8 παλαιωμένα ελληνικά αποστάγματα για να απολαύσετε τα Χριστούγεννα

Ο θεμελιωτής της ελληνικής λαογραφίας Ν.Γ. Πολίτης, κάπου στα τέλη του 19^ου αιώνα, εντοπίζει τις ρίζες της λέξης «λαογραφία» στην Αλεξανδρινή Εποχή. Σύμφωνα με τον Πολίτη «η λέξις είναι καταλληλότατη προς ονομασίαν μαθήσεως, εχούσης υποκείμενον την σπουδήν του λαού». Υπό αυτήν την έννοια, δηλαδή της σπουδής του λαού και της εθιμικής συμπεριφοράς του, η λαογραφία έχει σχεδόν χρέος της, μια σοβαρή μελέτη του ελληνικού αποστάγματος και των τελετουργικών του, που απλώνονται με αδράχτι σε όλη τη χώρα.

Τα ελληνικά αποστάγματα τα τελευταία χρόνια γνωρίζουν μια πρωτοφανή περίοδο άνθισης και ακμής. Οι Έλληνες αποσταγματοποιοί έχουν περάσει από τα αγωνιώδη χρόνια της «Νίνια», της «Πίντα» και της «Σάντα Μαρία» του Χριστόφορου Κολόμβου κι έχουν προσαράξει σε λιμάνια έντονων πειραματισμών και δημιουργικότητας. Το τσίπουρο της παράδοσής μας, έγινε το τσίπουρο της νεωτερικότητας και το γνωστό ποτό της τάβλας, του καφενέ και του παραδοσιακού «τσιπουράδικου» εξελίχθηκε σε ένα ποτό σοφιστικέ, αντάξιο των πιο γνωστών αποσταγμάτων του εξωτερικού.

Τα παλαιωμένα τσίπουρα (ή για να είμαστε ακριβείς τα παλαιωμένα αποστάγματα) είναι το τελευταίο σκαλοπάτι της Δαρβίνειας εξελικτικής των ελληνικών αποσταγμάτων. Λόγω των αποχρώσεων τους, πολλοί τα συγκρίνουν με single malts ή ρούμια, αφού το βαρέλι παίζει καθοριστικό ρόλο στην εμφάνιση, στην όσφρηση και στη γεύση και των τριών αποσταγμάτων. Ωστόσο, το σταφύλι που χρησιμοποιείται στα ελληνικά παλαιωμένα αποστάγματα δίνει πολύ διαφορετικό χαρακτήρα στο τελικό απόσταγμα από τα σιτηρά (whisky) και τη μελάσσα (ρούμι). Αν όμως επικεντρωθούμε μόνο στην εμφάνιση, τότε ναι, είναι πολύ κοντά.

Προϊόντα επιρροών, πειραματισμών και «συνεχούς» ή «ασυνεχούς ανησυχίας», τα παραδοσιακά μας αποστάγματα μπήκαν σε βαρέλια, άλλαξαν χρώμα και… attitude και με βήματα θαρραλέα βαδίζουν σε μια νέα εποχή καινοτομίας και εξωστρέφειας. Για αυτές τις γιορτές λοιπόν, βάζουμε στα ποτήρια μας 8 εξαιρετικά παλαιωμένα ελληνικά αποστάγματα. Οκτώ καινούργιοι φίλοι για τα χειμωνιάτικα βράδια μας και μια ντουζίνα από ιστορίες να μας διηγηθούν σε κάθε τους γουλιά.

Καλή απόλαυση

 

Puro

Στην ντοπιολαλιά των Αγράφων, οι παλιοί Αγραφιώτες αποσταγματοποιοί έλεγαν «πούρο» τον «πόρο», το πέρασμα του σωλήνα στον άμβυκα, από όπου η καρδιά το υγροποιημένου αρωματικού ατμού έσταζε στάλα – στάλα. Ο «ανήσυχος» Θάνος Καραθάνος πειραματίζεται εδώ και χρόνια τόσο με τις αποστάξεις όσο και με τις παλαιώσεις στο βαρέλι. Έχοντας ως βάση τα στέμφυλα του μαύρου μοσχάτου, το απόσταγμα περνάει από στήλες πολλαπλής συνεχούς απόσταξης. Στη συνέχεια ακολουθεί μια εξαιρετικά πολύπλοκη διαδικασία ωρίμασης, αφού ωριμάζει σε ένα συνδυασμό από παλιά και νέα, γαλλικά και αμερικάνικα δρύινα βαρέλια για 5 χρόνια. Εντυπωσιακό κεχριμπαρί χρώμα με χάλκινες ανταύγειες, αρώματα από μέλι, γλυκό πορτοκάλι και περγαμόντο, δίπλα σε απαλές νύξεις σταφυλιού και αποξηραμένων φρούτων όπως το βερίκοκο και το δαμάσκηνο. Τα αρώματα από το βαρέλι κάνουν την εμφάνισή τους με γλυκά μπαχαρικά, βανίλια και καπνό. Γεμάτο και πλούσιο στόμα με άριστα δεμένο αλκοόλ και μια μαγική ισορροπία ανάμεσα στο βαρέλι και τα αρώματα από το σταφύλι.

 

 

 

 

---

 

Spyropoulos Family «π5ντε»

Η οικογένεια Σπυρόπουλου αποστάζει τσίπουρο για οικιακή χρήση από το 1988. Ωστόσο, τα πράγματα αλλάζουν άρδην όταν εμφιαλώνει το πρώτο της τσίπουρο το 2013. Στο ήδη εξαιρετικά παλαιωμένο TSIPOURO που κυκλοφόρησε τότε, έρχεται να προστεθεί το νέο προϊόν της, το «π5ντε». Ένα premium παλαιωμένο τσίπουρο που παράγεται στο ιδιόκτητο αποστακτήριο της οικογένειας στην Εύβοια και προέρχεται από ειδικά επιλεγμένα αποστάγματα. Το όνομα «π5ντε» αναφέρεται στα πέντε χρόνια που ωριμάζει σε γαλλικά και αμερικάνικα δρύινα βαρέλια. Στο διάστημα αυτό χτίζει την ισχυρή του προσωπικότητα και τον γευστικό του πλούτο. Το «π5ντε» κερδίζει κατευθείαν τις εντυπώσεις με την πολυτελέστατη φιάλη του που σε παραπέμπει σε world class premium απόσταγμα. Το χρώμα του είναι λαμπερό κεχριμπαρένιο. Στη μύτη ένας υπέροχος συνδυασμός από ώριμα πυρηνόκαρπα φρούτα, φλούδα πορτοκάλι, κυδώνι, σύκο, bitter σοκολάτα, βανίλια και καβουρδισμένα φουντούκια. Στο στόμα διαθέτει μια υπέροχη ισορροπία ανάμεσα στα φίνα χαρακτηριστικά και το γευστικό του βάθος. Πολυπλοκότητα που ενισχύεται στον ουρανίσκο και συνυπάρχει μαζί με τη βελούδινη υφή και την κομψότατη και φίνα επίγευση.

 

 

 

 

---

 

Παρπαρούσης Απόσταγμα Οίνου Παλαιώθεν

Εδώ έχουμε να κάνουμε με απόσταγμα οίνου και όχι με απόσταξη στεμφύλων, δηλαδή με ένα Eau de Vie de Vin  ή αλλιώς Brandy, αφού στην ουσία αποστάζεται κρασί. Η οικογένεια Παρπαρούση από την Πάτρα είναι από τους πρωτοπόρους στην απόσταξη και την παλαίωση αποσταγμάτων. Για το ντελικάτο αυτό απόσταγμα χρησιμοποιούνται σταφύλια από την ποικιλία σιδερίτης, τα οποία όμως τρυγούνται νωρίτερα από τα σταφύλια που προορίζονται για οινοποίηση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα σταφύλια να διατηρούν τις φυσικές υψηλές τους οξύτητες, ενώ αντίθετα τα σάκχαρα να είναι πιο χαμηλά. Παράλληλα, τα λεπτά και ντελικάτα ανθικά αρώματα είναι πιο έντονα και χαρίζουν απλόχερα τη φινέτσα τους στο απόσταγμα. Η απόσταξη γίνεται μία φορά σε χάλκινους άμβυκες και στη συνέχεια το απόσταγμα οδηγείται σε γαλλικά δρύινα βαρέλια όπου και παραμένει για 12 χρόνια συνολικά. Το Απόσταγμα Οίνου Παλαιώθεν είναι ένα εξαιρετικά κομψό και ντελικάτο απόσταγμα με γλυκά και απαλά αρώματα λευκών λουλουδιών, δίπλα σε όμορφες νύξεις άγουρων πυρηνόκαρπων φρούτων, εσπεριδοειδών και γλυκών μπαχαρικών. Η πολυετής παραμονή στο βαρέλι χαρίζει ισορροπία και στρογγυλάδα και σε συνδυασμό την προσεκτική απόσταξη έχουν ως αποτέλεσμα ένα υπέρκομψο στόμα με αιθέρια επίγευση.

 

 

 

 

---

 

 

Dark Cave

Το παλαιωμένο τσίπουρο της αποσταγματοποιίας Τσιλιλή παράγεται από φρέσκα ζυμωμένα στέμφυλα μοσχάτου της Θεσσαλίας. Με μακρά παράδοση στο χώρο της απόσταξης, η αποσταγματοποιία Τσιλιλή εμφιάλωσε ένα αρωματικό απόσταγμα που καταφέρνει και διατηρεί το γλυκό πρωτογενή χαρακτήρα του μοσχάτου στη μύτη, ενώ παράλληλα στο στόμα το βαρέλι προσδίδει το απαραίτητο βάθος και όγκο. Η απόσταξη γίνεται σε μικρούς χάλκινους άμβυκες μέσω μιας αργής διαδικασίας, με σκοπό να διατηρηθούν και αναδειχθούν τα φρέσκα και γλυκά αρώματα της ποικιλίας. Η διαδικασία της ωρίμασης γίνεται για τουλάχιστον 5 χρόνια σε προσεκτικά επιλεγμένα γαλλικά και αμερικανικά δρύινα βαρέλια, στα οποία προηγουμένως έχει παλαιώσει Vinsanto και ερυθρό κρασί. Το τελικό αποτέλεσμα είναι ένας συνδυασμός από ποικιλιακά αρώματα μοσχάτου, όπως τριαντάφυλλο, σταφύλι και αποξηραμένα φρούτα όπως ο χουρμάς και το δαμάσκηνο. Το σύνολο συμπληρώνουν η βανίλια και η bitter σοκολάτα. Στο στόμα διαθέτει βάθος και υψηλή αρωματική ένταση με το βαρέλι να χαρίζει στρογγυλάδα.

 

 

 

 

---

 

Domaine Costa Lazaridi Μεθεξις Cigar

 

«Εξαιρετικό παλαιωμένο απόσταγμα σταφυλής» από το Κτήμα Κώστα Λαζαρίδη που φημίζεται για μοναδικά κρασιά του, αλλά και τα εκλεκτά του αποστάγματα. Κι εδώ το απόσταγμα σταφυλής δηλώνει ότι πρακτικά και νομοθετικά έχουμε να κάνουμε με brandy, αφού στην ουσία  μιλάμε για απόσταξη κρασιού. Τα σταφύλια που χρησιμοποιούνται για το απόσταγμα προέρχονται από την αρωματική ποικιλία Sauvignon Blanc, τα οποία αφήνονται να υπερωριμάσουν στα τσαμπιά τους, μέχρι τα ποικιλιακά τους αρώματα να συμπυκνωθούν στον κατάλληλο βαθμό. Η απόσταξη γίνεται σε χάλκινους άμβυκες και η ωρίμαση σε γαλλικά δρύινα βαρέλια στα οποία πριν είχε ωριμάσει o Amethystos Sauvignon Blanc. Μέσα στην εντυπωσιακή καράφα έχουν «φυλακιστεί» αρώματα από πεπόνι, κυδώνι και μούρα σε συνδυασμό με μέλι, καπνό και κάρδαμο. Στο στόμα έχει μοναδική δομή και ιδιαίτερα πλούσια επίγευση που παραμένει.

 

 

 

 

 

---

 

Κατσάρος «Παλαιωμένο Τσίπουρο»

 

Η οικογένεια Κατσάρου έχει στις πλάτες της μια σπουδαία ιστορία 4^ων γενεών, αφού αποστάζει ούζο από το 1856. Το «Παλαιωμένο Τσίπουρο» έρχεται μέσα σε μια πολυτελέστατη καράφα και είναι άλλη μια απόδειξη ότι η μακρόχρονη παράδοση απόσταξης της οικογένειας, μόνο τυχαία δεν είναι. Το αρωματικό Μοσχάτο Τυρνάβου ξεκινά την αλκοολική του ζύμωση και στη συνέχεια τα στέμφυλά του οδηγούνται για απόσταξη, σε χάλκινους, χειροποίητους, ασυνεχούς λειτουργίας άμβυκες, με διαχωρισμό του αποστάγματος σε κεφαλές – καρδιά – ουρές. Στη συνέχεια, η καρδιά του αποστάγματος ωριμάζει για τρία χρόνια σε γαλλικά δρύινα βαρέλια φτιαγμένα από βελανιδιές των δασών Limousin και Troncais 100 ετών. Ένα αιθέριο απόσταγμα με σαγηνευτικό χάλκινο χρώμα και χρυσές ανταύγειες. Αρώματα από λευκή σοκολάτα, πορτοκάλι, λευκά λουλούδια, αποξηραμένα και καβουρδισμένους ξηρούς καρπούς. Στο στόμα τα φίνα χαρακτηριστικά ισορροπούν με τη βανίλια και τους χαρίζουν μια εξαιρετικά λεπτή επίγευση.

 

 

 

 

---

 

Μονή Τοπλού Παλαιωμένη Τσικουδιά

 

Από μια επιλογή με ελληνικά αποστάγματα δεν μπορεί να λείπει η τσικουδιά και ειδικά μια σπάνια και παλαιωμένη τσικουδιά. Η Ιερά Μονή Τοπλού Σητείας ιδρύθηκε τον 14ο αι. μ.Χ. και βρίσκεται στο ανατολικότερο άκρο της Κρήτης. Έχει μακρά παράδοση στο κρασί, αλλά και στην τοπική τσικουδιά. Η συγκεκριμένη τσικουδιά εξαιρετικά υψηλής ποιότητας είναι η μόνη που χρησιμοποιεί αποκλειστικά σταφύλια βιολογικής καλλιέργειας που καλλιεργούνται στους ιδιόκτητους αμπελώνες της μονής. Για την απόσταξη χρησιμοποιούνται κυρίως σταφύλια της αρχαίας ποικιλίας λιάτικο, που σύμφωνα με τους κρητικούς δίνει και τις πιο φίνες τσικουδιές. Την παραδοσιακή μέθοδο απόσταξης ακολουθεί ωρίμαση σε καινούργια γαλλικά δρύινα βαρέλια τα οποία έχουν κατασκευαστεί αποκλειστικά για ωρίμαση αποσταγμάτων και όχι κρασιού. Στην εξίσωση μπαίνει και η μακρόχρονη τεχνογνωσία των μοναχών οι οποίοι καταφέρνουν και αποστάζουν ένα εκλεκτό παλαιωμένο απόσταγμα με πολύ ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Απαλό χρυσό χρώμα με διακριτικά αρώματα κόκκινων αποξηραμένων φρούτων, μελιού, γλυκό πορτοκάλι, βούτυρο, μπισκότο και πολύ αριστοτεχνικά αρώματα βαρελιού όπως η ήπια βανίλια. Αρμονικό στόμα, ντελικάτο και κομψή επίγευση. Στα πλεονεκτήματά του, το πολυτελέστατο μπουκάλι.

 

 

---

 

Αποστολάκης Μανιφέστο

 

 

Το Μανιφέστο του Αποστολάκη από την φημισμένη για την απόσταξη περιοχή της Μαγνησίας είναι από τα αποστάγματα που άνοιξαν το χορό πριν χρόνια στο χώρο των παλαιωμένων ελληνικών αποσταγμάτων. Δεν είναι λίγοι αυτοί που λόγω της φιάλης του, το μπερδεύουν με… ρούμι. Τα σταφύλια που χρησιμοποιούνται είναι από Μοσχάτο Αμβούργου βιολογικής καλλιέργειας  που καλλιεργούνται στο θεσσαλικό κάμπο και επιλέγονται προσεκτικά για το απόσταγμα. Την παραδοσιακά πολλαπλή απόσταξη, ακολουθεί μια πολύπλοκη διαδικασία παλαίωσης σε παλιά και νέα, μικρά και μεγάλα δρύινα βαρέλια. Στη συνέχεια τα βαρέλια δοκιμάζονται ξεχωριστά και ακολουθεί το τελικό blend. Λαμπερό κεχριμπαρί χρώμα, με αρώματα καπνού, βανίλιας, γλυκό καρυδάκι και αποξηραμένο δαμάσκηνο. Γεμάτο στόμα, πλούσιο και πολυδιάστατο. Ένα απόσταγμα που παραμένει διαχρονικά σε πολύ υψηλά επίπεδα και έχει φανατικούς θαυμαστές.

 

 

 

 

---

 

Και ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να πιες ένα ποτήρι παλαιωμένο ελληνικό απόσταγμα;

Η προσωπική μου άποψη είναι… σκέτο με ένα καλό πούρο. Προσωπικά δίνω βάση στο ποτήρι με προτεραιότητα στο Riedel Veritas για τα Spirits, αλλά δεν θα έλεγα όχι και στο κοντό, «αρρενωπό» και μερακλίδικο old fashioned ποτήρι που προτιμάται για το whisky. Ωστόσο, είτε με ένα καλό κομμάτι πάγου ή είτε με λίγο δροσερό νεράκι δεν θα έλεγα όχι, ώστε να πέσει η αίσθηση του αλκοόλ και να μετριαστεί η αίσθηση του καύσου. Επιπλέον, η μαγκιά του παλαιωμένου αποστάγματος είναι ότι μπορεί άνετα να αποτελέσει συστατικό σε ευφάνταστα cocktail και με αυτό τον τρόπο να μπει σε ένα κοινό που δύσκολα θα έμπαινε.

Ποιo είναι το καλύτερο food pairing για ένα παλαιωμένο τσίπουρο;

Ιδανικά στο τέλος του γεύματος μαζί με γλυκά και επιδόρπια. Σιροπιαστά, σοκολάτες, ξηροί καρποί και μια χούφτα αποξηραμένα φρούτα. Προσωπικό αγαπημένο και… κλεμμένο από την κουλτούρα της Β. Ιταλίας είναι με… παγωτό ή gelato μαζί με γλυκό του κουταλιού από πάνω (σύκο ή πορτοκάλι). Συνδυασμός που θυμίζει ερωτική συνεύρεση ασπρόμαυρων ταινιών με λίγο γυμνό που σπάει τον πουριτανισμό.

Αν φύγουμε από τα γλυκά συνδυάζεται άψογα με ελληνικά (τοπικισμός) παλαιωμένα τυριά (γυλωμένη μανούρα Σίφνου, κρητική γραβιέρα κτλ), σοκολάτες, ξηρούς καρπούς φρυγανισμένες μπρουσκέτες με γλυκόξινα chutney και για τους πιο… πρόστυχους ουρανίσκους υπάρχει πάντα το αυγοτάραχο και το foie gras.

Τσίπουρο

Λέξη και συμπεριφορά βαθιά ριζωμένη στην καθημερινότητα του λαού μας. Από τον εργάτη που σχολούσε και σε ένα ποτήρι τσίπουρο έβγαινε ο κάματός του, μέχρι τα ακριβά εστιατόρια και τα bar που σερβίρεται με ντελικάτα πιάτα και cocktail το τσίπουρο περνάει μια πρωτόγνωρη περίοδο μετάλλαξης. Μέσα από τους πειραματισμούς, το ελληνικό παλαιωμένο απόσταγμα έχει βρει το δικό του segmentation και έχει φανατικούς φαν. Και γι’ αυτό το λόγο τα εύσημα πρέπει να αποδοθούν στην ευφυΐα των Ελλήνων αποσταγματοποιών, για τους οποίους ο Scott Fitzgerald είχε γράψει ότι «η ευφυΐα είναι η ικανότητα να κάνεις πράξη αυτά που έχεις στο μυαλό σου». Προφανώς και τα λόγια του Αμερικανού συγγραφέα είχαν άλλο κίνητρο, αλλά καταλαβαίνετε τι θέλω να πω.

Καλές Γιορτές.

 

Διαβάστε ακόμα: Οι «απλές» σαμπάνιες που θα απογειώσουν το γιορτινό σας κέφι.

 

 

TAGS :
αποστάγματα τσίπουρο