Σοκολατένιο σάντουιτς: δύο αρώματα σε μια μπουκιά (mattarmendariz.com).

Ζούμε σε μια κοινωνία επικεντρωμένη στην όραση. Η όσφρηση δεν καλλιεργείται στο σχολείο. Είναι ο φτωχός συγγενής των αισθήσεων. Μας απαγορεύουν να οσμιζόμαστε ενδελεχώς τις συμμαθήτριες. Ωστόσο, ως είδος, είμαστε ικανοί να ανιχνεύσουμε εκατομμύρια οσμές. Αλλά στη θεωρία. Σε καθημερινή βάση, δεν αναγνωρίζουμε πάνω από καμιά 50ριά. Σε αντίθεση μ’ έναν αρωματοποιό περιωπής που χτυπάει 2-3 χιλιάδες, για να τις βάλει στο σέικερ και να βγάλει μια γιούνισεξ φρίκη προς 40 ευρώ.

Πώς λειτουργεί το σύστημα; Στον αέρα κόβουν βόλτες πτητικά μόρια καλοντυμένα, τα οποία, έτσι και τα οσμιστείς, ενεργοποιούν νευρώνες που συνδέονται με το κέντρο ελέγχου των συναισθημάτων στον εγκέφαλο. Κι αυτό εξηγεί γιατί διαθέτουμε μια μακρά μνήμη των οσμών, γιατί μια μυρωδιά κόλλας μας θυμίζει σούμπιτο τη θητεία μας στα μαθητικά θρανία ή το βραστό κατσαρόλας τη γιαγιά Ευτέρπη. Μεταφράζεται σε νοητικές εικόνες, σε ήχους, προτού αναλυθεί. Ακολουθεί πρώτα τα μονοπάτια των αναμνήσεων και των συγκινήσεων. Φέρνοντας δάκρυα στα μάτια.

Η μυρωδιά της σοκολάτας σέρνει μαζί της τη θύμηση ενός τραγουδιού που παιζόταν στο ραδιόφωνο όταν ήμασταν παιδιά.

Η οσφρητική εμπειρία έχει το εξής χαρακτηριστικό: είναι αναπόδραστη. Μπορείς να αποστρέψεις το βλέμμα σου ή να κλείσεις τα μάτια σου, μπορείς να βουλώσεις τ’ αφτιά σου. Αλλά μπροστά στην ανάδυση μιας μυρωδιάς είσαι ανίσχυρος. Ιδίως όταν οι νοικάρηδες από κάτω μου φτιάχνουν καθημερινά φαγητά με κάρι.

Αυτή η συνέργεια μεταξύ οσμής και συναισθηματικής μνήμης είναι αναμενόμενο να γίνεται αντικείμενο έρευνας. Χρησιμοποιούνται οσμές αναφοράς, όπως αυτές που συναντάμε στη φύση (δάση, λουλούδια), από την παιδική μας ηλικία (ζαχαρωτά), από τα φαγητά που τρώμε (ουδείς έβαλε τις μπάμιες στο πείραμα). Επιδίωξή τους να ξυπνήσουν ευχάριστες αναμνήσεις. Η μυρωδιά της σοκολάτας σέρνει μαζί της τη θύμηση μαμάδων σε επιδείξεις τάπερ ή ενός τραγουδιού που παιζόταν στο ραδιόφωνο. Μπορεί να λειτουργήσει θεραπευτικά. Όπως σ’ εμένα το αρνί στη σούβλα. Συγκινητικό.

Όμως, δεν φρεσκάρουν μόνον τη μνήμη μας. Κάνουν καλό και στην ψυχούλα μας. Τη γαληνεύουν, τη διεγείρουν, την ξυπνάνε. Κάνουν αδρεναλίνη, σεροτονίνη, ντοπαμίνη να σέρνουν το χορό. Καταπραΰνουν τις διαταραχές του ύπνου, μειώνουν την κατάθλιψη, σε δυναμώνουν, βάζουν πλάτη στις εξαρτήσεις. Είναι ανακουφιστική η παρέα της λεβάντας, της πατημένης πευκοβελόνας και των ανθών της νεραντζιάς. Της κρέπας και του φρεσκοψημένου ψωμιού. Η μυρωδιά από το κιλοτάκι που της έκλεψες πριν από είκοσι χρόνια.

Η βανίλια καθησυχάζει, γιατί ενστικτωδώς φέρνει στο νου το μητρικό γάλα.

Κι είναι κι άλλες. Η βανίλια καθησυχάζει, γιατί ενστικτωδώς φέρνει στο νου το μητρικό γάλα. Το ίδιο κάνει το κουρεμένο γρασίδι, καθώς παραπέμπει σε μια πανάρχαια έλξη για απέραντες σαβάνες, κατάλληλες για επιβίωση και αναπαραγωγή.

Είναι η μαντλέν του Προυστ. Κουβαλάμε όλοι μέσα μας τις μυστικές σκηνές του παρελθόντος μας, των ταξιδιών μας, τις μυρωδιές της πολίτικης κουζίνας των παιδικών μας χρόνων, μιας σπανακόπιτας στο Ζαγόρι, τις ψεκάδες της θάλασσας ή τ’ αρμυρίκια στο κάμπινγκ.

Αγκυροβολούνε στην καρδιά μας και κάθονται και φτιάχνουν την προσωπική μας σχέση με τη φύση γύρω μας. Μια ονειρική σαπουνόφουσκα. Λες και μια Μαίρη Πόπινς σε παίρνει απ’ το χέρι, αφήνεσαι, και χάνεστε μαζί στη χώρα των θαυμάτων.

 

Διαβάστε ακόμα: Bloody Mary – το αιμοδιψές κοκτέιλ του Χεμινγουέι και του Γκενσμπούρ.

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top