώρα με κάνουν να χαίρομαι που τα’ χω. Ίσως, δηλαδή, το που βρέθηκε τότε στα χέρια μου ο Ντέμιαν, να ήταν κάτι σαν η Νονά μου η Πανσέληνος, που πέρασε μια νύχτα από το ανοιχτό παράθυρο και σφήνωσε τα δώρα της στα όνειρά μου.
Αυτό, λοιπόν, το βιβλίο που μου άλλαξε τη ζωή, δεν ήταν η βόμβα, ήταν το φυτίλι. Ο συγκλονισμός που προκάλεσε στη σκέψη μου και η αναστάτωση στη ζωή μου, πριν κατακαθίσει ο κουρνιαχτός, λειτούργησαν σαν θρυαλλίδα. Ήταν ο καταλύτης για να χαλκευτούν τελικά εντός μου άλλες ιδέες, πέρα από εκείνες του Χέρμαν Έσσε. Αλλά, σε τέτοιες ηλικίες, αυτό είναι το σημαντικό. Να ενεργοποιηθεί το κρίσιμο εισαγωγικό φαινόμενο, που θα απασφαλίσει σταδιακά τη μακροπρόσθεσμη δραστήρια αλυσιδωτή πυρηνική αντίδραση της ύπαρξής μας.
Ο Σακελλάρης Σκουμπουρδής είναι δημοσιογράφος.
Διαβάστε ακόμα: Αυτά είναι τα top 5 βιβλία για την «Αλητεία»