Έχω φάει τα νιάτα μου κολλώντας κίτρινα χαρτάκια. Στη δουλειά, με παίρναν στο ψιλό. Τα κότσαρα παντού: στα περιοδικά, τα βιβλία, στο ψυγείο, στο φωτιστικό μου το Tizio και στο κάτω μέρος του Mac, που λες κι έχει σχεδιαστεί ακριβώς γι’ αυτό. Για την περίπτωσή μου, κανονικά θά ‘πρεπε να αναγράφεται επάνω «Προσοχή! Να καταναλώνονται με μέτρο». Τα λατρεύω τα αυτοκόλλητά μου. Καταφέρνουν, με τρόπο μαγικό, να σου θυμίζουν πως «ουδέν μονιμότερον του προσωρινού». Να κουβαλάνε ιδέες και αγάπες. Να μετατρέπουν το γραφείο σε αγρό ελαιοκράμβης και το Filofax σε ποικιλία αγκινάρας.
Η ιστορία θέλει το επαναστατικό αυτό προϊόν να δημιουργήθηκε κατά λάθος από έναν ερευνητή της 3Μ (Minnesota Mining and Manufacturing, βλ. «σελοτέιπ»), ο οποίος ήθελε να φτιάξει μια υπερ-κόλλα. Συνεπώς, το Post-it είναι το τέλειο παράδειγμα της ευτυχούς συγκυρίας: η τέχνη του να βρίσκεις αυτό που δεν ψάχνεις.
Δυστυχώς, η ιστορία αυτή δεν είναι αληθινή. Ο Spencer Silver όντως εργαζόταν πάνω στο project της κατασκευής μιας πολύ ισχυρής κόλλας, όταν βρέθηκε να έχει στα χέρια του κάτι που «δεν κολλούσε». Αλλά δεν είναι αυτός που το εφηύρε! Το Post-it επινοήθηκε λίγα χρόνια αργότερα από τον Art Fry, έναν άλλο ερευνητή της 3Μ.
Ο τύπος συνήθιζε να ψέλνει στη χορωδία της εκκλησίας του Αγ. Παύλου και του την έσπαγε που οι σελιδοδείκτες δεν στεκόντουσαν στο ψαλτήρι του και πέφτανε κάτω. Θυμήθηκε τότε την «κόλλα που δεν κόλλαγε» του Silver και κάθισε κι έφτιαξε τα Post-it. Σε συνεργασία μαζί του, για να είμαστε δίκαιοι. Κι όταν άρχισαν να τα χρησιμοποιούν για να επικοινωνούν στο γραφείο, κατάλαβαν πως είχαν πέσει πάνω σε χρυσοτόκο όρνιθα.
Μόλις λανσαρίστηκαν στις ΗΠΑ, η επιτυχία που γνώρισαν πήρε μορφή επιδημίας. Θα πει ο Art: «Είναι ένα προϊόν που ανέκαθεν έκανε την προώθησή του από μόνο του. Οι πελάτες κόλλαγαν τα χαρτάκια πάνω στα έγγραφα που έστελναν σε άλλους, πράγμα που τους κινούσε την περιέργεια. Εξέταζαν το προϊόν, το ξεκόλλαγαν και έπαιζαν λίγο μαζί του, μετά πήγαιναν ν’ αγοράσουν το δικό τους πακετάκι». To αρχικό και εμβληματικό τους Canary Yellow, επιλέχθηκε εντελώς τυχαία: ένα γειτονικό εργαστήρι διέθετε μόνο μικρά χαρτάκια (7 Χ 7 εκ.) κίτρινου χρώματος.
Έκτοτε, η μάρκα βοηθάει αδιαλείπτως τα ενεργούμενα να βελτιώσουν την παραγωγικότητά τους, να επικοινωνούν καλύτερα και να εκφράζονται δημιουργικά. Παράδειγμα: Σε ένα επεισόδιο του Sex and the City, ο φίλος της Κάρι τη χωρίζει μέσω ενός Post-it. Eντέλει, κατέληξαν να γίνουν μια νέα μέθοδος οργάνωσης, ιδίως μέσω της χρωματικής κωδικοποίησης. Στην αγορά, πλέον κυκλοφορούν σε 8 μεγέθη, 25 σχήματα και 65 χρώματα.
Οι άνθρωποι που έχουν κολλημένη νοοτροπία («fixed mind-set») πιστεύουν πως το ταλέντο είναι εγγενές. Δεν υποφέρουν τις αποτυχίες, γιατί τις εκλαμβάνουν ως αμφισβήτηση του ταλέντου τους. Εκείνοι που διαθέτουν νοοτροπίας ανάπτυξης («growth mind-set») θεωρούν ότι το ταλέντο καλλιεργείται. Γι’ αυτούς, οι αποτυχίες είναι πάνω απ’ όλα ευκαιρίες εξέλιξης.
Οι πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι η ίδια λογική ισχύει και για τις επιχειρήσεις. Εκείνες που διακατέχονται από fixed mind-set προσλαμβάνουν κατά προτεραιότητα «stars». Δεν εμπιστεύονται τους άλλους υπαλλήλους τους και τιμωρούν τις αστοχίες τους. Αντίθετα, οι επιχειρήσεις growth mind-set δεν νοιάζονται και τόσο να πάρουν «αστέρια». Προτιμούν να βοηθούν τους ανθρώπους τους να βελτιωθούν.
Αν ο Spencer Silver δεν έλεγε κουβέντα για την ανακάλυψή του, τα κίτρινα χαρτάκια δεν θα είχαν δει ποτέ το φως. Ήταν η 6η Απριλίου του 1980. Σήμερα πουλιούνται σε πάνω από 150 χώρες και περιλαμβάνουν 4.000 προϊόντα. Κάθε χρόνο, οι επιχειρήσεις καταναλώνουν πάνω από 50 δις χαρτάκια. Το μυστικό της συνταγής παραμένει εξίσου επτασφράγιστο με κείνο της Coca-Cola.
Τα Post-it είναι ο ορισμός της τέλειας εφεύρεσης. Τίποτα δεν καταφέρνει να τα αντικαταστήσει. Θα τα χρησιμοποιούμε ακόμα και μετά από έναν αιώνα. Καθρεφτίζει τις τάσεις της δεκαετίας του ’80, όταν η ζωή γίνεται όλο και πιο περίπλοκη και υπάρχει ανάγκη να φέρεις βόλτα την πολυπλοκότητα αυτή. Στην τελική, την εποχή που σκάνε μύτη οι μικροϋπολογιστές, το Post-it ήταν ήδη ένα πολύ high-tech αντικείμενο.
Διαβάστε ακόμα: 12 φωτιστικά για να διαβάσετε από Προυστ μέχρι Μισίμα.