Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι: μέγας ποιητής, μέγας εραστής, με αλφαδιασμένο στυλ

Oι φωτογραφίες που του έχει τραβήξει ο Alexander Rodchenko στο μακρινό 1924 είναι αντιφατική όσο και το είδωλό που εικονίζεται (Αριστερά:Getty Images/Ιdeal image, Δεξιά: Η γκαλερί Atlas  του Λονδίνου πωλεί αντίγραφα της περίφημης φωτογράφησης του Rodchenko με τιμές που φτάνουν τις 5.000 λίρες  artsy.net).

Μια καιόμενη βάτος. Ένα παρανάλωμα νεφών με παντελόνια. Ένας ερωτιδέας του γυναικείου σώματος και της επανάστασης. Για τον Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι ξέρουμε πολλά, όσα ο μύθος του απονενοημένου τέλους του μας προσέδωσε και όσα η ποιητική του ορμή μας χάρισε. Ήταν ένα διάπυρο άστρο που δεν θα μπορούσε να κρατηθεί για πολύ στο στερέωμα. Για ορισμένους ανθρώπους αυτός ο κόσμος είναι πολύ μικρός. Η αιωνιότητα τους καλεί να την θωπεύσουν. Κι εκείνος το έπραξε.

Αυτό που έμεινε πίσω του είναι άπιαστο σαν υδράργυρος: στάχτη χαρτιών, θραύσματα φιλιών, τρυφεροί λυγμοί, στοχαστικές ενατενίσεις, αλλά και κάτι άπιαστο που ούτε καν οι στίχοι του δεν φτάνουν να μας προσφέρουν. Υπήρξε ένας αληθινός ιεροφάντης της επανάστασης επί της γης, μιας άλλης πραγματικότητας που θα άξιζε να ζήσει αυτή η περίεργη περίπτωση που λέγεται άνθρωπος και συνάμα ήταν ένα βλέμμα στραμμένο στ’ άστρα. Μέσα από τη λάσπη του χρόνου, ναι, αυτός κοιτούσε τα πέρα βάθη του θόλου. Τα χρώματα μιας ουράνιας παλέτας που απλωνόταν μέσα στο μυαλό του.

Αριστερά σε νεαρή ηλικία, και δεξιά φτασμένος πλέον ποιητής στην επαναστατική Ρωσία (Wikimedia Commons / Getty Images/Ideal image).

Αν υπάρχει μια λέξη που μπορεί να χαρακτηρίσει τον Μαγιακόφσκι αυτή θα ήταν: «φλόγα». Μια φλόγα αλλόκοτη και αλλότροπη. Με βαριά σκιά, αλλά με μιαν παιδικότητα δονκιχωτική. Με την ορμή της πρώτης περιόδου του, όταν αποτέλεσε σεπτό μέλος της φουτουριστικής ομάδας, αλλά και με την απαραίτητη αχλή δόξας στην επαναστατική Ρωσία, όταν, ως γνωστός ποιητής, δεχόταν την αδιάλειπτη αποδοχή των συντρόφων.

Στις 14 Απριλίου 1930, ο βόμβος των γεγονότων έφτιαξε ένα αδιαπέραστο φράγμα στο μυαλό του. Πήρε το όπλο, το έστρεψε κατά πάνω του και έκοψε κάθε γέφυρα με τη ζωή. Θεωρίες επί θεωριών: τον ξαπόστειλε ο Στάλιν; Δεν άντεξε το βάρος από την εξέλιξη που πήρε η Οκτωβριανή Επανάσταση; Μήπως ήταν η ερωτική κατάρρευση από την άγονη σχέση του με την Πολόνσκαγια; Ο Μαγιακόφσκι ήταν ένας εξαίρετος μίσχος που δεν θα μπορούσε να ανθίσει για πολύ. Ο μαρασμός άρχισε να φαίνεται όταν μπήκε σε ψυχιατρική κλινική με έντονα σημάδια κατάθλιψης. Ύστερα, ήρθε η αυτοκτονία του για να ενισχύσει την αίσθηση του προσωπικού τενάγους στο οποίο είχε περιπέσει.

Με ένα τσιγάρο πάντα στα χείλια (Wikipedia).

Η φωτογραφία που του έχει τραβήξει ο Alexander Rodchenko, άλλη σημαντική μορφή κι αυτός, στο μακρινό 1924 είναι αντιφατική όσο και το είδωλό που εικονίζεται: σαν μέσα στο σώμα του να είναι έγκλειστοι δύο Βλαντιμίρ. Τα μάτια του είναι εντατικά, σέρνουν μπουμπουνητά, το βλέμμα του είναι τραχύ, σαν μια δοκιμασία ύψιστου θάρρους μπρος στο αναπότρεπτο της ζωής. Κουρεμένος γουλί, κεκαρμένος ως τα πέρα βάθη των πόρων του και συνάμα ένας φορέας δανδισμού που δεν εκτρέπεται από τη χθόνια παροδικότητα των ρούχων. Στη συγκεκριμένη φωτογραφία ακόμη και τα ρεβέρ του παντελονιού του είναι εύγλωττα.

Κοστούμι, πένες σε ευδιάκριτο σημείο (πού πας στον πόλεμο χωρίς όπλο;), γραβάτα, δετά μποτάκια, καπέλο και ένα τσιγάρο να καίει σαν αναθηματικό κερί. Θα μπορούσε να είχε βγει από το ρεπορτάζ μόδας του παλιού αμερικανικού Εsquire. Κι όμως, κάτι περισσότερο από αυτό. Από τα έντονα φουλάρια, τα ριχτά πουκάμισα, τα πουλόβερ με τους ρόμβους. Ο Μαγιακόφσκι ήταν η αργή δροσιά ενός πρωινού που ξαφνικά αποκτάει τη δριμύτητα μιας νύχτας που δέρνεται από το ψύχος. Το όλον; Πάλι φλόγα.

Γι’ αυτό αγάπησε παθολογικά τις γυναίκες. Γι’ αυτό αγάπησε την επανάσταση. Ο,τι ήταν θηλυκού γένους ασκούσε πάνω του έντονη έλξη – σχεδόν βαρυτική. Πρώτες από όλες η Λίλη Γιούρεβνα Μπρικ, γυναίκα του εκδότη του Όσιπ Μπρικ, στην οποία αφιερώνει το «Σύννεφο με παντελόνια». Μαζί της ζει έναν θυελλώδη έρωτα, ένα ιψενικό τρίγωνο ορθώνεται στη ζωή του που σκανδάλισε τα ήθη της εποχής. Σ’ αυτήν αφιέρωσε τα περισσότερα και τα πιο γνωστά ποιήματά του. Ναι, η λατρεμένη Λίλη ήταν η γυναίκα της ζωής του.

Θα ακολουθήσει η ηθοποιός Βερόνικα (Νόρα) Πολόνσκαγια, η τελευταία γυναίκα που τον αντικρίζει ζωντανό, αλλά και η  Τατιάνα Γιακόβλεβα που γνωρίζει σε ένα ταξίδι στο Παρίσι και της ζητάει να τον παντρευτεί. Γυναίκες που ζέσταναν την κλίνη του, που ανάφλεξαν την καρδιά του, που, τελικά, τον άφησαν άδειο. Ο Μαγιακόφσκι ερωτευόταν παράφορα και το ίδιο παράφορα έπεφτε σε ένα κενό. Θεωρούσε πως καμία γυναίκα δεν μπορούσε να γεμίσει αυτή την αδειοσύνη που έμοιαζε να είναι απόλυτα υπαρξιακή. Ω, τρυφερέ και ονειροπόλε Βαλόντια.

H Λίλη Γιούρεβνα Μπρικ. Μαζί έζησαν έναν θυελλώδη έρωτα.

Οπως η επανάσταση έπρεπε να κατατείνει σε μια ουτοπία, άρα σε κάτι απλησίαστο για τους κομματικούς μηχανισμούς, έτσι και ο έρωτας όφειλε να φέρει κάτι ύψιστο. Τα ποιήματά του έχουν πάντα μια γυναίκεια μορφή ως αφορμή αλλά και ως κατάληξη. Μια Λίλι, μια Λαρίσα, μια Βερόνικα. Το δίκαιο του λαού, η δημοκρατία των φιλιών. Ένας «νυμφίος του έρωτα, της επανάστασης και του θανάτου», ένας ματαιωμένος πρίγκιπας του ωραίου και του ύψιστου. Ένα άστρο με φλεγόμενη ουρά που ακόμη και τώρα φέγγει με τον τρόπο του στον ουρανό του καθενός μας. Αν βγεις έξω θα το δεις, αν έχεις μάθει να κοιτάζεις με τα μάτια της ψυχής.

Διαβάστε ακόμα: Η ελευθέρα λιβιδώ του Ανδρέα Εμπειρίκου: 9 άγνωστα τολμηρά κείμενα.

TAGS :
Μαγιακόφσκι Ποίηση

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook