Τεύκρος Μιχαηλίδης: «Αυτός που μου έμαθε πως μόνο η αλήθεια δεν αρκεί»

«Το ‘’Θεώρημα του Παπαγάλου’’ του Ντενί Γκετζ μου έδειξε όχι μόνο το πώς μπορείς να μιλάς σε οποιονδήποτε για τα μαθηματικά, αλλά κυρίως το πώς μπορείς να μιλάς για οτιδήποτε μέσα από τα μαθηματικά. Από τότε άλλαξαν όλα για μένα», γράφει ο Τεύκρος Μιχαηλίδης.

Όλο δύσκολα μου βάζει ο φίλος μου ο Γιάννης. Άκου το βιβλίο που μου άλλαξε τη ζωή! Εντάξει, το «Δυο χρόνια διακοπές» του Ιουλίου Βερν με είχε εντυπωσιάσει και το «Ένα δέντρο μεγαλώνει στο Μπρούκλιν» της Μπέτυ Σμιθ το ίδιο, όπως και το «Ώρες αγάπης και ώρες πολέμου» του Ρεμάρκ. Άλλαξε κάποιο απ’ αυτά τη ζωή μου; Μπα. Αργότερα διάβασα την τριλογία του Τσίρκα, τη «Μάνα» του Γκόρκι, την «Ξεχερσωμένη γη» του Σολοχώφ. Δεν ήταν αυτά που άλλαξαν τη ζωή μου, είχα ήδη κάνει τις επιλογές μου κι αυτά τα βιβλία ήρθαν σαν επιβεβαίωση.

«‘’Στην αλήθεια της γνώσης σου πρόσθεσε τη μυθική διάσταση του ποιητή. Μόνο η αλήθεια δεν αρκεί’’συνήθιζε να λέει ο Ντενί Γκετζ».

Μήπως το «Υπερηφάνεια και προκατάληψη» της Ώστεν; Αυτό πράγματι με επηρέασε, μ’ έμαθε να εκτιμώ το λεπτό χιούμορ, την ατμόσφαιρα και κυρίως την ομορφιά της γλώσσας σ’ ένα κείμενο – ήταν από τα πρώτα που διάβασα στα Αγγλικά. Με τα βιβλία του Βαλτάρι, «Ο Αιγύπτιος, Ο Μαύρος Άγγελος», συνειδητοποίησα πόσο μου αρέσει το ιστορικό μυθιστόρημα, λες και δεν το ήξερα, αφού είχα διαβάσει δυο και τρεις φορές τα άπαντα του Δουμά· όσο για τη σειρά της Γεωργίας Ταρσούλη, «Ήμουν κι εγώ εκεί» που τη μοίραζε δωρεάν το Rol, αυτήν την είχα μάθει απ’ έξω. Μήπως τα βιβλία του Ζολά; Το «Ζερμινάλ», «Η κοιλιά του Παρισιού»; Όλα αυτά τα βιβλία ομόρφηναν τη ζωή μου, αλλά κανένα δεν την άλλαξε.

Διαβάστε ακόμα: Απόστολος Δοξιάδης-Πώς ο Ρίλκε του άλλαξε τη ζωή

Άρχισα να κάνω σατανικές σκέψεις. Να βάλω κανέναν Ντοστογιέφσκι, κανέναν Τόμας Μαν ώστε να φτιάξω και το ίματζ μου; Έλα μωρέ, τώρα στα γεράματα θα γίνω απατεώνας, άσε που οι πιο πολλοί που με ξέρουν θα καταλάβουν την απάτη και θα γίνω ρεζίλι. Καλύτερα να πάρω το Γιάννη και να του πω «ευχαριστώ, αλλά δε μου βγαίνει».

Ψυχραιμία! Δάσκαλος είσαι, τι λες πάντα στα παιδιά; Άμα κολλήσετε σ’ ένα πρόβλημα, πιάστε το ανάποδα. Ας βρω πρώτα πότε άλλαξε πραγματικά η ζωή μου και θα δούμε αν υπήρχε κάποιο βιβλίο κρυμμένο από πίσω. Πολύ πιο απλό: η ζωή μου άλλαξε όταν βγήκα από τον μεγάλο μεν αλλά περιορισμένο κύκλο των μαθητών μου και αποφάσισα να εκτεθώ (τρομάρα μου) στο ευρύ κοινό. Πότε ξεκίνησε αυτό; Όταν ο Νίκος Γκιώνης των εκδόσεων Πόλις, ενθυμούμενος μια περιστασιακή γνωριμία των φοιτητικών μας χρόνων, αποφάσισε να μου εμπιστευθεί το «Θεώρημα του Παπαγάλου» του Ντενί Γκετζ. Αυτό είναι! Πώς δεν το σκέφτηκα νωρίτερα; Αυτό το βιβλίο άλλαξε ουσιαστικά πράγματα στη ζωή μου.

Πρώτα πρώτα μου έμαθε πως η σύζυγος και η ερωμένη, τα μαθηματικά και η λογοτεχνία μπορούν να είναι το ίδιο πρόσωπο· πως ο ορθολογισμός και η μυθοπλασία, ο αποδεικτικός λόγος και η αμφισημία, ο πραγματισμός και η φαντασία μπορούν όχι μόνο να συνυπάρχουν αλλά και να αλληλοσυμπληρώνονται και να εμπλουτίζονται αμοιβαία. «Στην αλήθεια της γνώσης σου πρόσθεσε τη μυθική διάσταση του ποιητή. Μόνο η αλήθεια δεν αρκεί…» συνήθιζε να λέει ο Ντενί Γκετζ, κι αυτό ακριβώς είχε κάνει στο «Θεώρημα του Παπαγάλου», που δεν ήταν ίσως το καλύτερό του βιβλίο («Τ’ αστέρια της Βερενίκης» και «Η έπαυλη των ανδρών» μου άρεσαν περισσότερο), ήταν όμως αναμφισβήτητα το πιο σημαντικό.

«Το Θεώρημα του Παπαγάλου» κυκλοφόρησε στην Ελλάδα το 1999 από τις εκδόσεις Πόλις. Το 2010 επανακυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Κέδρος.

Δε λέω πως δε συνήθιζα κι εγώ να βάζω μέσα στα μαθήματά μου και μια δόση παραμύθι, έτσι για να σπάει η μονοτονία, για να τραβάω το ενδιαφέρον, για να γίνεται η διδασκαλία πιο ανθρώπινη. Όμως «Το Θεώρημα του Παπαγάλου» μου έδειξε όχι μόνο το πώς μπορείς να μιλάς σε οποιονδήποτε για τα μαθηματικά αλλά κυρίως το πώς μπορείς να μιλάς για οτιδήποτε μέσα από τα μαθηματικά. Από τότε άλλαξαν όλα για μένα. Τις βιβλιοπαρουσιάσεις του Παπαγάλου σε ολόκληρη την Ελλάδα ακολούθησαν οι ομιλίες για τη μαθηματική λογοτεχνία, η αρθρογραφία για τα μαθηματικά και την καθημερινότητα, η πρόσκληση να συμμετάσχω στην ίδρυση της ομάδας «Θαλής+Φίλοι» και τέλος το πρώτο μου μυθιστόρημα, τα «Πυθαγόρεια Εγκλήματα».

Σήμερα ο Ντενί Γκετζ, αυτός ο υπέροχος άνθρωπος, ο γνήσιος επαναστάτης, ο ανεπιτήδευτος διανοούμενος έχει επιστρέψει στον άργιλο (με αυτό τον τρόπο συνήθιζε να αναφέρεται στο θάνατο). Μπροστά στα όσα του οφείλει ο πολιτισμός, η λογοτεχνία, τα μαθηματικά, η δική μου, προσωπική οφειλή μοιάζει και είναι μηδαμινή. Υπάρχει όμως και κατατίθεται η ευγνωμοσύνη μου προς τον Ντενί Γκετζ για το «Θεώρημα του Παπαγάλου», το βιβλίο που μου άλλαξε τη ζωή.

//Ο Τεύκρος Μιχαηλίδης είναι μαθηματικός και συγγραφέας. Το τελευταίο του βιβλίο «Ο μέτοικος και η συμμετρία» (2012) κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις.

Διαβάστε ακόμα: Κωστής Γκιμοσούλης – «Δυο μήνες στην αποθήκη και πώς έγινα χελώνα»

TAGS :
βιβλίο Γκέτζ μαθηματικός Μιχαηλίδης

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook