Σάμιουελ Μπέκετ: «Γράψτε για το χάος του σύγχρονου κόσμου»

«Προκειμένου να αρπάξουμε την ευκαιρία για να αλλάξουμε τα πράγματα, πρέπει πρώτα να ανοίξουμε τα μάτια μας και να αντικρίσουμε το χάος. Πλέον κανείς δεν μπορεί να μιλάει για την ύπαρξη, πρέπει να μιλάει μόνο για το χάος…» (Fabrizio Cassetta, «Samuel Beckett», 2015).

1. Θα χρειαστεί να γεμίσετε το καλάθι των αχρήστων σας με τις σελίδες που γράψατε:
«Δύο είναι οι στιγμές που μετρούν περισσότερο καθώς γράφεις: η πρώτη είναι όταν ξεκινάς να γράφεις και η δεύτερη όταν πετάς αυτά που έγραψες στο καλάθι των αχρήστων».

2. Γράψτε για το χάος του σύγχρονου κόσμου:
«Η σύγχυση δεν είναι μια δική μου εφεύρεση. Δεν χρειάζεται παρά να ακούσουμε μια συνομιλία επί πέντε λεπτά προκειμένου να αποκτήσουμε πλήρη επίγνωση της σύγχυσης. Είναι παντού τριγύρω μας και πρέπει να το αποδεχτούμε αυτό. Προκειμένου να αρπάξουμε την ευκαιρία για να αλλάξουμε τα πράγματα, πρέπει πρώτα να ανοίξουμε τα μάτια μας και να αντικρίσουμε το χάος. Πλέον κανείς δεν μπορεί να μιλάει για την ύπαρξη, πρέπει να μιλάει μόνο για το χάος…»

3. Ένας καλλιτέχνης πρέπει να ανακαλύπτει νέες μορφές έκφρασης:
«Πώς θα μπορούσε να γίνει αποδεκτό το χάος εφόσον φαινομενικά είναι το ακριβώς αντίθετο της μορφής και, επομένως, εφόσον μοιάζει να είναι καταστροφικό γι’ αυτό που αποκαλούμε ‘‘τέχνη’’; Δεν υποστηρίζω πως πλέον η τέχνη θα πάψει να έχει μια μορφή. Απλώς υποστηρίζω πως η τέχνη θα αποκτήσει μια νέα μορφή και πως αυτή η μορφή θα αποδέχεται το χάος, χωρίς να προσπαθεί να υποστηρίξει πως το χάος είναι κάτι διαφορετικό από αυτό που πραγματικά είναι. Η μορφή και το χάος είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Το ένα δεν περιορίζεται από το άλλο. Γι’ αυτό και η μορφή μάς γίνεται από μόνη της μια εμμονή, είναι ένα πρόβλημα που δεν σχετίζεται με το περιεχόμενο που παρουσιάζεται. Το καθήκον των σύγχρονων καλλιτεχνών είναι να βρουν μια μορφή που να χωράει το χάος».

4. Ορισμένα κείμενα δεν μιλούν απλώς για ένα θέμα, αλλά είναι από μόνα τους το «θέμα»:
«Ο Τζέιμς Τζόις: Η γραφή που δεν αφορά κάτι. Είναι από μόνη της αυτό το κάτι».

5. Μη φοβάστε την αποτυχία:
«Η επιτυχία και η αποτυχία σε δημόσιο επίπεδο δεν με ενδιέφεραν ποτέ ιδιαιτέρως. Για την ακρίβεια, νιώθω μεγαλύτερη οικειότητα με τη δεύτερη, έχοντας πάρει βαθιές αναπνοές από τον αναζωογονητικό αέρα της καθ’ όλη τη διάρκεια της συγγραφικής μου ζωής μέχρι τα τελευταία δύο χρόνια».

«Δεν χρειάζεται να αναζητά κάποιος τη δυστυχία. Ακούς τα ουρλιαχτά της ακόμα και στα ταξί του Λονδίνου». (Adebanji Alade, «3 Black cabs, St Martins Upper Lane»).

6. Γράψτε για την ανθρώπινη δυστυχία:
«Σε μια γιορτή, ένας Άγγλος –υποτίθεται– διανοούμενος με ρώτησε γιατί γράφω για τη δυστυχία. Λες και κάνω κάτι διεστραμμένο! Ζήτησε να μάθει αν ο πατέρας μου με είχε χτυπήσει ή αν η μητέρα μου το είχε σκάσει από το σπίτι μας ‘‘χαρίζοντάς’’ μου μια δυστυχισμένη παιδική ηλικία. Του απάντησα αρνητικά, πως είχα ζήσει πολύ χαρούμενα παιδικά χρόνια. Τότε πίστεψε πως ήμουν ακόμα πιο διεστραμμένος. Έφυγα από τη γιορτή το συντομότερο δυνατό και μπήκα σε ένα ταξί. Στο γυάλινο χώρισμα ανάμεσα σε εμένα και τον οδηγό υπήρχαν τρεις ταμπέλες: η μία ζητούσε μια βοήθεια για τους τυφλούς, η άλλη μια βοήθεια για τα ορφανά και η τρίτη μια ανακούφιση για τους πρόσφυγες του πολέμου. Δεν χρειάζεται να αναζητά κάποιος τη δυστυχία. Ακούς τα ουρλιαχτά της ακόμα και στα ταξί του Λονδίνου».

7. Τίποτα δεν έχει σημασία πέρα από τη συγγραφή:
«Δεν υπάρχει τίποτα άλλο που να αξίζει… μια κηλίδα στη σιωπή».

8. Κάποιοι συγγραφείς είναι υποχρεωμένοι να γράφουν:
«Δεν επιθυμούσα να γράψω, αλλά εντέλει αποδέχτηκα πως έπρεπε να το κάνω».

9. Γράψτε παρά τις αντιξοότητες:
«Ανέκαθεν πίστευα πως τα γηρατειά είναι η καλύτερη περίοδος για έναν συγγραφέα. Όταν διάβαζα τα όψιμα έργα του Γκαίτε ή του Γέητς, ήμουν αρκετά αυθάδης ώστε να ταυτιστώ μαζί τους. Πλέον η μνήμη μου με έχει εγκαταλείψει, όλη η παλιά μου ευχέρεια έχει εξαφανιστεί. Δεν γράφω ούτε μία πρόταση χωρίς να πω στον εαυτό μου: ‘‘Αυτό είναι ψέμα’’. Ξέρω λοιπόν πως είχα δίκιο. Είναι πράγματι η καλύτερη περίοδός μου».

// Από το βιβλίο «Τα μυστικά της συγγραφής». Επιλογή – Μετάφραση: Σόλων Παπαγεωργίου. Επιμέλεια – Πρόλογος: Κώστας Β. Κατσουλάρης. Εκδόσεις Key Books, 2023.

Διαβάστε ακόμα: Σάμιουελ Μπέκετ – Ο σημαντικότερος συγγραφέας του 20ου αιώνα;