Η Ελλάδα χωράει σε ένα κόσμημα

«Πάντα με συγκινούσε στην αρχαία ελληνική τέχνη η απλότητα, η συμμετρία και η αρμονία στις γραμμές» μας είπε η Πολίνα Σαπουνά-Έλλις.

– Πώς ξεκίνησες να σχεδιάζεις κοσμήματα;
Από μικρή, από τα δέκα μου χρόνια, περνούσα τα καλοκαίρια στις ανασκαφές των γνωστών αρχαιολόγων θείων μου, Γιάννη Σακελλαράκη και Έφη Σαπουνά-Σακκελαράκη, στην Κρήτη κυρίως. Έχοντας ταλέντο στη ζωγραφική, αποτύπωνα σχεδιαστικά πολλά από τα ευρήματα. Έτσι με τον καιρό είχα κατακτήσει την ακριβή σχεδιαστική αποτύπωση, τομή, πρόσοψη εκείνων των υπέροχων έργων τέχνης. Όλα αυτά τα λάτρευα και ζήλευα τους δημιουργούς τους. Αργότερα, σπουδάζοντας αρχαιολογία και Ιστορία της Τέχνης, συνειδητοποίησα ότι η βαθύτερη ανάγκη μου ήταν του δημιουργού, όχι του επιστήμονα που μελετάει και αναλύει. Επιπλέον, καθώς θεωρώ πολύ σημαντική την πολιτιστική μας κληρονομιά, θέλησα και εγώ να αφήσω το δικό μου στίγμα. Επομένως, όλες αυτές οι εμπειρίες υποσυνείδητα επέδρασαν μέσα μου: χωρίς να αντιγράφω αρχαία κομμάτια, πολλές φορές χωρίς να καταλαβαίνω καν τις φόρμες που έδινα, διαπίστωνα ότι κατέληγα σε πραγματικά αρχαίες φόρμες, επειδή ήταν ένα κομμάτι της ψυχής μου, του εαυτού μου. Παράλληλα, μέσα από τις σπουδές μου στη Γερμανία και το διδακτορικό μου στη Χαϊδελβέργη (σημείωση: το θέμα της Πολίνας ήταν οι παραστάσεις των ρωμαϊκών λυχναριών του Ιδαίου Άντρου της Κρήτης) προέκυψε το αποτέλεσμα των αυστηρών, λιτών, γραμμών που έχουν εμπνευστεί από αρχαία μοτίβα, για παράδειγμα, από γεωμετρικές φόρμες, όπως η συλλογή Αntithesis (Aντίθεσις). Σε κάθε περίπτωση, πάντα με συγκινούσε στην αρχαία ελληνική τέχνη η απλότητα, η συμμετρία και η αρμονία στις γραμμές.

Η Antithesis, λοιπόν, ήταν η πρώτη μου συλλογή. Πρόκειται για μια απλή φόρμα, στην ουσία ένα γεωμετρικό μοτίβο εμπνευσμένο από αρχαία ελληνικά αγγεία της Γεωμετρικής Περιόδου. Το ίδιο ισχύει για τη μυκηναϊκή μου συλλογή, τη Mycenean, που ως πηγή έμπνευσης έχει έναν μεταγενέστερο τρίποδα και άλλα μυκηναϊκά στοιχεία. Στη συλλογή Σπείρα (Speira), που περιλαμβάνει και αντρικά μανικετόκουμπα, αποτυπώνεται ένα από τα σημαντικότερα και δυνατότερα σύμβολα της αρχαιότητας, αυτό της σπείρας που συνδέεται με την αέναη συνέχεια και τους κύκλους της ζωής.

Το Τέθριππον (Tethrippon), η τελευταία μου συλλογή, γεννήθηκε όταν βρέθηκα απέναντι σε ένα καταπληκτικό και σπάνιο γλυπτό της Κλασικής περιόδου, ένα άρμα με τέσσερα άλογα, στο Μουσείο Ακρόπολης. Η τέλεια αρμονία των δύο κεφαλιών και ο τρόπος που ήταν αντιμέτωπα, με ελαφρώς σκυμμένα τα κεφάλια τους, με συγκίνησε και ήταν το εφαλτήριο της συλλογής αυτής.

«Επειδή οι γραμμές των σχεδίων μου έχουν δυναμισμό και λιτότητα, ταιριάζουν στο αντρικό στυλ, είτε είναι κρεμαστά, είτε δαχτυλίδια, είτε μανικετόκουμπα».

– Το ανδρικό κόσμημα πώς το προσεγγίζεις;
Καταρχήν, θεωρώ ότι, όπως τα παλιά τα χρόνια, έτσι και τώρα έχει επανέλθει η ανάγκη των αντρών να φορέσουν ένα κόσμημα. Επειδή οι γραμμές των σχεδίων μου έχουν δυναμισμό και λιτότητα, ταιριάζουν στο αντρικό στυλ, είτε είναι κρεμαστά, είτε δαχτυλίδια, είτε μανικετόκουμπα. Ένας άντρας θα βρει μανικετόκουμπα στις συλλογές Speira, Pyramis -με εξίσου σημαντικό συμβολισμό-, καθώς και την Tethrippon κ.ά. Το ίδιο ισχύει και για την Dorian, που εμπνέεται από την απλή καμπύλη και τη μινιμαλιστική φόρμα των δωρικών κιόνων, οι οποίοι έχουν μια ευθεία γραμμή και στο κιονόκρανο μια μικρή εσοχή. Κάποια άλλα μανικετόκουμπα έχουν τετράγωνο σχήμα, με εγχάρακτο μάτι, με μεταγενέστερη βυζαντινή επιρροή, που θυμίζει τα τάματα. Είναι κομμάτια που μπορούν να φορεθούν πολύ εύκολα και να προσδώσουν ιδιαιτερότητα και κύρος στην εμφάνιση ενός άντρα.

– Ποιος είναι ο συμβολισμός που κρύβεται στη συλλογή Pyramis;
Η πυραμίδα έχει πολλούς συμβολισμούς. Ο ένας είναι ότι για να φτάσεις στην κορυφή, χτίζεις λιθαράκι λιθαράκι, με μια γερή βάση, γιατί, αν δεν υπάρχει αυτή, όλο το οικοδόμημα θα γκρεμιστεί. Άρα είναι ένα μεγάλο μάθημα ζωής. Συνάμα, η πυραμίδα θεωρείται ότι, ακριβώς επειδή έχει την κορυφή, αντλεί θετική ενέργεια που εισρέει στο σώμα και την ψυχή μας.

Το άγαλμα του τέθριππου που εκτίθεται στο Νέο Μουσείο Ακρόπολης έγινε πηγή έμπνευσης για την Πολίνα Σαπουνά-Έλλις στο σχεδιασμό της νέας της συλλογής Tethrippon.

– Καταλαβαίνει ο κόσμος τους συμβολισμούς που κρύβονται στις δημιουργίες σου;
Νομίζω ότι όταν συνειδητοποιήσουν και συλλάβουν τον συμβολισμό τους ενθουσιάζονται-η ανάγκη επεξήγησης είναι ίσως και το «πρόβλημα» του κοσμήματός μου, οπότε πάντα μαζί με τα κοσμήματα βάζω επεξηγηματικά κείμενα. Γενικά, πιστεύω ότι λείπει από τη ζωή μας κάτι το οποίο να έχει δύναμη μέσω του συμβολισμού του. Ο κόσμος το έχει ανάγκη στις δύσκολες εποχές που ζούμε.

– Αφού λοιπόν έχεις εμβαθύνει τόσο πολύ στην αρχαιότητα, σε ποια εποχή θα ήθελες ζήσεις;
Δεν ξέρω αν θα ήθελα να ζω στην αρχαιότητα, παρότι θαυμάζω απεριόριστα τον πολιτισμό τους. Η αλήθεια είναι ότι βλέποντας όλα αυτά τα καταπληκτικά ευρήματα, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε οι άνθρωποι που ζούσαν εκείνη την εποχή, για παράδειγμα οι προσκυνητές, περπατούσαν μέσα στα δάση και τα βουνά για να φτάσουν να προσκυνήσουν, στο Ιδαίο Άντρο για παράδειγμα. Αφιέρωναν πολύ χρόνο για αυτό το ταξίδι, το οποίο πραγματικά το ζηλεύω, όμως την ίδια στιγμή η μοναξιά της φύσης μού δημιουργεί και φόβο. Επίσης, πολλά έργα τέχνης δημιουργήθηκαν με τη δουλειά απλών ανθρώπων που εργάζονταν από το πρωί ως το βράδυ. Θα προτιμούσα λοιπόν να ζω στη σύγχρονη εποχή αλλά σε παλαιότερα χρόνια, τότε που οι άνθρωποι ήταν πιο χαλαροί και απολάμβαναν τα αγαθά των πολιτισμών.

– Θα μπορούσες να αναζητήσεις πηγή έμπνευσης και σε άλλες περιόδους;
Όχι μόνο σε άλλες περιόδους αλλά και σε άλλους πολιτισμούς. Έχω ήδη κάνει κάποιες συλλογές με σκουλαρίκια εμπνευσμένα από βυζαντινές φόρμες. Σε αυτό το σχέδιο υπάρχει ένας συγκερασμός δύο στοιχείων: υπάρχει η συμμετρία και το αντιθετικό στοιχείο του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού και μαζί η βυζαντινή φόρμα, με αποτέλεσμα να θυμίζει μενταγιόν αλλά και σταυρό. Επίσης, έχω αντλήσει έμπνευση και από άλλες περιόδους, η οποία ασυναίσθητα «μπερδεύεται» και παίρνει πάντα στοιχεία από τον αρχαιοελληνικό πολιτισμό μας.

– Η αρχιτεκτονική πόσο σε επηρεάζει στη δουλειά σου;
Πάρα πολύ! Η αρχιτεκτονική είναι κάτι που λατρεύω. Άλλωστε και το λογότυπό μου έχει αρχιτεκτονική διάσταση, αφού επεξηγηματικά αναφέρονται οι λέξεις convertible jewellery, δηλαδή πολυμορφικό κόσμημα. Αυτό που με ενδιέφερε πάντα, ειδικά στο ξεκίνημά μου, ήταν η δυναμική του κοσμήματος, η δυνατότητά τού να μπορεί κανείς να συνθέτει το κόσμημά του μέσα από περισσότερα κομμάτια. Έτσι δημιουργήθηκαν και τα δαχτυλίδια Αntithesis που αποτελούνται από περισσότερα κομμάτια, καθώς και άλλες συλλογές μου. Συγκεκριμένα, με ενδιέφερε η οριοθέτηση του κοσμήματος μέσα στο χώρο… Το πώς εισχωρεί κάποιο μοτίβο, στη συγκεκριμένη περίπτωση το κόσμημα, στο χώρο και το σώμα μας και όχι η απλή μινιμαλιστική αποτύπωση του.

«Αυτό που με ενδιέφερε πάντα ήταν η δυναμική του κοσμήματος, η δυνατότητά τού να μπορεί κανείς να συνθέτει το κόσμημά του μέσα από περισσότερα κομμάτια».

– «Ανθίζει» τελικά το ελληνικό κόσμημα;
Ναι, πιστεύω ότι πέρα από τους παλιούς μεγάλους οίκους, Λαλαούνης, Ζολώτας, που δημιούργησαν σχέδια με έμπνευση από τον αρχαιοελληνικό πολιτισμό, τα περισσότερα κοσμήματα των νέων καλλιτεχνών μέχρι τώρα συνδέονταν με διαφορετικές φόρμες. Νομίζω, όμως, ότι όλοι οι καλλιτέχνες προσπαθούν σήμερα να συνδέσουν το σχέδιό τους με κάτι αρχαιοελληνικό, ίσως γιατί έχει γίνει trend.

– Είναι σχέση με διάρκεια ή λόγω μόδας;
Μέσα από αυτό έχουν βγει σχεδιαστές εξαίρετοι, που έχουν συνδέσει όλη αυτή την κληρονομιά και έχουν δώσει κάτι καινούργιο, είτε λόγω του υλικού που χρησιμοποιούν, είτε χάρη στη φόρμα. Όμως, υπάρχουν και κάποιοι που προσπαθούν ηθελημένα να συνδέσουν το σχέδιό τους με κάτι αρχαιοελληνικό, μόνο και μόνο για να είναι μέσα στη μόδα, κίνηση που κατά τη γνώμη μου είναι εφήμερη. Αντίθετα, αυτό που θα μείνει και θα έχει διάρκεια θα είναι το αυθεντικό, το οποίο δεν είναι αντιγραφή και δεν μιμείται. Αυτό θα αντέξει στο χρόνο!

//Για να έχετε πλήρη εικόνα των μανικετόκουμπων της Πολίνας Σαπουνά-Έλλις επισκεφθείτε το επίσημο site της.

Διαβάστε ακόμα: Μια παρέα νέων Ελλήνων μετατρέπει παλιά μαχητικά αεροσκάφη σε στιλάτα και χρήσιμα αξεσουάρ

TAGS :
άνδρας αρχιτεκτονική κόσμημα Πολίνα Σαπουνά-Έλλις

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook