Τα αντικείμενα του Σπύρου Κοντάκη πάνε κόντρα στη λογική

«Σκοπός του σχεδιασμού που κάνω είναι οι αισθήσεις. Οι αισθήσεις είναι το πιο σημαντικό, και αυτό που χάνεται καθημερινά». (Φωτογραφία: Πηνελόπη Μασούρη)

Για τους περισσότερους ανθρώπους η μέρα της γέννησής τους είναι απλώς η ημερομηνία που ήρθαν σε αυτόν τον κόσμο. Για κάποιους άλλους όμως, η μέρα που γεννήθηκαν είναι η μέρα που ανακάλυψαν τι θέλουν να κάνουν σε αυτόν τον κόσμο. Ή, όπως διάβασα σε μια συνέντευξη του Σπύρου Κοντάκη, η μέρα που γεννήθηκα ξανά.

Το 2010 ήταν η χρονιά που άλλαξε τα πάντα στη ζωή του Έλληνα σχεδιαστή, καθώς τότε αποφάσισε να ασχοληθεί αποκλειστικά με το design. Και καλά έκανε, καθώς μέσα στα επόμενα χρόνια είδε τα έργα του να ταξιδεύουν σε όλον τον κόσμο και να μπαίνουν στα καλύτερα σπίτια.

Ενώ σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει αρκετά, καθώς όπως λέει και ο ίδιος «η Kontaki Design δεν είναι πια μόνον εγώ. Είναι μια ομάδα ανθρώπων, η οποία πάνω απ’ όλα σέβεται τις ιδέες και την αισθητική που καθορίζει και τις μεταξύ μας σχέσεις. Ο καθένας έχει αναλάβει ένα δημιουργικό κομμάτι και μαζί λειτουργούμε. Ξεκινάμε με τη Δήμητρα Κορομπίλη general manager, ο Γιώργος Μπουσούνης artistic consultant, ο Πέτρος Αβτζής construction supervisor και φωτογράφος, ο Κώστας Αλαγιάννης web developer και ο Μιχάλης Μπουσούνης videogrpher. Υπάρχουν και άλλοι φίλοι που δίνουν σημαντική γνώση και βοήθεια σε τομείς όπως η στρατηγική, η επικοινωνία κ.λπ.».

Αριστερά: Το κρεβάτι Yuri’s dream. Δεξιά: Το φωτιστικό Happy little man.

Όταν ήσασταν παιδί, τι κατασκευές φτιάχνατε;
Οι ευτυχισμένες παιδικές στιγμές ήταν όταν έφτιαχνα μακετούλες μικρές με χαρτόνια, οδοντογλυφίδες και άλλα φτηνά υλικά. Καράβια, σπιτάκια, συναρμολογούμενα και ό,τι άλλη περίεργη κατασκευή μπορούσα να φανταστώ. Νομίζω μία από τις ωραίες κατασκευές που είχα κάνει τότε ήτανε ένα φυσοκάλαμο υπερπαραγωγή, το οποίο είχε μπαταρίες, με λαμπάκι να ανάβει και θήκες για να βάζεις τα χαρτονένια πυραυλάκια. Ήτανε τόσο βαρύ, από τα διάφορα εξαρτήματα που του είχα βάλει πάνω του, που έσπασε στα δύο και στεναχωρήθηκα πολύ.

Κάνατε ζημιές;
Δεν θυμάμαι αν έκανα πολλές ζημιές, γιατί ήμουνα τόσο αφοσιωμένος σ’ αυτό που απλώς ξέχναγα διάφορα αντικείμενα και κατασκευές σε διάφορα μέρη του σπιτιού. Η ζημιά νομίζω έγινε όταν σταμάτησα να είμαι αφοσιωμένος σε αυτό!

Ποιο είναι το αγαπημένο σας υλικό σήμερα; Πώς το έχετε μεταμορφώσει και πώς σας έχει μεταμορφώσει εκείνο;
Δεν έχω καταλήξει ακόμα ποιο είναι το αγαπημένο μου υλικό. Συνήθως χρησιμοποιώ το ξύλο, το οποίο είναι ένα ζωντανό υλικό. Αλλά έχω στο μυαλό μου ένα απροσδιόριστο υλικό που στη φαντασία μου είναι εύπλαστο και μπορεί να αντικαταστήσει όλα τα άλλα υλικά, αλλά αυτό νομίζω δεν υπάρχει στην πραγματικότητα. Δεν θέλω το υλικό να το μεταμορφώσω απόλυτα, το αφήνω να πάει εκεί που νομίζει, το κοιτάζω αρκετές φορές, το σχήμα που παίρνει και την ευελιξία που έχει, και το συνεχίζω από εκεί που αυτό μπορεί να αντέξει.

Στην αρχή του καλοκαιριού πρωτοπαρουσιάσατε το σύνολο της δουλειάς σας στη χώρα μας. Νιώσατε ότι το εγχώριο κοινό έχει την «πολυτέλεια» για design ανάσες στον πάτο της κρίσης;
Δεν νομίζω ότι φταίει η κρίση για τις επιλογές μας και το κοινό δεν νομίζω ότι το επηρεάζει η κρίση όταν μπορεί να πάει σε μια έκθεση και να εκτιμήσει κάποια πράγματα ή να έχει επαφή με την τέχνη. Ο σχεδιασμός μέσα από την τέχνη και ο σχεδιασμός των αντικειμένων και επίπλων είναι μια έμπνευση που μπορεί να σε κάνουν να αναθεωρήσεις και να ξανασχεδιάσεις ακόμα και τη ζωή σου. Η ζωή μας χρειάζεται ξανά σχεδιασμό από την αρχή και αυτό αποδεικνύεται κάθε μέρα που περνάει με τον τρόπο που ζούμε.
Η ελληνική κουλτούρα, ή μάλλον η νεοελληνική κουλτούρα, έχει φοβερές έμμονες με το τι σημαίνει πολυτέλεια και τι όχι. Η μέχρι τώρα ζωή που κάναμε δεν τη θεωρούσαμε πολυτέλεια και το αποτέλεσμά της ενοχοποιεί το πρώτο και σημαντικό παράγοντα: την τέχνη, επειδή νομίζω έτσι βολεύει. Και στις καλές μέρες, στην Ελλάδα, δεν υπήρχε και πολύ ενδιαφέρον για τέχνη, για design και για πολύ σημαντικά πράγματα που γινόντουσαν. Το να αγοράζεις κεφτεδάκια από το ΙΚΕΑ και να κυκλοφορείς με τσάντα Louis Vuitton των €5.000 νομίζω ότι είναι ένας λόγος για να μην πάει κάποιος σε μια έκθεση design!

Πού μπορεί να αγοράσει κάποιος τα αντικείμενά σας στην Ελλάδα;
Τα έπιπλα και τα αντικείμενα βρίσκονται αυτήν τη στιγμή συγκεντρωμένα σε ένα καινούργιο showroom που έχουμε φτιάξει στη Μουρούζη 10, στην περιοχή Ρηγίλλης. Είναι σε ένα κτίριο με αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον, σε ένα χώρο που έχει ανακαινιστεί όπως ήταν το 1934, την εποχή δηλαδή που κατασκευάστηκε. Και νομίζω η ατμόσφαιρα που αποπνέει είναι ιδανική για να συνυπάρχουν δημιουργικά.

Αριστερά: Το διάσημο τσαγερό του Σπύρου Κοντάκη. Δεξιά: Το φωτιστικό Popeye .

Το πιο διάσημο δημιούργημά σας είναι μια τσαγιέρα. Ωστόσο, οι περισσότεροι Έλληνες προτιμούν το φρέντο σε πλαστικό ποτήρι από το τσάι. Πιστεύετε ότι πρέπει κάποιος να έχει εκλεπτυσμένα γούστα για να εκτιμήσει το design ή είναι αντίθετα κάτι που εκδημοκρατίζεται μέσα από σχεδιαστές-σταρ όπως ο Σταρκ, καθίσματα-μαϊμούδες Eames σε φαστφουντάδικα, αλλά και υπερκαταστήματα με το design στο DNA τους όπως τα ΙΚΕΑ;
Η τσαγιέρα είναι ένα αντικείμενο που ταξίδεψε στο εξωτερικό πρώτο, μέσα από πλειστηριασμό της Στεφανί του Μονακό, η οποία και το επέλεξε. Μετά από αυτό, έκανε το δρόμο της και ταξίδεψε αρκετά, και ως αντικείμενο έκανε μια παρουσία στο εξωτερικό χωρίς όμως να σηματοδοτεί ένα αντικείμενο που θα αλλάξει το design και τον τρόπο που πρέπει να κατασκευάζονται τα φλιτζάνια και οι τσαγιέρες για να πίνουμε ευκολότερα. Άλλωστε, νομίζω δεν ήτανε αυτός ο σκοπός της. Σκοπός του σχεδιασμού που κάνω είναι οι αισθήσεις. Οι αισθήσεις είναι το πιο σημαντικό, και αυτό που χάνεται καθημερινά.
Ότι ο κόσμος πια τα θέλει όλα εύκολα και γρήγορα είναι κάτι που επηρεάζει και τους σχεδιαστές. Αν πέσεις σε αυτόν τον φαύλο κύκλο του τι είναι πρακτικό, και το τι θέλει η μόδα, εκεί καλύτερα να κάνεις μια άλλη δουλειά. Δεν ήταν ο σκοπός μου απ’ την αρχή να κάνω πράγματα για να γεμίζω τον κόσμο καρέκλες και αντικείμενα σε υπερπαραγωγή. Θέλω αυτός που αγοράζει τα αντικείμενα που σχεδιάζω να τα σέβεται, να τα καταλαβαίνει, να συνομιλούν μαζί, και να συμμερίζεται την ιστορία πίσω από αυτά και τη μοναδικότητά τους.
Είναι πάρα πολλά που θα μπορούσαμε να πούμε για τη μοναδικότητα ενός αντικειμένου σε ένα χώρο. Προσωπικά θα προτιμούσα να έχω ένα άδειο σπίτι με ένα πολύ ωραίο αντικείμενο που με ταξιδεύει, πάρα να έχω άπειρα αντικείμενα που απλώς με εξυπηρετούν και τα κλωτσάω με την πρώτη ευκαιρία! Πρακτικότητα και αισθήσεις είναι δύο τελείως διαφορετικά πράγματα – είναι σαν να παντρευτείς με προξενιό ή να κυνηγάς τον έρωτα της ζωής σου για πάντα!

Ποιο πιστεύετε ότι θα έπρεπε να είναι το σύγχρονο ελληνικό στυλ στο design και ειδικά στην επιπλοποιία;
Δυστυχώς δεν υπάρχει ελληνικό design, δεν πίστευα και δεν πιστεύω ατην ύπαρξη του, και πολύ δύσκολα θα υπάρξει. Αυτό που ζούμε και λέμε συνέχεια στα περιοδικά για το ελληνικό design είναι μια ουτοπία. Έτσι λοιπόν δεν υπάρχει και σύγχρονο, αφού δεν προϋπήρξε ούτε προγενέστερο. Έχουμε καταπληκτικούς τεχνίτες που μπορούν να φτιάξουν παραδοσιακά έπιπλα με πολύ ωραίες τεχνικές. Αλλά κι αυτοί, σε αντίθεση με τους Ιταλούς, αδυνατούν να εξελίξουν τις τεχνικές τους και να βάλουν νέα στοιχεία ατην παραδοσιακή τέχνη τους.
Επίσης, οι συνεργασίες και η ομαδική δουλειά είναι μια λέξη άγνωστη στην Ελλάδα και θα συνεχίσει να είναι για πολλά χρόνια! Δεν νομίζω ότι κι εγώ εκπροσωπώ το ελληνικό design, απλώς κάνω μια προσπάθεια που βγαίνει από την Ελλάδα με πάρα πολλές δυσκολίες, οι οποίες στο τέλος της ημέρας μπορεί να είναι κι αυτές που το κάνουν ενδιαφέρον στους ξένους.

Υπάρχουν κακόγουστα αντικείμενα ή έπιπλα, όπως η περίφημη πλαστική καρέκλα η λεγόμενη «του γύφτου» που μπορεί κάποτε να αποκτήσουν τίτλους ευγενείας;
Τα κακόγουστα αντικείμενα είναι άπειρα και γενικά η κάκιστη αισθητική, και είναι διάχυτη παντού. Η νομιμοποίηση της παράνοιας που ζούμε δεν είναι απλώς το τέλος της αισθητικής, αλλά και η νομιμοποίηση αντικειμένων και πραγμάτων στα οποία οι τίτλοι ευγενείας δίνονται πολύ εύκολα. Καμιά φορά αυτός που κάθεται στην πλαστική καρέκλα δίνει και την αίσθηση, και την αισθητική της.
Πολλές φορές τα αντικείμενα γίνονται συμπαθητικά και αντιπαθητικά ανάλογα με τη χρήση τους, τις μνήμες μας, και κυρίως τις παιδικές μας μνήμες, καθώς και τον τόπο που βρίσκονται. Για παράδειγμα, σ’ ένα βομβαρδισμό στο Ιράκ ένα παιδάκι καθόταν πάνω σε μια πλαστική καρέκλα, το μόνο αντικείμενο στο οποίο μπορούσε να βρει καταφύγιο και να καθίσει μέσα στα χαλάσματα. Αυτή η καρέκλα σηματοδοτούσε την απόλυτη αισθητική παρηγοριά γύρω από τα ερείπια, κυρίως για τη μνήμη αυτού του παιδιού. Έτσι τα αντικείμενα γίνονται σημεία αναφοράς και αντικείμενα τέχνης. μιας και η τέχνη αντικατοπτρίζει την έξοδο από το δεδομένο.

«Η υπερπληθώρα αυτή αντικειμένων και γενικά μικροαντικειμένων στην καθημερινότητά μας αρχίζει και μου γίνεται λίγο κουραστική». (Φωτό: Πηνελόπη Μασούρη)

Τι αγαπάτε περισσότερο στα αντικείμενα της καθημερινότητας, από την οδοντόβουρτσα ως την κρεμάστρα;
Η αλήθεια είναι ότι έχω μπερδευτεί λίγο με τα αντικείμενα της καθημερινότητας. Είναι τόσα πολλά που δεν μπορώ να ξεχωρίσω κάτι που αγαπάω ιδιαίτερα, Ίσα-ίσα που καμιά φορά μπερδεύομαι και αντιμετωπίζω πολλά καινούργια πράγματα που δεν μπορώ να τα χειριστώ. Η υπερπληθώρα αυτή αντικειμένων και γενικά μικροαντικειμένων στην καθημερινότητά μας αρχίζει και μου γίνεται λίγο κουραστική. Τελευταία μου αρέσει το pyrox, το φιδάκι για τα κουνούπια. Η μυρωδιά του μου θυμίζει παιδικά χρόνια και, όταν πάω να το ανάψω, είμαι όλος χαρά.

Πώς είναι το δικό σας σπίτι εσωτερικά; Συλλέγετε έπιπλα και αντικείμενα με συλλεκτική αξία, και ποια;
Το δικό μου σπίτι εσωτερικά, επειδή μετακομίζω συνέχεια, δεν έχει και πολλά αντικείμενα. Δεν συλλέγω αντικείμενα ούτε κάτι ιδιαίτερο. Μου αρέσει ο χώρος να είναι ίσα-ίσα για να μπορεί να εξυπηρετεί τις ανάγκες μου. Κάποιες φορές μου αρέσουν πολύ μικροί χώροι, καθώς και κάποιες άλλες φορές μεγάλοι χώροι χωρίς να έχουν τίποτα μέσα. Η αλήθεια είναι ότι δεν έχω καταλήξει ακόμα ποιοι χώροι μου αρέσουν πραγματικά. Πέρασα διάφορες φάσεις, όπως η φάση των λοφτ, του κλασικού διαμερίσματος ή του παλιού νεοκλασικού διαμερίσματος.

Σε τι φάση είστε τώρα;
Αυτήν την περίοδο μου αρέσει πολύ ο χώρος που έχουμε φτιάξει, το showroom. Είναι ένας χώρος διαμερίσματος, αλλά με στοιχεία νεοκλασικού σπιτιού. Έψαχνα πολλά χρόνια να βρω τέτοιο χώρο και είμαι πολύ ενθουσιασμένος.

Θέλετε να κάνετε τον κόσμο πιο όμορφο ή πιο πρακτικό;
Πρακτικό δεν θέλω να τον κάνω με τίποτα. Δεν ξέρω τι σημαίνει πρακτικό, δεν ξέρω μέχρι πού μπορεί να φτάσει να θέλουμε να μας εξυπηρετούν τα πάντα από τα αντικείμενα μέχρι τους ανθρώπους. Σίγουρα θα ήθελα κάτι πιο όμορφο και σίγουρα θα ήθελα να δημιουργήσω αίσθηση μέσα από τα πράγματα μου. Δεν θέλω το μυαλό μου να σκέφτεται πρακτικά και δεν θέλω η πρακτικότητα που συνοδεύει όλη αυτήν την κατάσταση που ζούμε να γίνει εφιάλτης, να σκεφτόμαστε μονίμως μαθηματικά και με υπολογισμούς τραπεζίτη. Ο κόσμος ήδη έχει χωριστεί στα δύο. Σε πρακτικούς μπούληδες που ζουν με κουμπιά και διαχειρίζονται τη ζωή του κόσμου μέσα από ένα κουμπί, και σε ανθρώπους που δεν έχουν πρόσβαση σε τίποτα, όσο και να ακούγεται κλισέ αυτό.
Ακούγεται λίγο περίεργο, αλλά νομίζω ότι είμαι από τις περιπτώσεις που θέλω να πάω προς τα πίσω και όχι μπροστά, με την έννοια ότι θέλω να ξαναζήσω παιδικά χρόνια και να εναρμονιστώ με τις μνήμες μου. Αυτή η πρόοδος που ζούμε μου είναι αδιάφορη. Ως παιδί περίμενα καλύτερα πράγματα να δω στο μέλλον. Δεν ήθελα να μεγαλώσω, κι αυτό είναι και ένα θέμα που βγαίνει μέσα από τα αντικείμενα και τα έπιπλα που φτιάχνω, κι αυτό θέλω να βγάζουν ούτως ή άλλως, τις αλλοιωμένες μου μνήμες.

«Αυτή την περίοδο μου αρέσει πολύ ο χώρος που έχουμε φτιάξει, το showroom. Είναι ένας χώρος διαμερίσματος αλλά με στοιχεία νεοκλασικού σπιτιού». (Φωτογραφία: Πηνελόπη Μασούρη)

Ο κόσμος ομογενοποιείται όλο και περισσότερο. Ποιο θα είναι το μέλλον;
Ναι, όντως, ο κόσμος μοιάζει όλο και περισσότερο. Το κακό είναι ότι δεν υπάρχει πλέον μέρος να κρυφτείς σε αυτόν τον πλανήτη. Νομίζω ήδη είναι ομογενοποιημένος. Είναι σίγουρα μια περίοδος κορεσμού σε όλα τα επίπεδα, και κυρίως στην τέχνη. Και από τη στιγμή που δεν υπάρχει τέχνη είναι μοιραίο να μην ανανεώνεται τίποτα. Από τη στιγμή που ο κόσμος δεν μπορεί να καταλάβει ότι πρώτη προτεραιότητα στη ζωή είναι η τέχνη και από εκεί ξεκινάνε όλα, από τη στιγμή που την έχει βάλει ως τελευταία του προτεραιότητα και προσπαθεί μέσα από μαθηματικούς υπολογισμούς και κανόνες της τηλεόρασης να καταλάβει γιατί το μέλλον του είναι τόσο ζοφερό.
Τα παιδιά μεγαλώνουν πολύ γρήγορα πια και τα κάνουνε όλα από μικρά. Μέχρι τα 18 χρόνια είναι σαν συνταξιούχοι, βαριούνται τραγικά τα πάντα. Δεν έχουν προλάβει να παίξουν σαν παιδιά, και το παιχνίδι είναι αυτό που φέρνει την πρώτη επαφή με την τέχνη. Επίσης, με τα εκατομμύρια ανταγωνιστικά πράγματα που μαθαίνουν για να έχουν «εφόδια» στη ζωή τους, η τέχνη παραπαίει μέσα σε αυτά σαν μάθημα φροντιστηρίου.

Πώς νιώθετε απέναντι στην επανάσταση του 3D printing;
Το 3-D είναι ένα τραγικό και αυτό μηχάνημα, το οποίο όμως μερικές φορές θα ήθελα να το είχα κι εγώ. Είναι και αυτό στο πλαίσιο που είπαμε παραπάνω: ρομποτικά μηχανήματα για ρομποτική ζωή. Πάντα ψάχνουμε σκλάβους να μας υπηρετούν και ειδικά στα μηχανήματα. Κι όταν το μηχάνημα μπορεί να κάνει όλο και περισσότερα κι εμείς να καθόμαστε είναι η καλύτερη μας. Ενθουσιαζόμαστε πολύ εύκολα με όλα αυτά και είναι και στη φύση του ανθρώπου αυτό. Περισσότερο νομίζω είναι όμως ότι θέλουμε να αποκτήσουμε κάτι πιο πριν από τον άλλον.

Ποια είναι τα σχέδια σας για το χειμώνα;
Τα σχέδια για το χειμώνα είναι να οργανώσω όσο το δυνατόν περισσότερο το χώρο που βρισκόμαστε τώρα, να συνεχίσουμε τις επαφές μας με το εξωτερικό και να γίνονται καινούργια πράγματα. Να μπορούμε να σχεδιάσουμε καινούργια πράγματα.

Και το μεγαλύτερο σας όνειρο για το απώτερο μέλλον;
Το όνειρο μου για το μέλλον είναι να ξεμωραθώ τελείως. Η σοβαροφάνεια με τρελαίνει και προτού τρελαθώ τελείως απ’ αυτό προτιμώ να ξεμωραθώ και να ζω με την αντίληψη ενός οκτάχρονου παιδιού.

Διαβάστε ακόμα: Ο Έλληνας που φωτογραφίζει τυχαία ανθρώπους στους δρόμους της Νέας Υόρκης

TAGS :
designer Kontakis Design έπιπλα Σπύρος Κοντάκης

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook