Αριστείδης Ντάλας: «Τα σπίτια μας δεν έχουν σχεδιαστεί ως καταφύγια κοινωνικού αποκλεισμού»

Δεξιά: Εσωτερικό κατοικίας στον Τριαντάρο της Τήνου από τον αρχιτέκτονα Αριστείδη Ντάλα (αριστερά).

Τα κτίρια του Αριστείδη Ντάλα έμοιαζαν ανέκαθεν με «bunkers» που αφενός προστατεύουν τις πιο οικείες, ιδιωτικές στιγμές, αφετέρου προσφέρουν μία εξωστρεφή εποπτεία του τοπίου και της πόλης. Ο αρχιτέκτονας που σήμερα εκσυγχρονίζει την παράδοση τοποθετείται σε θέματα πανδημίας, αρχιτεκτονικής και τελικά καθημερινής ζωής.

– Πού βρισκόταν η ελληνική αρχιτεκτονική πριν και πού βρίσκεται τώρα στην εποχή του κορονοϊού;
Δεν νομίζω πως οι ανάγκες του ανθρώπου αλλάζουν τόσο γρήγορα ώστε να χρειαστεί να αλλάξει και η αρχιτεκτονική. Αυτό που πιστεύω ωστόσο πως θα αναδείξει η εποχή του κορονοϊού είναι το ουσιαστικό πρόβλημα των κτιρίων στην Ελλάδα: την απουσία του αρχιτέκτονα από το σχεδιασμό τους. Πλέον αναγκαζόμαστε να μείνουμε μέσα και θα έρθουμε – θέλοντας και μη -αντιμέτωποι με την ουσία του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού.

– Ως αρχιτέκτονας, ποιες είναι οι δικές σας πρώτες σκέψεις; Πού θα στρέφατε τη δική σας δημιουργικότητα για να συμβάλλετε;
Σε μια τέτοια περίοδο εγκλεισμού, συνειδητοποιούμε περισσότερο από ποτέ την ανάγκη, ο χώρος στον οποίο ζούμε να προσφέρει  διαφορετικές ποιότητες και εμπειρίες. Η εναλλαγή των εμπειριών προκαλεί την εναλλαγή των συναισθημάτων και τελικά οδηγεί στην οικειοποίηση του χώρου και την ευχάριστη κατοίκιση σε αυτόν. Από την πλευρά μας, θα συνεχίσουμε να λειτουργούμε με την ίδια φιλοσοφία. Δηλαδή, να σχεδιάζουμε χώρους που ως προτεραιότητα θα έχουν να κατοικούνται όμορφα από τους ανθρώπους.

»Δεδομένων των συνθηκών πιστεύω πως ίσως κληθούμε να σχεδιάσουμε «νέους» χώρους εντός κατοικίας, οι οποίοι θα μπορούν εύκολα να μετατραπούν σε γραφεία τηλε-εργασίας ή γενικότερα χώρων δυναμικών που θα μπορούν να παίρνουν διάφορες μορφές ώστε να προσαρμόζονται στις εκάστοτε συνθήκες.

Beach house στην Τήνο σχεδιασμένο από τον Αριστείδη Ντάλα.

– Αλλάζουν οι πόλεις; Πώς μπορούμε τελικά να ανταποκριθούμε στην πανδημία;
Οι πόλεις μας αλλάζουν αλλά και μάς αλλάζουν! Είναι ένας ζωντανός οργανισμός, ένα δυναμικό ανοιχτό σύστημα, το οποίο οργανώνεται και προσαρμόζεται στις ανάγκες του ανθρώπου. Η δομή μιας πόλης λοιπόν, δεν αφορά μόνο το πολεοδομικό μοντέλο αλλά και το κοινωνικό. Ο τρόπος εργασίας, η εκπαίδευση, η αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου, είναι παράμετροι στις οποίες ο σχεδιασμός της πόλης καλείται να επεξεργαστεί. Η σημασία των χώρων πρασίνου σε αναλογία με την κτιριακή μάζα, ο ζωντανός δημόσιος χώρος -τα «κενά» δηλαδή της πόλης γενικότερα- δημιουργούν τις κατάλληλες συνθήκες για μια άνετη συμβίωση.

»Καλώς ή κακώς η αρχιτεκτονική από τη φάση του σχεδιασμού μέχρι την εφαρμογή είναι μια εξαιρετικά χρονοβόρα διαδικασία. Έτσι δυστυχώς δεν μπορεί να δώσει άμεσα βοήθεια στο θέμα της πανδημίας, παρά μόνο πιθανώς κάποιες προσωρινές λύσεις. Οφείλει όμως να αξιολογήσει τα δεδομένα τώρα και να επαναπροσδιορίσει τον τρόπο σχεδιασμού των κτιρίων και των πόλεων του μέλλοντος.

Πολυκατοικία στον Χολαργό.

– Από τα μοναδικά τοπία στην Τήνο, τη Ρόδο, τη Μύκονο και την Αθήνα, πίσω από την οθόνη του υπολογιστή. Πώς είναι για εσάς η εργασία από το σπίτι; Τι συνεχίζει να κινείται και τι έχει αναβληθεί;
Λόγω της φύσης της δουλειάς μας χρησιμοποιούσαμε πάντα τον υπολογιστή ως εργαλείο. Είναι ένα μέσο για να προβάλουμε και να σχηματοποιούμε τις ιδέες μας, οπότε προσπαθούμε κάθε φορά να προσαρμόζουμε τη φαντασία μας σε αυτό το περιβάλλον. Επομένως, και στην παρούσα κατάσταση, ο τρόπος εργασίας παραμένει σχεδόν ο ίδιος. Παραμένουμε το ίδιο παραγωγικοί και δημιουργικοί, ενώ αξιοποιούμε ακόμα και τον ελεύθερο χρόνο μας κάνοντας αυτό που αγαπάμε: αρχιτεκτονική.

– Ένα σχόλιό σας πάνω σε δύο χώρους: το μπαλκόνι και η πυλωτή.
Η πυλωτή προσφέρει τον πολυπόθητο κενό χώρο στην πόλη. Έχει να κάνει τόσο με το δημόσιο χώρο όσο και με τον ιδιωτικό. Αρκετές φορές παραμένει ασχεδίαστη καθώς στο μυαλό μας, αν και λανθασμένα, είναι απλά ο χώρος στάθμευσης των αυτοκινήτων. Αλλά είναι πολύ περισσότερα:  είναι η πρώτη μας γνωριμία με το κτίριο. Είναι το κατώφλι από την πόλη στο σπίτι. Συγχρόνως η πυλωτή αποτελεί τον κοινόχρηστο υπαίθριο χώρο του κτιρίου.

»Το μπαλκόνι από την άλλη αποτελεί τον ιδιωτικό υπαίθριο χώρο των κατοίκων. Ζούμε σε μια χώρα που το μεσογειακό κλίμα της επιζητά την ζωή έξω. Στην σημερινή ελληνική κοινωνία, η ζωή αυτή πολλές φορές ταυτίζεται με το χώρο του μπαλκονιού. Ο χώρος αυτός προσφέρει μια ιδιαίτερη διττή σχέση με την πόλη, αφενός απομάκρυνσης λόγω της απόστασης και αφετέρου σύνδεσης λόγω της συνολικής εποπτείας. Ενδιαφέρον είναι ότι αυτήν την περίοδο αυτοί οι χώροι έχουν μετατραπεί σε κάτι πολύ πιο ουσιαστικό, αποδεικνύοντας πως η ανθρώπινη δραστηριότητα προσδίδει κάθε φορά την ταυτότητα στον χώρο. Έτσι, μπορεί σε ένα μπαλκόνι να γίνεται μια συναυλία, μια συνάντηση για γυμναστική με την γειτονιά, άρα ένας «νέος» κοινωνικός χώρος.

– Γιατί οι Έλληνες βιώνουν την παραμονή στο σπίτι ως εγκλεισμό; Είναι το αναπόφευκτο των περιοριστικών μέτρων ή φταίνε τελικά τα διαμερίσματα των ελληνικών πόλεων;
Δυστυχώς χρειάστηκε να παραμείνουμε  – από ανάγκη – στα σπίτια μας ώστε να γίνει ξεκάθαρη πλέον η ανάγκη για καλά σχεδιασμένους εσωτερικούς αλλά και υπαίθριους χώρους. Σύμφωνα με τις νέες συνθήκες καλούμαστε να ταυτίσουμε την κατοικία μας με τον χώρο εργασίας, κοινωνικοποίησης, άσκησης, αποφόρτισης κοκ. Να συγκεντρώσουμε δηλαδή τόσες διαφορετικές δραστηριότητες και εμπειρίες σε ένα και μοναδικό χώρο. Ο κακός φωτισμός και αερισμός μας δυσκολεύει. Συχνά οι χώροι του σπιτιού μάς φαίνονται άχαροι και η υπαίθρια εκτόνωση δεν επαρκεί. Ωστόσο σχεδιάστηκαν με άλλους σκοπούς. Όχι ως καταφύγια  κοινωνικού αποκλεισμού.

»Μέσα σε κτίρια που απέξω μοιάζουν γνώριμα σαν μορφές δημιουργούνται αόρατα “bunker” που δεν αφήνουν καμία επικοινωνία με το έξω: τη φύση, τον ήλιο, τον αέρα. Την ίδια στιγμή κτίρια σύγχρονης αρχιτεκτονικής που μοιάζουν με “bunker” ή άλλα με μεγάλες τζαμαρίες και τοίχους από μπετόν πετυχαίνουν ακριβώς το αντίθετο. Εξυψώνουν τη σχέση του μέσα με το έξω, αναβαθμίζουν την ποιότητα της ζωής και μετατρέπουν το #μένουμε_σπίτι σε μοναδική εμπειρία.

Εσωτερικό διαμερίσματος στον Χολαργό.

– Τέλος, πώς φαντάζεστε εσείς την επόμενη μέρα;
Παραμένουμε αισιόδοξοι και δημιουργικοί. Είμαστε πολύ ικανοποιημένοι από τον τρόπο και την υπευθυνότητα που έχουμε αντιμετωπίσει ως ομάδα αυτήν την κατάσταση. Σε μια εποχή γενικής αναθεώρησης και ενδοσκόπησης, συνεχίζουμε χρησιμοποιώντας το ίδιο αρχιτεκτονικό λεξιλόγιο να σχεδιάζουμε και να οραματιζόμαστε την επομένη μέρα. Θα έλεγα πως μάλλον το έχουμε πάρει προσωπικά καταβάλλοντας με τεράστιο ζήλο αμέτρητες ώρες εργασίας. Αρνούμαστε τον κοινωνικό αποκλεισμό και τον αντιμετωπίζουμε ως  μια ευκαιρία δημιουργικής υπέρβασης, απαντώντας στις νέες προκλήσεις μας με έναν εντελώς νέο τρόπο.

//Ο Αριστείδης Ντάλας είναι ιδρυτής των AD Architects

Διαβάστε ακόμα: Ένα νέο ξενοδοχείο που αναδεικνύει την ομορφιά της Σερίφου.

TAGS :
COVID-19 αρχιτεκτονική Καραντίνα Κορονοϊός

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook