Γκαλερί Ζουμπουλάκη: η τέχνη του skate ως… ζωγραφική και πολιτικό μήνυμα

Η έκθεση είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να δούμε το skate με διαφορετική ματιά.

Το 2011, δηλαδή δέκα χρόνια πριν, η κουλτούρα του skate αποτυπωνόταν γλαφυρά στην ταινία Wasted Youth, στο ντεμπούτο του σκηνοθέτη Αργύρη Παπαδημητρόπουλου. Τα παιδιά που απεικονίζονταν ως skaters δεν ήταν προβληματικά η περιθωριοποιημένα, ήταν μάλλον προβληματισμένα.

Λίγα χρόνια μετά, το 2014, ο Κώστας Μάνδυλας γύρισε το πρώτο ελληνικό ντοκιμαντέρ γύρω από το skate. Το skate ήταν μέρος της ευρύτερης κουλτούρας του δρόμου που έγινε μόδα την περίοδο της κρίσης, μαζί με το ραπ και το γκράφιτι. Έτσι, τα πιο κουλ παιδιά κάθε σχολείου είχαν σίγουρα μια σανίδα και σκισμένα γόνατα.

Όταν έμαθα για την έκθεση Art On Boards στη γκαλερί Ζουμπουλάκη, με ιντρίγκαρε άμεσα. Μου ήρθε μεν στο μυαλό το εγχείρημα 7ply project, όπου street artists σχεδίαζαν σανίδες, ωστόσο εν προκειμένω είχαμε να κάνουμε με σύγχρονους, αναγνωρισμένους καλλιτέχνες σε μια απ’ τις πλέον καλαίσθητες και πρωτοπόρες γκαλερί της χώρας.

Αριστερά: Βασίλης Καρούκ, Terens, 2021, Ferthy the cat, 2021, Philip, 2021, Λάδι σε Καναδική δρύινη σανίδα, 81×20 εκ. Δεξιά: Βασιλική Κούκου, I woke up and I was flying, Ι,ΙΙ,ΙΙΙ, 2021, Λάδι σε Καναδική δρύινη σανίδα, 81×20 εκ.

Αρκεί να δει κανείς τον συνδιοργανωτή της έκθεσης για να καταλάβει την ανταποδοτικότητα της. Η γκαλερί Ζουμπουλάκη συνεργάστηκε με το «The Skateroom», έναν οργανισμό που προωθεί την τέχνη για κοινωνικό αντίκτυπο και συγκεκριμένα στηρίζεται στην πεποίθηση ότι ο συνδυασμός της τέχνης με τον αθλητισμό, μπορεί να κινητοποιήσει περιθωριοποιημένες κοινωνικές ομάδες προς την δημιουργική απασχόληση και την άσκηση, έτσι ώστε να τους προσφέρει μια νέα προοπτική.

Κυβέλη Ζωή, Χωρίς Τίτλο, 2021 Λάδι σε Καναδική δρύινη σανίδα, 81×20 εκ.

Έτσι, βρέθηκα στα εγκαίνια της έκθεσης, όπου συνομίλησα με τους ανθρώπους της γκαλερί και τους καλλιτέχνες, όλοι τους ενθουσιασμένοι που επανήλθαν σε μια κανονικότητα με αυτή τη δια ζώσης ευκαιρία να προβάλλουν τη δουλειά τους, αλλά και να δουν ο ένας τον άλλον μετά από 1,5 χρόνο με εναλλασσόμενα lockdown.

Ρώτησα τους ανθρώπους της γκαλερί πώς αποφάσισαν τη διοργάνωση αυτής της έκθεσης και τι ήθελαν να πετύχουν. Μου απάντησαν πως αφορμή υπήρξε «η γνωριμία με τους The Skateroom σε μία έκθεση στο Παρίσι». Από το 2015 η γκαλερί Ζουμπουλάκη αντιπροσωπεύει αποκλειστικά την εταιρεία στην Ελλάδα. Μου εξήγησαν πως παρουσιάζουν ειδικές εκδόσεις ψηφιακής εκτύπωσης από ιδρύματα διαχείρισης πνευματικών δικαιωμάτων εμβληματικών καλλιτεχνών, όπως οι: Andy Warhol, Kieth Haring, Jean-Michel Basquiat, Van Gogh, Rene Magritte, πάνω σε skateboards.

«Η άψογη συνεργασία με μια τρομερά δημιουργική εταιρεία, που ταυτόχρονα επιτελεί τόσες δραστηριότητες με πολλές πτυχές και μεγάλο κοινωνικό έργο, ήταν αυτό που μας ώθησε να προτείνουμε στην The Skateroom την συνεργασία με Έλληνες καλλιτέχνες -για πρώτη φορά αυτό στην Ελλάδα και μάλιστα με πρωτότυπα έργα τέχνης πάνω σε σανίδες».

Νίκος Λαγός, Skulls & Hearts, 2021, Ακρυλικό σε Καναδική δρύινη σανίδα, 81×20 εκ.

Η Γεωργία Λιάπη, art curator της έκθεσης, μου λέει: «Η έκθεση αποσκοπεί στο να στρέψει το βλέμμα στο οικονομικό μοντέλο που προωθεί η The Skateroom, το ‘Art for social Impact’. Είναι πολύ σημαντικό να χρησιμοποιούμε την τέχνη ως μια δύναμη που χρησιμοποιείται για ευεργετικό σκοπό. Συγκεκριμένα με αυτή την πρωτοβουλία, θα θέλαμε να προβάλλουμε, αλλά και να ενισχύσουμε το έργο των μη κερδοσκοπικών οργανώσεων Free Movement Skateboarding και Mum Institute, οι οποίες εστιάζουν -μεταξύ άλλων- στην πνευματική υγεία και την ψυχαγωγία των παιδιών που βρίσκονται στο περιθώριο, κάτι το οποίο συχνά παραβλέπεται. Το skateboarding είναι μια άσκηση που δημιουργεί την αίσθηση της ελευθερίας και ενισχύει την αυτοπεποίθηση, εφόσον τα παιδιά αυτά γίνονται μέλη μιας ευρύτερης, παγκόσμιας κοινότητας».

Παρατηρώντας τη λίστα των καλλιτεχνών και τα ίδια τα έργα αντιλαμβάνεται εύκολα κάποιος πως δεν υπάρχει κάποιος προφανής συνδετικός κρίκος, έτσι ρώτησα τους ανθρώπους της γκαλερί Ζουμπουλάκη τι ενώνει όσους πήραν μέρος σχεδιάζοντας σανίδες.

«Έγινε προσεκτική επιλογή καλλιτεχνών, λόγω του σκοπού της έκθεσης. Συγκεκριμένα, εφόσον η τιμή της μίας σανίδας είναι η ίδια για όλους, σκεφτήκαμε πως θα μπορούσε αυτό να είναι προς όφελος όχι μόνο των Μη Κερδοσκοπικών Οργανισμών στους οποίους θα πάνε τα έσοδα από τις πωλήσεις, αλλά και των αγοραστών και των καλλιτεχνών. Για αυτό τον λόγο, αποφασίσαμε να συνεκθέσουν μια ομάδα από ανερχόμενους καλλιτέχνες και από πιο καθιερωμένους. Σκεφτήκαμε πως αυτό θα ήταν μια καλή αφορμή για πολλούς φιλότεχνους να αποκτήσουν ένα έργο από καλλιτέχνες που μπορεί να θαυμάζουν σε πιο οικονομική τιμή, καθώς επίσης και μια ευκαιρία για την ανάδειξη νέων ηλικιακά και ανερχόμενων εικαστικών. Έτσι δημιουργήθηκε ένα είδος “κοινότητας” που υποστηρίζει την διαφορετικότητα και την ποικιλομορφία με κοινό γνώμονα την ενίσχυση της ιδέας του «Art for social impact».

Δε θα μπορούσα να μην ρωτήσω τους ίδιους τους συμμετέχοντες για το πως αντιλαμβάνονται την κοινωνική και πολιτική τους διάσταση ως καλλιτέχνες, με αφορμή το μοντέλο «Art for Impact» που προωθεί τόσο η έκθεση, όσο κι ο οργανισμός The Skateroom.

Η Georgia Fambris είπε: «Αντιλαμβάνομαι την διάστασή μου ως καλλιτέχνη από μόνη της ως μια πολιτική πράξη κοινωνικής διαφοροποίησης, ατομικού ρίσκου και ευθύνης, σε σχέση με τις ανάγκες της κοινωνίας, έτσι όπως αυτές έχουν διαμορφωθεί, όπου η τέχνη δεν θεωρείται απαραίτητο κομμάτι της κοινωνικής αλλά και της προσωπικής ζωής. Αυτό το διαπίστωσα έντονα κατά την διάρκεια των lockdown λόγω της πανδημίας, όπου για χάρη της βιολογικής επιβίωσης η τέχνη μπήκε στο περιθώριο των απομακρυσμένων επαφών μας.

Παρόλα΄ αυτά, θεωρώ την υπεράσπιση αυτής της επιλογής υπεράσπιση της διαφορετικότητας και ως τέτοια σημαντική ουμανιστική στάση ανεξαρτήτως των προθέσεων του κάθε καλλιτέχνη. Ακολουθώ μια προσωπική πορεία με απόλυτη άγνοια του νοήματος και του αποτελέσματος ωστόσο αυτό το παιχνίδι είναι ακριβώς μια συνθήκη που διεκδικώ απέναντι στην καθημερινότητα, τους κοινωνικούς ρόλους και τις υποχρεώσεις. Θα ήθελα να ελπίζω ότι, η προστασία μιας τέτοιας ελευθερίας και εξαίρεσης, αν και δεν αλλάζει τον κόσμο, τον κρατάει πιο ανθρώπινο».

Κι ο Στέφανος Ρόκος προσέθεσε: «Έχω μεγάλη ευθύνη κοινωνική και πολιτική όπως έχουν όλοι οι πολίτες. Η ιδιότητα του καλλιτέχνη φέρει μέσα της και αυτήν την ευθύνη, την οποία όμως πολύ συνειδητά δεν προβάλλω στην τέχνη μου ή στον δημόσιο λόγο, ούτε ως σύνθημα ούτε με πιο περίτεχνο τρόπο. Προσπαθώ να είμαι εντάξει με τον εαυτό μου και τους γύρω μου στα κοινωνικοπολιτικά θέματα που μας απασχολούν και να απέχω από τις διαδικτυακές ή μη δημόσιες συζητήσεις, προτιμώντας οι θέσεις μου να περνούν ως έμμεσο, φιλτραρισμένο μήνυμα στα έργα μου, στην παρουσία μου στον χώρο και στην καθημερινότητά μου».

‘Ολγα Μηλιαρέση-Φωκά, I INTEND TO (Skateboard Edition), 2021, Ψηφιακή εκτύπωση σε Καναδική δρύινη σανίδα, 81×20 εκ.

Στρέφομαι στην Γεωργία Λιάπη και πάλι και τη ρωτώ αν συμφωνεί ότι η τέχνη της ζωγραφικής επιτελεί κάποιον κοινωνικό ρόλο και πώς θα τον προσδιόριζε.

Μου απαντά: «Εφόσον η τέχνη μπει στο κατάλληλο πλαίσιο μπορεί να επιτελέσει κοινωνικό ρόλο. Η ζωγραφική ιστορικά έχει δημιουργήσει αλλαγές στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε το περιβάλλον μας, στο πως λειτουργεί το βλέμμα μας. Το τι παρατηρούμε και το τι μένει στην αφάνεια δεν είναι αυτονόητο. Ο κριτικός αναστοχασμός είναι μέρος της διαδικασίας της δημιουργίας αλλά και της θέασης».

Και συνεχίζει: «Υποστηρίζοντας εταιρίες όπως η The Skateroom -η οποία είναι και πρόσφατα πιστοποιημένη B Corporation- στο όραμα της να ενώνει συλλέκτες, καλλιτέχνες, γκαλερί, μουσεία, ιδρύματα, επιχειρήσεις και μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς που επιτελούν κοινωνικό έργο, σε όλο τον κόσμο, προωθείτε αυτό το νέο οικονομικό μοντέλο – «Art for Social Impact», το οποίο μπορεί να δημιουργήσει διαφορετικές σκέψεις και να επιτρέψει νέα ανοίγματα σε σχέση το πως ζούμε, πως συνδεόμαστε με τους γύρω μας».

Αριστερά: Στέφανος Ρόκος, Νοέμβριος, 2020, Μεικτή τεχνική σε Καναδική δρύινη σανίδα, 81×20 εκ. Δεξιά: Georgia Fambris, A cigarette a boot and a cross eyed God, 2021, Ακρυλικό σε Καναδική δρύινη σανίδα, 81×20 εκ.

Τέλος, ρώτησα ορισμένους από τους καλλιτέχνες που συμμετείχαν στην έκθεση ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση όταν τους ανατέθηκε να ζωγραφίσουν πάνω σε σανίδες του skate.

Ο Νίκος Λαγός δήλωσε απερίφραστα πως ήθελε «να τους βιδώσει ρόδες και να κάνει skateboard όπως έκανε παλιά». Το ίδιο και η Βασιλική Κούκου, η οποία πρόσθεσε πως «ξύπνησαν μνήμες μέσα μου, θυμήθηκα τα παιδικά μου χρόνια που προσπαθούσα να κάνω skate χωρίς να πέσω μέσα στα επόμενα δευτερόλεπτα» και τόνισε πως: «Η σανίδα του skate δημιουργεί μια αίσθηση ελευθερίας και ταχύτητας. Μπορεί να σε ταξιδέψει σε διαφορετικές διαστάσεις της φαντασίας σου. Εμπνεύστηκα από αυτή την ιδέα και δημιούργησα μια αναπαράσταση ενός κόσμου φανταστικού. Μια σουρεαλιστική συνθήκη δίχως να καταλαβαίνουμε τι ώρα της ημέρας μπορεί να είναι».

Ο Στέφανος Ρόκος μας διηγήθηκε μια ιστορία από τα παιδικά του χρόνια: «Η πρώτη και τελευταία επαφή μου με το skate ήταν κάπου στο Δημοτικό, όταν ζήτησα από τους γονείς μου να μου αγοράσουν μια σανίδα επειδή μου άρεσε το σχέδιο που είχε στην επιφάνεια ανάμεσα στις ρόδες. Δοκίμασα μόνο μία φορά να κατέβω μια κατηφόρα με τον φίλο μου τον Διονύση αλλά δεν εντυπωσιάστηκα με την εμπειρία, κυρίως όμως απογοητεύτηκα επειδή δεν μπορούσα καν να βλέπω το σχέδιο – ήταν στο κάτω μέρος της σανίδας. Η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετώπισα όταν κλήθηκα να ζωγραφίσω τις σανίδες για την γκαλερί Ζουμπουλάκη σχεδόν 35 χρόνια από τότε, ήταν ότι έπρεπε να ζωγραφίσω στο πάνω μέρος τους».

Συμμετέχουν οι: Αντωνάκης, Γιάννης Βαρελάς, Κυβέλη Ζωή, Φίλιππος Θεοδωρίδης, Λάκης & Άρης Ιωνάς The Callas, Στέλλα Καπεζάνου, Βασίλης Καρούκ, Πέγκυ Κλιάφα, Βασιλική Κούκου, Νίκος Λαγός, Όλγα Μηλιαρέση-Φωκά, Αναστασία Παπαλεωνίδα, Στέφανος Ρόκος, Βαλίνια Σβορώνου, Παύλος Τσάκωνας, Cacao rocks, Georgia Fambris.

Διαβάστε ακόμα: Ένα πρωινό Κυριακής στη νέα Εθνική Πινακοθήκη – η ζωή και η τέχνη επιστρέφουν.

TAGS :
Γκαλερί Ζουμπουλάκη τέχνη

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook