23 χρόνια Fiat Multipla: όταν οι Ιταλοί έφτιαξαν το δικό τους πολυμορφικό

Ο Ρομπέρτο Τζιολίτο και το δημιούργημά του (domusweb.it).

«Η τέχνη οφείλει να ξαφνιάζει την πραγματικότητα», έλεγε η Françoise Sagan. Πριν πεθάνει. Το ξάφνιασμα βέβαια είναι, βέβαια, σχήμα λιτότητας μπροστά στο σοκ που πάθαμε όταν βρεθήκαμε για πρώτη φορά απέναντι σ’ εκείνο το φανταχτερό τετράτροχο καβούρι με τις μαγουλάδες.

Ωστόσο, γρήγορα ερωτευτήκαμε –όσοι τουλάχιστον λατρεύουμε τις προκλήσεις και αποζητούμε το διαφορετικό– το Fiat Multipla του ’98. Δεν ήταν μόνο για την αντικομφορμιστική του εμφάνιση και για το επαναστατικό του εσωτερικό. Όχι. Ήταν και διότι κανένα άλλο MPV (Multi-Purpose Vehicle) δεν «πάταγε» στο δρόμο όπως ένα Multipla.

Και πότε; Τον περασμένο αιώνα. Αφού ακόμα και σήμερα, 23(!) ολόκληρα χρόνια μετά, τα τωρινά «σημεία αναφοράς» (και όχι μόνο τα MPV που έχουν απομείνει, αλλά και τα περισσότερα, αν όχι όλα, Crossover/SUV) τα βρίσκουν σκούρα απέναντι σ’ ένα κεφάτα οδηγημένο Multipla πρώτης γενιάς. [Το γράφω αυτό διότι, σχετικά πρόσφατα, είχα την ευκαιρία να οδηγήσω ένα τέτοιο. Κεφάτα].

Το Multipla του ’98, σχέδιο του Roberto Giolito, ήταν ένα από τα εκθέματα του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης (MoMA) της Νέας Υόρκης για την Έκθεση “Different Roads–Automobiles for the Next Century” (photo FCA heritage).

Βέβαια, το «πρώτης γενιάς» δεν είναι απόλυτα σωστό. Πάμε πίσω στη δεκαετία του ’50, όταν η Fiat έψαχνε τον αντικαταστάτη του 500 “Topolino” και ταυτόχρονα την απάντηση στο Σκαθάρι της Volkswagen, στο 2CV της Citroën και στο 4CV της Renault.

Το τμήμα της εταιρείας που άκουγε στο υπέροχα ιταλικό Gruppo Motopropolsore Posteriore (Τμήμα Πίσω Κίνησης) παρουσίασε τότε έναν 4κύλινδρο κινητήρα 633 κ.ε. ο οποίος, αν κι έβγαζε μόνο 22 άλογα, κατάφερε να τρομάξει τον Gianni Agnelli, αφεντικό της εταιρείας, που βρήκε το 600αράκι του ‘55 “un po’ troppo veloce”. Έπιανε άλλωστε σχεδόν 100 km/h…

Το 600 Multipla του ’56 ήταν ένα από τα πιο επαναστατικά σχέδια όλων των εποχών. Και ο ορισμός της προσαρμοστικότητας (photos FCA heritage).

Ωστόσο, ο “L’Avvocato” συμφώνησε το σχεδιασμένο από τον Dante Giacosa 600 να μπει στην παραγωγή, απαιτώντας όμως εκείνο το πρώτο Seicento να αποτελέσει τη βάση για όσο περισσότερες παραλλαγές επέτρεπε η ιταλική μεταφασιστική ύφεση και επινοούσε η μεσογειακή μεταπολεμική εφευρετικότητα.

Μια απ’ αυτές ήταν το Nuova 500, το γνωστό 500ράκι του ’57 (δείτε με την ευκαιρία και αυτό. Μια άλλη ήταν το 600 Multipla του ’56, ένα από τα πιο επαναστατικά σχέδια όλων των εποχών. Με 3,5 μ. μήκος, όλα (κινητήρα, μετάδοση, κίνηση) πίσω και έξι καθίσματα σε τρεις σειρές –ή δύο καθίσματα και σπηλαιώδη χώρο αποσκευών–, εκείνο το Fiat ήταν ο ορισμός της προσαρμοστικότητας.

Και κάποιος βέβαια έπρεπε να το εφεύρει γιατί τότε, σε αντίθεση με σήμερα, υπήρχε πραγματική ανάγκη, δεν το επέτασσε η μόδα. Βλέπετε, κάπως έπρεπε να μετακινηθούν οι πτωχοί, πλην καρπεροί φαμελιάρηδες της Ιταλίας του ’50. Και το αγώι είναι που ξυπνάει τον αγωγιάτη.

Ο Thomas Edison, για παράδειγμα, πριν ανακαλύψει τον ηλεκτρισμό, δούλευε με κεριά στο σκοτάδι. Μη μου πείτε ότι δεν πιεζόταν. Πιεζόταν. Ή τα πολυβόλα. [Τι τα πολυβόλα;] Το ότι υπάρχουν πολυβόλα σημαίνει πώς κάποιος κάποτε –ο Richard Gatling, το 1861– εξίσου πιεζόταν. Από το Αμερικανικό Ναυτικό, εν προκειμένω. Αλλά ξεφύγαμε.

Ο σχεδιαστής λοιπόν και του πρώτου Multipla, Ing. Giacosa, έχαιρε τότε φήμης ανάλογης σούπερσταρ της Τσινετσιτά και αυτό έδωσε αίγλη στο αυτοκίνητο. Οι δε έντυπες διαφημίσεις του είχαν έντονο το, πρωτόγνωρο τότε, στοιχείο του lifestyle, απεικονίζοντας οικογένειες και ευτυχισμένες παρέες σε εκδρομές και πικνίκ.

Ελπίζω πάντως το prosciutto, η gorgonzola και το Montepulciano να ήταν της προκοπής γιατί από οδική συμπεριφορά και επιδόσεις εκείνο το 600 Multipla ήταν τραγωδία. Φαντάζεστε 600ράκι με 22 άλογα και 1.150 κιλά, φορτωμένο με έξι φαγωμένους και πιωμένους Ιταλούς;

Εσωτερικό δίχως επίπεδη επιφάνεια, με πρωτοποριακή, 3+3 διαρρύθμιση των καθισμάτων (που αντέγραψε το Honda FR-V έξι χρόνια αργότερα) και «κοντό» κιβώτιο με επιλογέα-διακόπτη δίπλα στο τιμόνι (photo FCA heritage).

Η Fiat πάντως άργησε να μπει στην αγορά των σύγχρονων MPV, με αποτέλεσμα η Renault, με το Scénic του ‘96, να την πιάσει στον ύπνο. Κι όταν οι Ιταλοί το αποφάσισαν να βγάλουν «πολυμορφικό» αυτοκίνητο, φαίνεται πως έμπνευση δεν ήταν η φιγούρα της Sophia Loren, αλλά τα μάγουλα του Dizzy Gillespie.

Αν και οι ντόπιοι, αναμενόμενα, το αγάπησαν, οι υπόλοιποι ευρωπαίοι δεν χώνεψαν το Multipla του ’98, με αποτέλεσμα το βασισμένο στο Fiat Brava αυτοκίνητο να διακρίνεται, σε μόνιμη βάση, σε κάθε είδους ψηφοφορία για το ασχημότερο αυτοκίνητο της εποχής του – και όχι μόνο της δικής του.

Τίποτε πάντως απ’ όλα αυτά δεν στάθηκε ικανό να εμποδίσει το σχέδιο του Roberto Giolito να γίνει αμέσως ένα από τα εκθέματα του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης (MoMA) της Νέας Υόρκης για την Έκθεση “Different Roads–Automobiles for the Next Century” του 1999.

Αν πάντως πιστέψουμε τους guru του marketing και τους maharishi της διαφήμισης, η ελαφρώς εμετική λαϊφσταϊλίστικη ευρωπαϊκή οικογένεια του σήμερα ούτε που θα γυρίσει να δει ένα τέτοιο αυτοκίνητο, άσχημο ή όμορφο, αν αυτό δεν διαθέτει γιγαντοοθόνες αφής γιαουρτοθήκες μπρος πίσω, συρόμενη οροφή-πλανητάριο, ενσωματωμένα ηλεκτρικά ποδήλατα και δυο μπάνια.

Όλα αυτά βέβαια είναι κόλπο της παγκόσμιας αυτοκινητοβιομηχανίας που τελευταία υπόσχεται έναν κόσμο γεμάτο περιπέτεια, υγεία, ζωντάνια, ξεγνοιασιά, ευμάρεια και σεξ ενώ, στην ουσία θέλει μόνο τα λεφτά σου – πάντα τα ήθελε, αλλά προσφέροντάς σου απλώς καλά αυτοκίνητα. Αλλά πάλι ξεφύγαμε.

Το Multipla του ’98 άντεξε μέχρι το 2004 όταν αντικαταστάθηκε από μια έκδοση με συμβατική, ήπια μάσκα. Σίγουρα έχασε κάτι από την προσωπικότητά του –ποιος προτιμά, αλλά πραγματικά προτιμά, espresso decaffeinato;– αλλά τα βασικά στοιχεία που κάνουν τη ζωή μαζί του ξεχωριστή παρέμειναν.

Το 2004, το Multipla απέκτησε μια πιο συμβατική μάσκα, χάνοντας κάτι από την προσωπικότητά του, αλλά διατηρώντας τα στοιχεία που κάνουν τη ζωή μαζί του ξεχωριστή (photo FCA heritage).

Το σχετικά μικρό του μήκος (κάτω από 4 μ.), η πρωτοποριακή, 3+3 διαρρύθμιση των καθισμάτων (που αντέγραψε το Honda FR-V έξι χρόνια αργότερα), οι μεγάλες, κυρτές, γυάλινες επιφάνειες, η ελληνοπρεπέστατη, χαμηλή του μέση, το «κοντό» κιβώτιο με τον επιλογέα δίπλα στο τιμόνι, το δίχως μια επίπεδη επιφάνεια, who-killed-Roger-Rabbit τρελό εσωτερικό…

Και αυτό πάντως το Multipla, όπως κι εκείνο του ’56, κατέληξε τελικά ταξί για την εγχώρια αγορά, για να ευθανατωθεί και αντικατασταθεί, το 2010, από το Fiat Freemont. [Ποιο;]

Πολύ στενοχωριέμαι λοιπόν όταν ικανά αυτοκίνητα «πάνε αδιάβαστα» τη στιγμή που συμβατικοί, απρόσωποι, μεταλλικοί κουβάδες δρέπουν δάφνες επειδή εξοπλίζονται με wall-to-wall, 24/7 «συνδεσιμότητα» και συνοδεύονται από «ευέλικτα χρηματοδοτικά προγράμματα».

Και επειδή η αποτυχία είναι ευκαιρία ν’ αρχίσεις ξανά, αλλά αυτή τη φορά πιο έξυπνα, εύχομαι η Fiat να τολμήσει να σχεδιάσει σύντομα ένα ανάλογα πρωτοποριακό και τολμηρό Multipla. Κι ας τρομάζει κι αυτό παιδάκια και γιαγιάδες.

Διαβάστε ακόμα: Rolls-Royce Wraith Kryptos – κρατάει κρυμμένα μυστικά και ντοκουμέντα.

TAGS :
Fiat αυτοκίνητο

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook