Το πρώτο ηλεκτρικό αυτοκίνητο ήταν ελληνικό!

Ο πολιτισμικός χαρακτήρας της Σύρου συναντά το βιομηχανικό της παρελθόν. «Η ιστορία δεν αφορά απλώς ένα αυτοκίνητο, αλλά και τους ανθρώπους που μόχθησαν για το σχεδιασμό και την κατασκευή του», λέει ο Μιχάλης Σταυρόπουλος για την ταινία του «Ανάμεσα σε δύο νησιά», που προβλήθηκε στο πρόσφατο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Θεσσαλονίκης.

Η αλήθεια είναι ότι θέλει θάρρος και πολλή προετοιμασία όταν αποφασίζεις ξαφνικά να βουτήξεις σε άγνωστα νερά. Έχοντας σταδιοδρομήσει, από το 1986, στο χώρο της δημοσιογραφίας, το να πιάνεις μια βιντεοκάμερα και να σκηνοθετείς ένα ντοκιμαντέρ, ξυπνάει μέσα σου ανασφάλειες, αλλά την ίδια στιγμή ανοίγουν οι πόρτες σε ένα καινούργιο πολύ γοητευτικό κόσμο.

Για να απευθυνθείς στο ευρύ κοινό, χρειάζεσαι μια ξεχωριστή ιστορία και δυνατούς χαρακτήρες. Η ιστορία του ηλεκτρικού αυτοκινήτου που κατασκευαζόταν στη Σύρο της δεκαετία ’70 έμοιαζε να έχει αυτά τα συστατικά. Τη στιγμή που σήμερα η αυτοκινητοβιομηχανία στρέφεται στην ηλεκτροκίνηση προκειμένου να μειωθούν οι «ρύποι του θερμοκηπίου», το πρώτο «σύγχρονο» ηλεκτρικό αυτοκίνητο παραγωγής, το Enfield 8000, κατασκευάστηκε σε ένα νησί των Κυκλάδων πριν 40 ολόκληρα χρόνια! Πρόκειται αναμφίβολα μια πολύ ξεχωριστή ιστορία –άγνωστη όχι μόνο στο ευρύ κοινό, αλλά ακόμα και σε όσους έχουμε μια βαθύτερη γνώση γύρω από τα θέματα του αυτοκινήτου.

Ένα Enfield 8000 που εντοπίστηκε στη Μ. Βρετανία κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, βρήκε το δρόμο του πίσω στη Σύρο, ύστερα από 4 δεκαετίες.

Αφορμή για να σκαλίσω την ιστορία του Enfield, ήταν μια επίσκεψή μου στη Σύρο, στο πλαίσιο μια αποστολής του περιοδικού 4ΤΡΟΧΟΙ, το Δεκέμβριο του 2011. Εκεί γνώρισα κάποιους παλιούς εργαζόμενους στην κατασκευή του αυτοκινήτου. Ένιωσα αμέσως ότι υπήρχε μια σημαντική ιστορία να ειπωθεί και μάλιστα με τη βοήθεια της κινηματογραφικής γλώσσας. Με τι εμπειρία όμως; Με τι εξοπλισμό; Με ποιους συνεργάτες; Με τι χρήματα; Δεν είχε και πολλή σημασία –η απόφαση είχε ληφθεί πλέον. Βουτιά στα βαθιά, λοιπόν, ξεκινώντας το ξετύλιγμα του κουβαριού μιας ιστορίας που πάει πίσω στο χρόνο για περισσότερες από τέσσερις δεκαετίες.

Αυτοκίνητα και μοτοσυκλέτες του Συλλόγου Ιστορικών Οχημάτων της Σύρου επιστρατεύτηκαν για κάποιες λήψεις αναβίωσης της εποχής, με φόντο την περιοχή Βαπόρια.

Με το που επέστρεψα από το νησί, τηλεφώνησα στο Γιώργο Μιχαήλ, τον γνωστό Έλληνα βιομηχανικό σχεδιαστή, που γνώριζα ότι είχε εργαστεί στο συγκεκριμένο πρότζεκτ. «Μίλησες με τον Ακρόιντ;», με ρώτησε; Ποιος είναι αυτός; Πού θα τον βρω; Τι ηλικία έχει; Μπορεί η ζωή ενός δημοσιογράφου να είναι πολύ πιο εύκολη σήμερα με το εργαλείο του ίντερνετ, εντούτοις στην προκειμένη περίπτωση η αναζήτηση μέσω του Google το μόνο που ανέδειξε ήταν το εξώφυλλο ενός βιβλίου: «JET BLAST and the hand of fate». Η άμεση παραγγελία στο Amazon και η αντίστοιχη χρέωση στην πιστωτική μου κάρτα σηματοδοτούσε παράλληλα την έναρξη της χρηματοδότησης της ταινίας…

Λίγες μέρες μετά, το βιβλίο ήταν στα χέρια μου, περιγράφοντας την περιπετειώδη ζωή ενός ανθρώπου που είχε αναλώσει τα περισσότερα χρόνια της επαγγελματικής του καριέρας σχεδιάζοντας αυτοκίνητα για την κατάρριψη των ρεκόρ ταχύτητας, αλλά και αερόστατα μεγάλων αποστάσεων. Κάπου στην αρχή αυτής της έκδοσης, κάποιες λίγες σελίδες αναφέρονται στην εμπλοκή του στο πρότζεκτ του Enfield 8000. Bingo! Το email μου στον εκδοτικό οίκο, προκειμένου να βρω ένα τρόπο επικοινωνίας με τον Τζον Ακρόιντ, απαντήθηκε δυο μέρες αργότερα –μια Κυριακή, τον Ιανουάριο του 2012: «Ο κ. Ακρόιντ δεν έχει ηλεκτρονικό ταχυδρομείο ούτε κινητό τηλέφωνο, αντιπαθεί τις νέες τεχνολογίες και στο σταθερό τηλέφωνο δεν θα τον βρείτε εύκολα γιατί ταξιδεύει συνεχώς».

«Πρόκειται για μια ιστορία άγνωστη όχι μόνο στο ευρύ κοινό, αλλά ακόμα και σε όσους έχουμε μια βαθύτερη γνώση γύρω από τα θέματα του αυτοκινήτου», λέει ο Μιχάλης Σταυρόπουλος (εδώ σε μια ανάπαυλα των γυρισμάτων).

Όμως η τύχη μού έκλεισε το μάτι. Ο Ακρόιντ απάντησε στο τηλεφώνημά μου κι έτσι δυο εβδομάδες αργότερα βρέθηκα σε ένα μικρό νησάκι, το Isle of Wight, στο νότιο μέρος της Αγγλίας, με έναν οπερατέρ και τη σύζυγό μου σε ρόλο βοηθού. Στο ίδιο νησί ξεκίνησε και η ζωή του Enfield, καθώς εκεί πραγματοποιήθηκε ένα μεγάλο μέρος της εξέλιξής του, πριν μεταφερθεί στη Σύρο η παραγωγή του.

Το Enfield 8000 στη χαρακτηριστική προβλήτα του Isle of Wight, 40 χρόνια πριν.

Διαβάστε ακόμα: Λευτεριά στην Ερμούπολη!

Ανάμεσα σε δύο νησιά, λοιπόν, τα οποία κατά κάποιο τρόπο έχουν παράλληλες ιστορίες, καθώς και τα δύο γνώρισαν μια περίοδο έντονης βιομηχανικής και βιοτεχνικής δραστηριότητας, ενώ σήμερα οι βασικοί τους πόροι προέρχονται από τον τουρισμό και την παροχή υπηρεσιών.

Μετά τον Ακρόιντ προέκυψαν δεκάδες πρόσωπα, από τους βασικούς συντελεστές της εξέλιξης του αυτοκινήτου, μέχρι απλούς εργάτες στη γραμμή παραγωγής. Γυρίσματα πραγματοποιήθηκαν σε Αθήνα, Γενεύη, Φρανκφούρτη, Μόναxο, Isle of Wight (ξανά), Peterborough, Λος Άντζελες, Τήνο και αμέτρητες φορές στη Σύρο.

Οκτώβριος 1973. Το πρώτο Enfield 8000 κυλάει από τη γραμμή παραγωγής της Σύρου. Με άσπρη φόρμα διακρίνεται ο Γιάννης Γουλανδρής.

Η έρευνα, τα γυρίσματα και το μοντάζ διήρκεσαν δύο χρόνια. Ήταν μια full time απασχόληση που έπρεπε να στριμωχτεί μέσα σε ένα πολύ βαρύ πρόγραμμα, αν σκεφτεί κανείς τις απαιτήσεις της δουλειάς μου στο περιοδικό, αλλά και την ανατροφή ενός παιδιού που γεννήθηκε λίγους μόλις μήνες πριν τη σύλληψη της ιδέας για το ντοκιμαντέρ.

Η ιστορία δεν αφορά απλώς ένα αυτοκίνητο, αλλά και τους ανθρώπους που μόχθησαν για το σχεδιασμό και την κατασκευή του. Η ίδια η εξιστόρηση ακολουθεί τη δομή μιας ταινία μυθοπλασίας, με αναπάντεχες εξελίξεις και ανατροπές, καθώς πίσω από το Enfield 8000, εμπνευστής του οποίου ήταν ο Έλληνας εφοπλιστής Γιάννης Γουλανδρής, υπάρχει ένα σημαντικό οικονομικό και πολιτικό παρασκήνιο. Τα γεγονότα εξελίσσονται στο μεταίχμιο δικτατορίας – μεταπολίτευσης, ενώ ύποπτος είναι και ο ρόλος των πετρελαϊκών εταιρειών πίσω από την ατυχή έκβαση του πρότζεκτ.

Το εμβληματικό κτίριο του Τσίλερ, όπου στεγάζεται το Δημαρχείο της Ερμούπολης, χρησιμοποιήθηκε σαν σκηνικό για το φινάλε της ταινίας.

Το πιο δύσκολο μέρος μιας ταινίας, μου είχε πει κάποτε ένας Αμερικανός σκηνοθέτης, δημιουργός των ταινιών «Who Killed the Electric Car» και «Revenge of the Electric Car», είναι η εξασφάλιση χρηματοδότη. Χρηματοδότης δεν βρέθηκε τελικά… Κάποιοι παραγωγοί έδειξαν ενδιαφέρον για το θέμα της ταινίας, αλλά για να προχωρήσουν τα γυρίσματα προσδοκούσαν ότι η ΕΡΤ, o μοναδικός ουσιαστικά αποδέκτης μιας τέτοιας δουλειάς, θα ήταν διατεθειμένη να την προβάλει. Η ΕΡΤ τότε ήταν στα τελευταία της και δεν προχωρούσε σε νέες παραγωγές, οπότε οι παραγωγοί τηρούσαν στάση αναμονής.

Παρότι η έρευνα αφορούσε κάτι που συνέβη πριν από τέσσερις δεκαετίες, υπήρχαν εξελίξεις που έπρεπε τις παρακολουθήσω, κι έτσι τα γυρίσματα συνεχίστηκαν, παρά την έλλειψη χρηματοδότη –απλώς φουσκώνοντας το υπόλοιπο της πιστωτικής μου κάρτας… Στάθηκα τυχερός καθώς βρέθηκαν δίπλα μου φίλοι, με μεγάλη εμπειρία στον κινηματογράφο, πρόθυμοι να υποστηρίξουν την προσπάθειά μου αφιλοκερδώς.

Ένα έντονα παραποιημένο Enfield 8000, μάταια περιμένει, στο εργαστήριο του Βιομηχανικού μουσείου της Σύρου, να γίνουν κάποιες εργασίες αποκατάστασης. Οι παρεμβάσεις ήταν τόσο μεγάλες που δεν μπορούσε να επανέλθει στην αρχική του μορφή.

Η ολοκλήρωση της ταινίας με γέμισε με μεγάλη ικανοποίηση, όπως άλλωστε και η ένταξή της στο πρόγραμμα προβολών του πρόσφατου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Θεσσαλονίκης. Η δημοσιότητα που πήρε από πολλά Μέσα, που την ξεχώρισαν από πλήθος άλλων συμμετοχών, αλλά και η υποδοχή από όσους την παρακολούθησαν στις δύο προβολές του Φεστιβάλ δικαίωσε τους κόπους όλων μας. Δεν μένει παρά να βρει το δρόμο της ώστε να την παρακολουθήσει το ευρύτερο κοινό.

//Ο Μιχάλης Σταυρόπουλος είναι (από το 2000) Διευθυντής Σύνταξης στο περιοδικό 4ΤΡΟΧΟΙ. Το «Ανάμεσα σε δύο νησιά» είναι η πρώτη του ταινία.

Δείτε το trailer της ταινίας:

Διαβάστε ακόμα: Αυτό είναι το πρώτο ελληνικό αναδιπλούμενο ποδήλατο

TAGS :
αυτοκίνητο ηλεκτρικό Σταυρόπουλος Σύρος ταινία

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook