Wynton Marsalis: «Χαλκο-γραφίες» της σύγχρονης Αμερικής

Ο Wynton Marsalis είναι μια μυθική μορφή για τη μουσική των ΗΠΑ (Φωτογραφία: Frank Stewart).

Ο Wynton Marsalis (γεν. 1961), είναι μια σχεδόν μυθική μορφή για την αμερικανική μουσική, ως τρομπετίστας, συνθέτης αλλά και παιδαγωγός, που έχει συμβάλει στη διάδοση τόσο της κλασικής μουσικής, όσο και της Τζαζ από την οποία κατάγεται, στις νέες γενιές κάτι που επιδιώκει και μέσω της εκπομπής του: Marsalis on Music στη Δημόσια Αμερικανική Τηλεόραση που γράφει και παρουσιάζει από το 1985. Έχει κερδίσει συνολικά 9 βραβεία Γκράμι, κάποια από τα οποία για ερμηνείες του με την τρομπέτα σε έργα κλασσικών συνθετών, όπως ο Χάιντν και ο Μότσαρτ, καθώς και μουσικό Πούλιτζερ, πρώτη φορά σε έργο μουσικής Τζαζ, για το ορατόριο του: «Blood on the Fields”.

Ξεκίνησε ως παιδί-θαύμα μιας μουσικής οικογένειας και στα 17 του χρόνια έγινε ο πιο νεαρός μουσικός που έγινε δεκτός στην Tanglewood’s Berkshire Music Center κερδίζοντας μάλιστα αμέσως και το βραβείο του πανεπιστημίου (Harvey Shapiro Award for outstanding brass student)! Αμέσως μετά το 1979 ο Μαρσάλις ήρθε στη Νέα Υόρκη για να σπουδάσει στο διάσημο: Juilliard School of Music. Από το 1981 και για 15 χρόνια ως επικεφαλής της μπάντας που ίδρυσε ο Μαρσάλις παρουσίαζε περίπου 120 συναυλίες το χρόνο!

Ο Μαρσάλις πιστεύει ότι η μουσική Τζαζ είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ίδια τη ζωή (Φωτογραφία: Frank Stewart).

Και αν με την Τζαζ έχει θα λέγαμε σχέση «αίματος», αφού ο πατέρας του ήταν πιανίστας ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η σχέση του με την κλασική μουσική. Η αγάπη του Μαρσάλις για τον Μπαχ, το Μότσαρτ και τον Μπετόβεν να έχει ήδη στα 20 του αριθμό ηχογραφήσεων κλασικών έργων με σημαντικά σύνολα. Ακολούθησαν πολλές και πολύμορφες συνεργασίες με σπουδαίες ορχήστρες, ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι στα 60^ου γενέθλιά του στις  18 Οκτωβρίου από τα κοινωνικά δίκτυα του ευχήθηκαν, εξαίροντας την μουσική του προσωπικότητα, μεγάλες ορχήστρες, ανάμεσά τους οι Φιλαρμονικές του Βερολίνου και της Νέας Υόρκης.

Ξεκίνησε ως παιδί-θαύμα μιας μουσικής οικογένειας και στα 17 του χρόνια έγινε ο πιο νεαρός μουσικός που έγινε δεκτός στην Tanglewood’s Berkshire Music Center (Φωτογραφία: Clay McBride).

Με την τελευταία ο Μαρσάλις διατηρεί στενές σχέσεις. Το 2016 ο Μαρσάλις είχε συμμετάσχει με την μπάντα του στη συναυλία που παραδοσιακά δίνει η Φιλαρμονική στον Καθεδρικό Ναό της Νέας Υόρκης St. John the Divine για την Memorial Day στην οποία μάλιστα είχε απευθυνθεί από τον άμβωνα, στο κοινό, ενώ η ορχήστρα του είχε παραγγείλει και ένα καινούριο έργο.

Φέτος που ο Wynton Μαρσάλις δεν έχει προγραμματισμένες εμφανίσεις με τη Φιλαρμονική, τη σκυτάλη έχει πάρει ο αδερφός του, επίσης ο σαξοφωνίστας Branford Marsalis, ο οποίος θα αναλάβει το ρόλο του σολίστα στο Κοντσέρτο για Σαξόφωνο του John Adams στη συναυλία της Φιλαρμονικής της 6^ης Ιανουαρίου που θα λάβει χώρα στο Carnegie Hall, αφού η έδρα της στο Lincoln Center βρίσκεται υπό ανακαίνιση.

Από το 1987 ο Μαρσάλις, για να επανέλθουμε στον Wynton, συν-ίδρυσε και διευθύνει το πρόγραμμα Jazz at Lincoln Center, το οποίο μάλιστα από το 1996 απολαμβάνει το ίδιο θεσμικό καθεστώς με τους πιο τρεις γνωστούς στον υπόλοιπο κόσμο θεσμούς, τη Φιλαρμονική, την Μητροπολιτική Όπερα και το Μπαλέτο της Πόλης. Από τις αναρίθμητες πρωτοβουλίες του θεσμού ξεχωρίζουν και οι εμφανίσεις του σε σταθερή βάση από το 2010 και μετά στην Κούβα!

Με τρεις συναυλίες στις 18, 19 και 20 Νοεμβρίου στην έδρα του θεσμού, την αίθουσα: “Frederick P. Rose Hall” του Lincoln Center ο Wynton Marsalis θα γιορτάσει τα 60 του γενέθλια, με τη σύμπραξη πολλών καλλιτεχνών και με την πρώτη συναυλία να μεταδίδεται ζωντανά στο διαδίκτυο.

Ο Μαρσάλις πιστεύει ότι η μουσική Τζαζ είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ίδια τη ζωή και ότι οι βασικές μουσικές αρετές ενός μουσικού της: “improvisation”, “swing”, “sophistication” είναι ευθέως συνδεδεμένες με αρετές της προσωπικότητας: δημιουργικότητα, συνεργασίας και εκλέπτυνση αντίστοιχα, ενώ το blues το τονίζει τη διαφορετικότητα και αποπνέει αισιοδοξία!

Από την παγκόσμια πρεμιέρα της Συμφωνίας αρ. 4: «Η Ζούγκλα» του Wynton Marsalis από τη Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης και την Ορχήστρα Τζαζ του Λίνκολν Σέντερ.

O Μαρσάλις, και αυτό είναι ίσως το πιο ενδιαφέρον στοιχείο της μουσικής του προσωπικότητας επιδιώκει πρώτον ένα «πάντρεμα» της μουσικής Τζαζ με την κλασική μουσική. Αυτό ήταν και το πνεύμα και τους νέου μεγαλόπνοου έργου του, περίπου 45 λεπτών στην ολότητά του, αν και οι ερμηνευτές μας στέρησαν το πρώτο μέρος, αφού θεωρήθηκε στις πρόβες ότι δεν ήταν τελείως ώριμο, το οποίο του είχε παραγγείλει η Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης το 2016.

Σαφώς μεν στο ιδίωμα της Τζαζ, η καλύτερα με τη Τζαζ να κυριαρχεί έναντι των πολλών άλλων μουσικών στοιχείων, και με την Ορχήστρα Τζαζ του Λίνκολν Σέντερ της οποίας ηγείται ο Μαρσάλις, ιδιαίτερα τα χάλκινα πνευστά, να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο,  ο συνθέτης έδειξε ενορχηστρωτές αρετές και στο κομμάτι της κλασσικής ορχήστρας, με εξαιρετική χρήση των εγχόρδων και ισορροπία μεταξύ όλων των συντελεστών σε ένα συνεκτικό «όλον».

Ο Alan Gilbert διευθύνει την New York Philharmonic στην παγκόσμια πρεμιέρα του The Jungle (Symphony No. 4) του Wynton Marsalis στο David Geffen Hall (Φωτογραφία: Chris Lee).

Το κοινό καθηλώθηκε από την υπέροχη μουσική που θύμιζε ενίοτε την ατμόσφαιρα και τις μελωδίες παλιών αμερικάνικων ταινιών από τις δεκαετίες του 1940, του 1950 και του 1960. Όμως η συμφωνία είχε σαφώς προγραμματικό χαρακτήρα και επεδίωκε να αποτυπώσει στις ορχηστρικές αναζητήσεις του συνθέτη, ή καλύτερα στο χαλκό, μια και τον πρώτο λόγο είχαν, όπως και στα προηγούμενα έργα της βραδιάς τα χάλκινα πνευστά, και τις σκοτεινές ιστορίες της Αμερικής. Μια εισαγωγή του συνθέτη στο πρόγραμμα ήταν προορισμένη να καθοδηγήσει τους ακροατές προς αυτού του είδους την ανάγνωση του έργου.

Έτσι, αφού παραλήφθηκε όπως προαναφέραμε το πρώτο μέρος (The Big Scream) με τον τίτλο «Big Show» επιδιώχτηκε, μάλλον κοντά από αυτήν την άποψη στο πνεύμα (αλλά όχι και στο ιδίωμα) του Varèse, το δεύτερο η αποτύπωση των ήχων της Μητρόπολης, της αχανούς Νέας Υόρκης με τους, Ευρωπαίους σε πρώτη φάση μετανάστες, τις μουσικές του Broadway και το πανδαιμόνιο της μεγαλούπολης. Πιο μελαγχολικό, με τα έγχορδα να δίνουν μια αίσθηση ότι καταβάλλουν μια απέλπιδα προσπάθεια, ότι «υποφέρουν» το τρίτο μέρος με τον τίτλο «Lost in Sight” και τον χαρακτηρισμό «Post-Pastoral» ο συνθέτης είχε στο νου του τόσο τη μοναξιά των μεγαλουπόλεων όσο και την ιστορία των σκλάβων, κάτι που βρίσκεται στο κέντρο των ενδιαφερόντων του, με κάποιους από τους πιο εξοικειωμένους με τους ήχους του θεατές να πιστεύουν ότι ακούνε ήχους από αλυσίδες ή από κωπηλασία σε γαλέρες.

Το 2016 ο Μαρσάλις είχε συμμετάσχει με την μπάντα του στη συναυλία που παραδοσιακά δίνει η Φιλαρμονική στον Καθεδρικό Ναό της Νέας Υόρκης St. John the Divine για την Memorial Day (Φωτογραφία: Chris Lee).

Το τέταρτο μέρος: «La Esquina” είχε αναφορές στους ήχους της αφρο-αμερικανικής και Λάτιν κουλτούρας της Νέας Υόρκης, ενώ το πέμπτο: “Us” αναφερόταν σε στιγμές της καθημερινότητας, «με εκλέπτυνση και ρομαντισμό» στα λόγια του συνθέτη. Το ενδιαφέρον κορυφώθηκε στο έκτο και τελευταίο μέρος, όπου ο Μαρσάλις επεδίωξε να αποτυπώσει ή καλύτερα να ασκήσει κριτική στη σύγχρονη κοινωνία: “Struggle in the Digital Market”, όπως έγραψε κυρίως  στο «μύθο της αέναης ανάπτυξης».

Η μουσική στην αρχή έδειχνε να προσπαθεί να αποτυπώσει την αδυναμία προσανατολισμού στον απρόσωπο και χαοτικό κόσμο της ψηφιακής εποχής, στη συνέχεια με χρήση όλης της ορχήστρας οδηγηθήκαμε σε μια μάλλον παραδοσιακή coda, η οποία έδωσε την εντύπωση ότι ήταν το φινάλε, κάτι που όμως αποδείχτηκε ότι δεν ήταν σωστό, αφού μετά το τέλος της συμφωνίας η ορχήστρα άρχισε, με τους ήχους να ισορροπούν μεταξύ ρεαλιστικής αποτύπωσης, γκροτέσκ και ειρωνείας, να μιμείται τους ήχους των ζώων της «Ζούγκλας» στην μάλλον πιο κριτική στιγμή του έργου, το οποίο ήταν κάτι παραπάνω από όμορφο και εξαιρετικά ενδιαφέρον, μια αποκάλυψη! Το κοινό ενθουσιασμένο αποθέωνε το συνθέτη, κάτι που διακόπηκε μόνο όταν εκείνος ξαναπήρε την τρομπέτα του για ένα ανκόρ που μετέτρεψε το David Geffen Hall σε κλαμπ της Τζαζ.

Διαβάστε ακόμα: Ξανανοίγει τις πύλες του το Carnegie Hall με Perspective Artist της σεζόν τον Λεωνίδα Καβάκο.

TAGS :
Wynton Marsalis κλασική μουσική Νέα Υόρκη τζαζ

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook