Tο Top-5 των προβοκατόρικων ταινιών που έγραψαν ιστορία

Ένα ανοιχτό παράθυρο στον κόσμο του παραλόγου.

Ανδαλουσιανός Σκύλος (Un Chien Andalou, 1928)

Σκηνοθεσία: Λουίς Μπουνιουέλ.
Παίζουν: Πιερ Μπατσέφ, Σιμόν Μαρέιγ, Σαλβαντόρ Νταλί.
What’s up doc? Το ολόγιομο φεγγάρι διαπερνάται από μια λωρίδα σύννεφου. Δυο ανδρικά χέρια ανοίγουν το μάτι μιας γυναίκας και το κόβουν στη μέση με μια λεπίδα. Και ενώ η ζελατίνη έχει μόλις χυθεί από το σχισμένο μάτι, η γυναίκα εμφανίζεται στο δωμάτιό της να παρατηρεί έναν ποδηλάτη ντυμένο με κοριτσίστικη ποδιά, που σωριάζεται στο πεζοδρόμιο κάτω από το παράθυρό της. Ένας απατημένος σύζυγος πυροβολεί θανάσιμα το είδωλό του.
Ο σκύλος νιαούριζε υπέροχα: Ένα ανοιχτό παράθυρο στον κόσμο του παραλόγου. Δύο σουρεαλιστές, ο Λουίς Μπουνιουέλ και ο Σαλβαντόρ Νταλί, ανταλλάσσουν –πριν ενταχθούν στη σουρεαλιστική ομάδα– τα όνειρά τους: ο Μπουνιουέλ είχε δει ένα μακρόστενο σύννεφο να κόβει το φεγγάρι και ένα μαχαίρι να σχίζει ένα μάτι, και ο Νταλί ένα χέρι γεμάτο μυρμήγκια. Η πρώτη ύλη για τον «Ανδαλουσιανό Σκύλο» υπάρχει, τα χρήματα (από τη μητέρα του Μπουνιουέλ) υπάρχουν και έτσι ένα από τα πρώτα δείγματα της αυτόματης γραφής στον κινηματογράφο υλοποιείται. Ασύνδετη γραφή, επίθεση στον καθωσπρεπισμό, καταβαράθρωση του αστισμού, αποδόμηση του εύλογου, καταβύθιση στο υποσυνείδητο. Με άλλα λόγια, η ιδανική κάρτα διαπιστευτηρίων για τη σουρεαλιστική ομάδα των Αντρέ Μπρετόν, Τριστάν Τζαρά, Πολ Ελιάρ, Λουί Αραγκόν και Μαν Ρέι, οι οποίοι αγκαλιάζουν την ταινία και μοιάζουν σίγουροι για τις υπερρεαλιστικές ανησυχίες των δύο νέων μελών – αμφιβάλλουν μόνο όταν έρχονται αντιμέτωποι με την πρωτοφανή εμπορική απήχηση του φιλμ. Αμφιβολίες, βέβαια, που καθησυχάζονται από τις δύο αποβολές που σημειώνονται στη διάρκεια των προβολών του «Ανδαλουσιανού Σκύλου».

Το «Βαθύ Λαρύγγι» ενέταξε το πορνό στην ποπ κουλτούρα και έκανε το στοματικό έρωτα πολιτική πράξη.

Το Βαθύ Λαρύγγι (Deep Throat, 1972)

Σκηνοθεσία: Τζέραρντ Νταμιάνο.
Παίζουν: Λίντα Λάβλεϊς, Χάρι Ριμς, Ντόλι Σαρπ.
What’s up doc? Μια απογοητευμένη αναφορικά με τις επιδόσεις στο σεξουαλικό τομέα γυναίκα αναζητεί τον τρόπο για να ανακαλύψει το «γλυκό μυστήριο της ζωής» (η ατάκα είναι από άλλη ταινία: ο ευρών αμειφθήσεται), να «ακούσει τις καμπάνες να ηχούν» κατά τη διάρκεια της ερωτικής της δραστηριότητας. Τουτέστιν, να ορίσει εμπειρικώς την έννοια του «οργασμού». Καθότι, η Λίντα αν «και στολίζει το δεντράκι τα Χριστούγεννα», την ώρα που είναι να κορυφώσει με την τοποθέτηση του περιλάλητου άστρου στην κορυφή, ρίχνει το δεντράκι. Ο θεράπων γιατρός της, δρ Γιανγκ, ψάχνοντας την υπόθεση, πέφτει πάνω στην κλειτορίδα της «ασθενούς», η οποία βρίσκεται βαθιά στο λαιμό της.
If you wanna be a yippie: Το 1972 οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν χωρισμένες σε τρία μέρη: σε εκείνους που στήριζαν τον πρόεδρο Ρίτσαρντ Νίξον, συναινούσαν στη συνέχιση του πολέμου στο Βιετνάμ και έκαναν έρωτα κάθε Σάββατο βράδυ, αφού πρώτα έβαζαν τα παιδιά για ύπνο και έβγαζαν το σκύλο βόλτα. Στο άλλο μέρος βρίσκονταν εκείνοι που δεν μπορούσαν ακόμη να συνέλθουν από τις δολοφονίες των αδελφών Κένεντι, και ενώ ήταν σίγουροι (πλέον) πως θα έπρεπε να τερματιστεί ο πόλεμος στο Βιετνάμ, δεν είχαν ξεκαθαρίσει ακόμη μέσα τους αν η καλύτερη μέρα για έρωτα ήταν η Παρασκευή ή το Σάββατο, αφού, φυσικά, πρώτα έβαζαν τα παιδιά για ύπνο και έβγαζαν το σκύλο βόλτα. Τέλος υπήρχαν και οι «γίπις», που ζητούσαν την απαλλοτρίωση όλων των επιχειρηματιών, υποστήριζαν πως όλα τα ωραία προϊόντα που συσκεύαζαν και πουλούσαν οι «χίπηδες» επιχειρηματίες ήταν ουσιαστικά δυναμίτης που θα εκρήγνυτο στα χέρια τους, διατράνωναν τη θέλησή τους να καταστρέψουν τα παλάτια του ροκ, να  γκρεμίσουν όλους τους φράχτες, να καταστρέψουν τους καλλιτέχνες που τους καταστρέφουν, να απελευθερώσουν τη μουσική και να αυτοκυβερνηθούν! Φυσικά, δεν έχαναν ευκαιρία να προκαλούν ταραχές, στη διάρκεια των οποίων έριχναν πέτρες και πατάτες στη λιμουζίνα του αντιπροέδρου των ΗΠΑ Άγκνιου, ενώ έκαναν έρωτα όλες τις μέρες της εβδομάδας, αφού πρώτα έβλεπαν μια προβολή του «Βαθιού Λαρυγγιού». Γιατί η θέαση αυτού το πορνό ήταν πράξη επαναστατική, συμμετοχική στο πνεύμα της αντι-κουλτούρας, ανατρεπτική, ανόσια και τρομακτική για τις άλλες δύο κατηγορίες. Κάπως έτσι το «Βαθύ Λαρύγγι» ενέταξε το πορνό στην ποπ κουλτούρα και έκανε το στοματικό έρωτα πολιτική πράξη.

Ο Πιερ Πάολο Παζολίνι μεταφέρει στην οθόνη τις «120 Μέρες στα Σόδομα» του μαρκήσιου Ντε Σαντ.

Σαλό ή Οι 120 Μέρες στα Σόδομα (Salo o Le 120 Giornate di Sodoma, 1975)

Σκηνοθεσία: Πιερ Πάολο Παζολίνι.
Παίζουν: Πάολο Μπονατσέλι, Τζόρτζο Κατάλντι, Άλντο Βαλέτι.
What’s up doc? Δημοκρατία του Σαλό, 1944. Τέσσερις φασίστες –ένας δούκας, ένας δικαστής, ένας επίσκοπος και ένας πρόεδρος– κλείνουν σε ένα παλάτι νεαρούς και νεαρές παρθένες. Και ενώ τρεις πόρνες αφηγούνται με γλαφυρότητα τις εμπειρίες τους, οι φασίστες εξαναγκάζουν τους νεαρούς και τις νεαρές να συμμετέχουν σε ακραία σαδομαζοχιστικά όργια.
Ο Πιερ Πάολο στα βήματα του Ντε Σαντ: Ο Πιερ Πάολο Παζολίνι μεταφέρει στην οθόνη τις «120 Μέρες στα Σόδομα» του μαρκήσιου Ντε Σαντ, παραμένοντας πιστός στην ψυχολογία και στις πράξεις των χαρακτήρων του. Ακολουθώντας τη λογική του Δάντη, καταχωρίζει το υλικό του σε κεφάλαια: «Προθάλαμος της Κόλασης», «Ο Κύκλος της Μανίας», «Ο Κύκλος των Κοπράνων», «Ο Κύκλος του Αίματος». Οι ήρωες της ταινίας συμπεριφέρονται στα θύματά τους με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που συμπεριφέρονταν οι ναζιστές και οι φασίστες στους κατοίκους των χωρών που είχαν υπό τον έλεγχό τους. Και αν ο Παζολίνι κάνει μεταφορά του ιστορικού χρόνου από το 18ο σε ένα σκοτεινό «διάλειμμα» του 20ού αιώνα, στην πραγματικότητα ο λόγος του απευθύνεται τόσο στο δικό του παρόν όσο και στο δικό μας. Αν και επέλεξε σαν σύμβολο εξουσίας την τελευταία φασιστική κυβέρνηση της Ιταλίας, αντιλαμβάνεται πως η άναρχη κρατική εξουσία μπορεί να επαναληφθεί σε οποιοδήποτε μέρος της Γης και σε οποιονδήποτε ιστορικό χρόνο. «Ό,τι είναι ακραίο είναι καλό» ακούγεται στην ταινία, και θα συμπληρώναμε: «Ό,τι μπορεί να διασφαλίσει τη μακροημέρευση του μικροαστισμού, όσο ακραίο και να είναι, είναι καλό»! Ο Παζολίνι προκαλεί τους μικροαστούς και «φτύνει στα μούτρα τους» τις τολμηρές και σκληρές εικόνες του –λίγο καιρό αργότερα οι μικροαστοί δεν θα χάσουν την ευκαιρία να φτύσουν με χαιρεκακία στον τάφο του.

Όλα κινούνται εντός ενός αποπνικτικού πλαισίου υπερβολής,

Pink Flamingos (1972)

Σκηνοθεσία: Τζον Γουότερς.
Παίζουν: Ντιβάιν, Μαίρη Βίβιαν Πιρς, Μινκ Στόουλ.
What’s up doc? Η Ντιβάιν είναι το «βδελυρότερο ον επί της Γης». Ο τίτλος της κινδυνεύει από τους Μαρμπλς, που απάγουν γυναίκες, κατόπιν βάζουν τον υπηρέτη τους να τις βιάσει με μια σύριγγα, πουλάνε τα παιδιά τους σε ζευγάρια λεσβιών και με τα χρήματα που προσπορίζονται από τη συγκεκριμένη δραστηριότητα προωθούν το εμπόριο ηρωίνης στα σχολεία. Όμως, η Ντιβάιν δεν είναι εύκολος αντίπαλος. Τελικά, ποιος θα αναδειχτεί στον πιο αντικοινωνικό και διεστραμμένο σούπερ σταρ της υφηλίου;
Ξεπουπουλιάζοντας τα φλαμίνγκο: Ο αξιότιμος κύριος Γουότερς, γόνος ευσεβούς καθολικής οικογένειας από τη Βαλτιμόρη, αφήνει στην άκρη τη μυθοπλασία, ή μάλλον δένει τη μυθοπλασία με αναγουλιαστικές δόσεις πραγματικότητας –ε ναι, η Ντιβάιν στην τελευταία σκηνή της ταινίας γεύεται τα περιττώματα του σκύλου, ενώ ο γιος της απολαμβάνει τις ερωτικές περιπτύξεις με τις παρτενέρ του συντροφιά με κότες. Φυσικά, οι σεκάνς που σοκάρουν δεν σταματούν στις δύο: αν οι αντοχές σας το επιτρέψουν, μπορείτε να επιλέξετε ανάμεσα σε εκείνη της δημόσιας ούρησης, της επίδειξης των γεννητικών οργάνων ενός τρανσέξουαλ, του κανιβαλισμού των μπάτσων και τα close-ups στο σφιγκτήρα του πρωκτού ενός τραγουδιστή. Όλα κινούνται εντός ενός αποπνικτικού πλαισίου υπερβολής, διανύοντας την απόσταση από το γκροτέσκο στο γελοίο με την ελαφρότητα περιπατητή που απολαμβάνει τη βόλτα του ένα δροσερό καλοκαιρινό απόγευμα σε κάποια πόλη της Κεντρικής Ευρώπης. Οι διάλογοι είναι έντονα μελοδραματικοί, οι ερμηνείες ανατριχιαστικές, τα κοστούμια και τα σκηνικά ορίζουν την αίσθηση του κακόγουστου. Ο Ρότζερ Έμπερτ αρνήθηκε να βαθμολογήσει την ταινία, την ίδια στιγμή που εκατοντάδες θεατές μέσα στις αίθουσες ξερνούσαν από την αηδία που τους προκαλούσαν οι εικόνες, ενώ κάποιοι άλλοι θεωρούσαν πως αυτές οι ίδιες εικόνες προκαλούσαν τα χρηστά ήθη της αμερικανικής κοινωνίας, άρα η κινηματογραφική πράξη του Γουότερς ήταν άκρως επαναστατική. Περίπου την ίδια εποχή (1968) ο Άμπι Χόφμαν έγραφε στο βιβλίο του «Επανάσταση για την Κάβλα της»: «Επανάσταση για το χαβαλέ της; Γιατί όχι; Έτσι κι αλλιώς, είναι όλα ένα μάτσο από ψεύτικες λέξεις». Και σίγουρα από ψεύτικες εικόνες.

Μοιάζει με ντοκιμαντέρ, αλλά δεν είναι. Θρυλείται ότι βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα, αλλά δεν βασίζεται.

Ο Σχιζοφρενής Δολοφόνος με το Πριόνι (The Texas Chain Saw Massacre, 1974)

Σκηνοθεσία: Τομπ Χούπερ.
Παίζουν: Μέριλιν Μπερνς, Γκούναρ Χάνσεν, Γουίλιαμ Βέιλ.
What’s up doc? Πέντε παιδιά του κολεγίου –τρία αγόρια και δύο κορίτσια– ταξιδεύουν με το βαν τους κάπου στο Τέξας. Αφού πρώτα κάνουν τη λανθασμένη κίνηση να πάρουν έναν αλλόκοτο ντόπιο που έκανε οτοστόπ, φτάνουν σε ένα εγκαταλειμμένο σπίτι –σχεδόν στοιχειωμένο–, όπου δύο από τα παιδιά της παρέας μεγάλωσαν. Ο εφιάλτης ξεκινά από τη στιγμή που, αδιάκριτα, περνούν τα όρια μιας άλλης αγροικίας…
Εκεί στο Τέξας: Μοιάζει με ντοκιμαντέρ, αλλά δεν είναι. Θρυλείται ότι βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα, αλλά δεν βασίζεται. Ο Πετσομούρης (Leatherface) με το αλυσοπρίονο (που δεν αδειάζει ποτέ από βενζίνη) στα χέρια είναι πλάσμα της οργιώδους φαντασίας του Χούπερ: το πλάσμα που ο Χούπερ επινοεί για να σαρκάσει την αντίληψη που έχουν οι Αμερικανοί της Δυτικής και της Ανατολικής Ακτής για τη χώρα τους. Επειδή, αξιότιμοι κάτοικοι των δύο παραλίων του Ατλαντικού και του Ειρηνικού ωκεανού, φαίνεται ότι λησμονείτε πώς στήθηκε το «έθνος» στα πόδια του, μια μικρή, υπέρ το δέον φρικιαστική υπενθύμιση δεν βλάπτει. Κάτω, λοιπόν, από το καπιταλιστικό επίχρισμα της υπερδύναμης κρύβεται με επιμέλεια ο κανιβαλισμός, η γαστρονομική απόλαυση του ανθρώπινου κρέατος, η οριστική διάρρηξη του συμβολαίου του σεβασμού της ατομικότητας. Εφιάλτης που ίσως να μη διαφέρει από τους μικρούς και μεγάλους εφιάλτες που αποτέλεσαν τους θεμέλιους λίθους της συγκρότησης του αμερικανικού κράτους. Αν απογυμνώσουμε αυτό το κράτος από τα φανταχτερά του φτιασίδια, θα αποκαλυφθεί το αποτρόπαιο πρόσωπο εκατομμυρίων Πετσομούρηδων που στο πρώτο φως της ημέρας κυνήγησαν με το αλυσοπρίονό τους πότε ιθαγενείς, πότε Αφροαμερικανούς σκλάβους, πότε μικρούς ιδιοκτήτες γης, πότε Κινέζους φτηνούς εργάτες, πότε Ιταλούς αναρχοσυνδικαλιστές, πότε Μαύρους Πάνθηρες, για να εξασφαλίσουν το κρέας που χρειάζονται για να θρέψουν τις οικογένειές τους; Ακούγεται εφιαλτικό;

TAGS :
ερωτική θρίλερ

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook