Η λογοτεχνία είναι ο παλμός των ημερών μας. Αυτό οφείλουμε να το δεχθούμε ως αξίωμα διότι συμβαίνει. Αν παρατηρήσει κανείς την αντίδραση των βρετανών συγγραφέων στην εν εξελίξει πολιτική μπαλαφάρα λόγω του Brexit, θα διαπιστώσει πως δεν μένουν σιωπηλοί και αμέτοχοι.
Ο Ιαν Μακ Γιούαν γράφοντας την «Κατσαρίδα», μια παραλλαγή της Μεταμόρφωσης του Κάφκα, άλλο δεν κάνει από το να δημοσιοποιεί την αντίθεσή του για την ολισθηρή εξέλιξη των πραγμάτων στη χώρα του. Ο Τζον ΛεΚαρέ, συγγραφέας που έχει πάντοτε σε εγρήγορση της κεραίες του, δεν θα μπορούσε να μείνει εκτός κάδρου.
Με το νέο του πολιτικό θρίλερ «Ένας έντιμος άνθρωπος» που κυκλοφορεί στη χώρα μας από τις εκδόσεις Bell με θαυμαστή μετάφραση της Μαρίας Παπανδρέου, άλλο δεν κάνει από το να βάζει το δάχτυλο στην ανοιχτή πληγή της χώρας του. Βοηθάει σ’ αυτό και η πρωτοπρόσωπη αφήγηση, από την οποία εικάζει κανείς βάσιμα πως ο ΛεΚαρέ βάζει στο στόμα του κεντρικού ήρωά του λόγια που θα ήθελε κι αυτός να εκστομίσει δημόσια.
Είναι ολοφάνερη η αγανάκτηση του διάσημου συγγραφέα για τις εξελίξεις στο Brexit. Δεν είναι τυχαίο ότι σε κάποιο σημείο του βιβλίου σημειώνει πως οι Βρετανοί πορεύεται με έναν βράχο που του έχουν βάλει διάφοροι πλούσιοι, ελιτίστες και πολιτικοί καριερίστες που ελάχιστη σχέση έχουν με τα τοπικά προβλήματα.
Η ιστορία κοντολογίς έχει ως εξής: Ο Νατ, ο βασικός πρωταγωνιστής, είναι ένας σαρανταεφτάχρονος βετεράνος των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών, πιστεύει ότι η καριέρα του ως χειριστή πρακτόρων έχει φτάσει στο τέλος της. Επιστρέφει στο Λονδίνο και στη σύζυγό του, την πολύπαθη Πρου. Όμως η ολοένα αυξανόμενη απειλή του Κέντρου Μόσχας αναγκάζει το Γραφείο να του αναθέσει μια τελευταία αποστολή: ο Νατ καλείται να αναλάβει τον παροπλισμένο υποσταθμό Καταφύγιο και τους γηραλέους κατασκόπους που τον στελεχώνουν. Η μόνη φωτεινή εξαίρεση στην ομάδα είναι η νεαρή Φλόρενς, που έχει βάλει στόχο έναν Ουκρανό ολιγάρχη με ύποπτα πάρε δώσε στη Ρωσία.
Εκτός από κατάσκοπος, ο Νατ είναι και λάτρης του μπάντμιντον. Ο τακτικός αντίπαλός του στο γήπεδο έχει τα μισά του χρόνια: ο μοναχικός, εσωστρεφής Εντ. Ο Εντ μισεί το Brexit, τον Τραμπ και τη δουλειά του σε μια απρόσωπη αυτοκρατορία των ΜΜΕ. Και είναι αυτός που θα παρασύρει την Πρου, τη Φλόρενς και τον ίδιο τον Νατ σε μια πράξη πολιτικής αγανάκτησης με ολέθριες συνέπειες για όλους.
Ειδικά για τον Τραμπ, ο ΛεΚαρέ δεν τον αφήνει σε χλωρό κλαρί και ρίχνει κατά πάνω του οργισμένες βολές. Για τον βρετανό συγγραφέα είναι κάτι σαν καθαριστής του βρομόσπιτου του Πούτιν, μια επηρμένη φιγούρα της οποίας ο ναρκισσισμός δεν έχει όριο. Ο συγγραφέας, ολότελα ώριμος πλέον και αναμφίβολα καταξιωμένος, δεν φοβάται ότι η οργή του ενδέχεται να εκτρέψει την προσοχή του αναγνωστικού κοινού από την ιστορία. Αντιθέτως, θεωρεί πως αυτή η οργή είναι που σηματοδοτεί όλο το ύφος του βιβλίου.
Εδώ και 50 χρόνια, ο ΛεΚαρέ βρίσκεται μέσα στο λογοτεχνικό, κοινωνικό και πολιτικό zeitgeist. Ηταν ο συγγραφέας που χρησιμοποίησε με θαυμαστό τρόπο τον τρεμάμενο κόσμο που προέκυπτε από τον Ψυχρό Πόλεμο και τώρα που όλα έχουν καταρρεύσει και ο κόσμος παραδέρνει βρίσκεται πάλι μπροστά. Πιο οργισμένος από ποτέ.
Το “Ένας έντιμος άνθρωπος” είναι μια εφιαλτικά ακριβής περιγραφή της εποχής μας, άλλοτε σπαρακτική και άλλοτε σαρκαστική, δοσμένη με αμείωτη ένταση από τον σπουδαιότερο χρονικογράφο του καιρού μας. Ηδη στα 88 του, ο ΛεΚαρέ εξακολουθεί να κρατάει την μπαγκέτα γερά στα χέρια του και να γράφει ένα θρίλερ από αυτά που ελάχιστοι πλέον είναι σε θέση να γράψουν και να έχει πλήθος αναφορών στο σήμερα.
Οι λάτρεις του ΛεΚαρέ, και είναι εκατομμύρια, θα καταλάβουν αμέσως πως ο Νατ δεν είναι ένας Σμάιλι. Εδώ δεν έχουμε καμία ομοιοτυπία. Ο Νατ ανήκει σε ένα κόσμο όπου οι παλιές αυτοκρατορίες έχουν θρυμματιστεί. Το Σιδηρούν παραπέτασμα είναι ολότελα παρελθόν, ενώ οι βρετανοί κατάσκοποι προσπαθούν να προσκολληθούν στα συντρίμμια όσο μπορούν περισσότερο και κλείνουν τα μάτια στη γενικευμένη διαφθορά των ημερών τους.
Αυτό που θα κινητοποιήσει τον Νατ, τελικά, είναι η απειλή του Κέντρου Μόσχας. Είναι μια έξοδος απελπιστική, αλλά και με ακλόνητη βεβαιότητα. Ένα νεύμα του ΛεΚαρέ προς τους αναγνώστες τους. Φιλική συμβουλή: διαβάζεται με κομμένη την ανάσα.
Διαβάστε ακόμα: «Ο μελαγχολικός αυτοκράτορας στο προσκεφάλι και στην καρδιά μου».