Sex Editor: Περί γυμνότητος, κεφάλαιο πρώτο 
Πώς η Πατρίτσια Χάισμιθ έγραψε τον «Ταλαντούχο Κύριο Ρίπλεϊ» 
Έτσι γεννήθηκε η ταινία «Dr. No» και ο μύθος του James Bond 
«Μετά από μένα»: μια σπάνια ποιητική σπουδή από τον Γιάννη Τζανετάκη 
Αύγουστος Κορτώ: «Η ζωή είναι ζαριά, κι αν έχει κάποιο νόημα είναι το κυνήγι της ηδονής κι η αποφυγή του πόνου» 
Η «Ιστορία της Ο» μεταφέρθηκε το 1975 στη μεγάλη οθόνη, μέσα από τη σκηνοθετική ματιά του Just Jaeckin.
Όταν το βιβλίο εκδόθηκε το 1954 με το συγγραφικό ψευδώνυμο Pauline Réage, ξεσήκωσε θύελλα στους παρισινούς λογοτεχνικούς κύκλους. Οι διανοούμενοι της εποχής, πεπεισμένοι ότι πρόκειται για κάποιον εξ αυτών, είχαν σκυλιάσει ν’ ανακαλύψουν τον γραφέα του. Υποψιάζονται τον Malraux, τον Montherlant, τον Robbe-Grillet, τον Raymond Queneau, ακόμα και τον Breton… Άλλοι διεκδικούν τις δάφνες ότι πρόκειται για δικό τους πόνημα. «Γυναίκα, πάντως, αποκλείεται να είναι» αποφαίνεται ο Camus.
Η πρωταγωνίστρια, η Ο, είναι μία φωτογράφος μόδας, αμφισεξουαλική, που υποβάλλεται σε μια ατελείωτη σειρά βασανιστηρίων, ώστε να προσφέρει ικανοποίηση στον εραστή της, ο οποίος παίζει το ρόλο του μαέστρου. Παρουσία του και αδεία του, μαστιγώνεται, βιάζεται και χρησιμοποιείται με αναρίθμητους τρόπους.
Ο συγγραφέας, του οποίου η ταυτότητα κρατήθηκε μυστική για πάνω από 40 χρόνια, βγαίνει από την ανωνυμία το 1994, 4 χρόνια πριν από το θάνατό του. Προς μεγάλη έκπληξη των περισσοτέρων, αλλά και επιβεβαιώνοντας τις υποψίες ορισμένων, αποκαλύπτεται ότι πρόκειται για γυναίκα, την Dominique Aury, μοναδικό θηλυκό μέλος της αναγνωστικής ομάδας της Gallimard και συγγραφέας το 1943 μιας Ανθολογίας της γαλλικής θρησκευτικής ποίησης, η οποία έγραψε το μυθιστόρημα αφηγούμενη τις φαντασιώσεις της.
Έπρεπε να περάσουν 40 χρόνια ώστε η Dominique Aury (φωτογραφία: Hulton Archive / Getty Images / Ideal Image) να αποκαλύψει την ταυτότητά της, αλλά και να παραδεχθεί ότι έγραψε το μυθιστόρημα για χάρη του εραστή της Jean Paulhan. (φωτογραφία: Keystone / Hulton Archive / Getty Images / Ideal Image)
Αυτό που σοκάρει στην Ιστορία της Ο είναι ακριβώς το πόσο σοκαριστικό είναι το έργο. Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι στην κουλτούρα μας σήμερα, όπου το πορνό έχει γίνει κοινότοπο, ένα μυθιστόρημα του ’54 που προκάλεσε σκάνδαλο θα φάνταζε ξεπερασμένο. Δεν συνέβη ποτέ. Η Aury αφήνει στην άκρη εξωραϊσμούς και περικοκλάδες και γίνεται απολύτως ωμή από τις πρώτες σελίδες και το αποτέλεσμα έχει τον ίδιο αντίκτυπο σήμερα όπως και τότε.
Το βιβλίο αρχίζει μ’ έναν περίπατο της Ο και του εραστή της Ρενέ σε ένα πάρκο. Η ειδυλλιακή αυτή σκηνή παίρνει τέλος όταν ο Ρενέ τη βάζει σ’ ένα αυτοκίνητο για να την οδηγήσει σε μία απομονωμένη έπαυλη στο Roissy. Εκεί τη γδύνουν, τη δένουν, και την αναγκάζουν να υποστεί τις ορέξεις ενός πλήθους μασκοφορεμένων ανδρών. Η σκηνή είναι επώδυνη, αγνοούμε τους λόγους, χωρίς τίποτα να δικαιολογεί τα μαρτύρια που κάνουν την Ο να αγκομαχάει και να κλαίει, την ώρα που τα απόκρυφά της την καίνε σε σημείο να το αντέχει οριακά.
Διόλου περίεργο που ξεσηκώθηκε θύελλα αντιδράσεων από τις φεμινίστριες, ωρυόμενες περί χείριστων ανδρικών φαντασιώσεων και κατηγορώντας την Aury (ή Réage) ότι προδίδει το φύλο της. Η απάντηση της Aury ήταν ότι οι σκηνές που είχε περιγράψει ήταν αποκλειστικά προϊόν των δικών της φαντασιώσεων απ’ όταν ήταν ακόμα έφηβη.
Η «Ιστορία της Ο» έγινε και κόμικ από τον Guido Crépax.
Πέρα από τη βιαιότητα των πράξεων αυτών, εκείνο που ενοχλεί είναι η συγκατάνευση της Ο, η απόλυτη εγκατάλειψή της. Αφήνοντας το Roissy δύο βδομάδες αργότερα, το πρόσωπό της έλαμπε, και διέκρινες στο βάδισμά της την ηρεμία, στο πρόσωπό της τη γαλήνη κι εκείνο το αδιόρατο εσωτερικό χαμόγελο που ανιχνεύεις στα μάτια των εγκλείστων.
Τι παρακινεί μια γυναίκα να τρέφεται από την ίδια της την υποταγή; Κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης στο New Yorker το 1994, η Dominique Aury αποκαλύπτει την ταυτότητά της και εκμυστηρεύεται επιτέλους ότι έγραψε το μυθιστόρημα αυτό για χάρη του εραστή της, του Jean Paulhan, μέγα διανοούμενου της εποχής, ο οποίος υπογράφει και την εισαγωγή Η ευτυχία στη σκλαβιά, συγκρίνοντάς το με παραμύθι, όπως τα παραμύθια είναι τα ερωτικά μυθιστορήματα των παιδιών.
Η σχέση της Aury και του παντρεμένου Paulhan (διευθυντή της NRF) ξεκίνησε τη δεκαετία του ’30, όταν εκείνη ήταν 30 χρόνων κι εκείνος είχε πατήσε τα 60, και συνεχίστηκε ως το θάνατό του το 1968. Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης στον St. Jorre, η Aury αφηγείται με τρόπο συγκινητικό πως ό,τι έγραψε το έκανε μήπως κι ο Paulhan την εγκαταλείψει. «Τι μπορούσα να κάνω;» αναρωτιέται. «Δεν ήμουν νέα, δεν ήμουν όμορφη, έπρεπε να βρω άλλα όπλα».
Διαβάστε ακόμα: Πώς μοιάζει μια ισχυρή γυναίκα;
Κι αυτό που βρήκε γοήτευσε όχι μόνο τον εραστή της αλλά και γενιές αναγνωστών, εμπνέοντας αναρίθμητες προσαρμογές: απ’ την ταινία του Just Jaeckin με την εξαίσια Κορίν Κλερί (1975) και το κόμικ του Guido Crépax ώς το τραγούδι των Dresden Dolls και το φιλμ μικρού μήκους του Lars von Trier.
Διόλου περίεργο που ξεσηκώθηκε θύελλα αντιδράσεων από τις φεμινίστριες, ωρυόμενες περί χείριστων ανδρικών φαντασιώσεων και κατηγορώντας την Aury (ή Réage) ότι προδίδει το φύλο της. Η απάντηση της Aury ήταν ότι οι σκηνές που είχε περιγράψει ήταν αποκλειστικά προϊόν των δικών της φαντασιώσεων απ’ όταν ήταν ακόμα έφηβη. Υπογράμμισε επίσης ότι το βιβλίο δεν ήταν ένα είδος «συναισθηματικής αγωγής», καθώς κανείς δεν μπορεί να ανεχτεί να του φερθούν έτσι.
Το πολύ θεατρικό αυτό κείμενο δεν έχει να κάνει μόνο με τον πυρετό των αισθήσεων ή το σαδομαζοχισμό, αλλά υπάρχει σ’ αυτό κάτι το αυθεντικό, μυστικιστικό και οπωσδήποτε τίποτα το χυδαίο.
Μπορεί να πρόκειται για φαντασιώσεις, αλλά πολλοί συμφωνούν πως δεν είναι μόνον αυτό. Το πολύ θεατρικό αυτό κείμενο δεν έχει να κάνει μόνο με τον πυρετό των αισθήσεων ή το σαδομαζοχισμό, αλλά υπάρχει σ’ αυτό κάτι το αυθεντικό, μυστικιστικό και οπωσδήποτε τίποτα το χυδαίο. Διαβάζοντας την Ιστορία της Ο, το θέμα δεν είναι η πορνογραφία. Αυτό που η Aury στην πραγματικότητα περιγράφει είναι το χτυποκάρδι και τη φύση του πάθους στην πιο ωμή και παράφορη μορφή του, αφήνοντας τη διαλυτική καθημερινότητα στην άκρη. Συν μια υπέροχη γραφή, ντελικάτη, «διαυγή μέσα στην ακαθαρσία της», πάντα υπαινικτική, μεταφορική.
Μια ανέκδοτη αντίληψη των ερωτικών σχέσεων, κόντρα στα ρομαντικά ιδανικά. Κι αυτό σ’ ένα μεταπολεμικό περιβάλλον όπου ακόμα είναι κυρίαρχη μια πουριτανική ηθική και μια παλαιομοδίτικη εικόνα της γυναίκας.
«Η ιστορία της Ο» της Πολίν Ρεάζ, εκδ. Μεταίχμιο, 2018, μτφ. Ρίτα Κολαΐτη.
Όμως, η Dominique Aury σέρνει μια ολόκληρη ιστορία πίσω της. Είναι μια γυναίκα που πέρασε από την Άκρα Δεξιά στην Αντίσταση, που τις άρεσε να υποτάσσεται στους άντρες, αλλά να έχει εκείνη το πάνω χέρι στις γυναίκες -ακόμα και η Edith Thomas, η πουριτανή στρατευμένη κομουνίστρια, υπέκυψε στις προτάσεις της- απόλυτα ενταγμένη στη γαλλική ιντελιτζένσια, αλλά αρνούμενη κάθετα το αστικό μοντέλο. Μια πραγματική φιγούρα ελευθερίας που έβρισκε διασκεδαστικό να είναι τόσα χρόνια διάσημη κρυμμένη πίσω από ένα ψευδώνυμο.
Για λίγο, το έργο περνάει απαρατήρητο, καθώς δημοσιεύεται μαζί με το Καλημέρα θλίψη της Φρανσουάζ Σαγκάν. Το 1955 κερδίζει όμως το βραβείο Deux magots. Έκτοτε, έχει πουλήσει πάνω από 1 εκατ. αντίτυπα ανά τον κόσμο, έχει μεταφραστεί σε 20 γλώσσες κι είναι το πιο πολυδιαβασμένο γαλλικό μυθιστόρημα του 20ου αι. μετά τον Μικρό Πρίγκιπα. Αυτό δεν θα εμποδίσει κάποιους να το τιτλοφορούν «Η Γκεστάπο στο μπουντουάρ» και τον Μωριάκ να το αποκαλεί «ανυπόφορο».
Η Daphne Merkin αφηγήθηκε την εγκατάλειψή της στην πρακτική του πυγοραπίσματος στο δοκίμιό της για το New Yorker, Unlikely Obsession. Η χορεύτρια Toni Bentley έγραψε την παράξενη όσο και πανέμορφη ωδή της στο πρωκτικό σεξ, The Surrender, το 2004. Η Cristina Nehring συμπυκνώνει το ερωτικό ένστικτο στην αναζωογοννητική απολογία της του πάθους στη λογοτεχνία και τη ζωή. Η Dominique Aury ανοίγει το δρόμο με την Ιστορία της Ο, ένα μυθιστόρημα που αρχίζει και τελειώνει μέσα στην απόλυτη ταπείνωση, όπου κάθε σαρκική πράξη οδηγεί σε μια πνευματική ανάταση.
Εκεί όπου βία και τρυφερότητα, απόλαυση και πόνος, έρωτας και βαναυσότητα συναντώνται, δεν περιγράφει μια εκκεντρική κουλτούρα του φετιχισμού, αλλά έναν παγκόσμιο πόθο. Καθένας από μας μπορεί να αναγνωρίσει στην αφήγηση αυτή την ηδονική τρωτότητα όταν ερωτευόμαστε. Το να σφυρηλατείς μια βαθιά σχέση μ’ έναν άλλον άνθρωπο σημαίνει ότι υπερβαίνεις τα όριά σου, λέει η Aury, και μόνον τότε είσαι ελεύθερος.
//«Η ιστορία της Ο» της Πολίν Ρεάζ, εκδ. Μεταίχμιο, 2018, μτφ. Ρίτα Κολαΐτη.
Διαβάστε ακόμα: Η Παριζιάνα, μια φαντασίωση δύο αιώνων
-
- Follow us:
Ακολουθήστε το Andro στο Facebook
